Het is nog zoeken naar Linux op de pc
Het Amerikaanse onderzoeksbureau Gartner kenschetste Linux op client-pc’s in een analyse eind vorig jaar nog als een niche-product. "De dominantie van de Microsoft Windows-desktop, de kosten die zijn verbonden aan een migratie vanaf Windows en een gebrek aan niche-applicaties, hebben de groei van Linux op het bureaublad allemaal geremd. Maar er zijn tekenen dat Linux Desktop interessant kan zijn", aldus Gartner. De allesoverheersende positie van Windows maakt het volgens Gartner voor alternatieve besturingssystemen ‘ongelooflijk moeilijk’ om significant terrein te winnen. Tegelijk stelt Gartner vast dat Novell de laatste paar jaar zijn hele bedrijfsmodel op Linux heeft gestoeld, onder meer door de overnames van Ximian en SuSe. De eind 2004 door Novell uitgebrachte versie 9 van Linux Desktop is afgeleid van SuSe Linux Enterprise Server en omvat daarnaast specifieke Novell-componenten voor onder meer e-mail, contactbeheer, agendering. Beheertaken als patch management, softwaredistributie en het _‘vastzetten’ van client-instellingen zijn ondervangen met ZENworks Linux Management. Gebruikers kunnen kiezen uit Gnome of KDE als grafische interface terwijl Mozilla Firefox als webbrowser wordt meegeleverd. Spraakmakend Vooral de politiek lijkt gecharmeerd van het inruilen van Windows voor Linux, getuige spraakmakende voorbeelden als die van de Duitse stad München. Ook in Nederland zijn in de Tweede Kamer (motie-Vendrik) en diverse gemeenteraden pleidooien voor open-sourcesoftware gehouden. Gartner-analist Andy Butler is sceptisch. Hij ziet volop prijs/prestatieredenen en technische argumenten om op Linux over te stappen vanaf proprietary Unix-versies, althans op serverniveau. Maar migreren van Windows naar Linux is volgens hem minder evident. Butler: "Hoewel Microsoft niet volmaakt is, zijn er weinig technologische redenen om Windows te dumpen ten faveure van Linux. We zien helaas dat veel Windows-migraties meer om politieke en emotionele redenen worden gedaan. Wij hebben altijd het standpunt ingenomen dat projecten als die in München op zijn best dubieus zijn." Dat neemt niet weg dat Butler de komende vijf jaar migraties van Windows naar Linux op de desktop meer kans geeft dan op de server. Erik Dooper is Linux-specialist bij de Nederlandse vestiging van Novell in Amsterdam. Volgens hem is de belangstelling voor Linux op de client-pc sinds de introductie van Novell Linux Desktop ‘enorm’ toegenomen. Dat zou onder andere komen doordat aan het besturingssysteem onderdelen zijn toegevoegd die voor zakelijke toepassingen bijzonder belangrijk zijn en doordat een grote, betrouwbareleverancier als Novell zich achter het product opstelt. "Heel veel ondernemingen kijken op dit moment naar Linux Desktop, onderzoeken de mogelijkheden en doen pilots", zegt Dooper. Hoewel de interesse ook in Nederland dus groot is, kan Dooper nauwelijks namen noemen van organisaties die Linux daadwerkelijk op de werkplek toepassen of concrete plannen daartoe hebben. "Samen met onze partner BT zijn wij bezig met een project voor circa vijftig Novell Linux-desktops bij een middelgrote gemeente. Ook lopen er op vier plaatsen projecten bij de rijksoverheid. Hierover verwachten we op korte termijn meer te kunnen zeggen", is alles wat hij op dit moment kwijt wil. Overigens onderzoekt ook de centrale overheidsorganisatie ICTU momenteel de mogelijkheden van Linux - niet alleen van Novell, maar ook van andere leveranciers - op de werkplek. adoptiecurve Volgens Dooper verplaatst de adoptiecurve van Linux Desktop zich van IT’ers zoals softwareontwikkelaars naar toepassingsgebieden waar men met een heel beperkte set van functionaliteiten toe kan. "Denk aan call centers, aan web-gebaseerde toepassingen, point-of-sale omgevingen, kiosken en informatieschermen en dergelijke. Daarvoor is Linux Desktop uitstekend geschikt." Voor de kantoor- en kenniswerker met een breed eisenpakket ligt dat moeilijker, erkent Dooper. Gebrek aan applicatiesoftware is de voornaamste reden. De basisfunctionaliteit is goed afgedekt met onder meer OpenOffice.org, Mozilla Firefox (browser) en Thunderbird (e-mail). Novell Linux Desktop is ook compatibel met de Microsoft Exchange mailserver. "Veel andere applicaties die essentieel zijn voor de bedrijfsvoering kun je niet een-op-een vertalen. Voorbeelden zijn financiële software en ERP-pakketten. En voorzover ERP dan web-gebaseerd is, kun je alleen Internet Explorer gebruiken omdat het vol zit met ActiveX-componenten. Dat maakt het op dit moment lastig om te zeggen: hopsakee, alle Windows eruit en Linux erin." Novell is zelf een gebruiker van Linux Desktop van het eerste uur, mede om de levensvatbaarheid aan te tonen. Alleen voor specifieke applicaties waarvoor nog geen Linux-equivalent of webapplicatie bestaat, maakt een kleine groep medewerkers nog gebruik van Windows. Nieuwe medewerkers krijgen sinds eind vorig jaar een pc die alleen in Linux kan opstarten. "Aan de achterkant werken we heel hard om alles web-based te krijgen." onheil Er zijn grofweg twee manieren om in fasen van Windows naar Linux over te gaan ¯ allebei tegelijk vervangen is volgens Dooper onheil over jezelf afroepen. In het ene geval wordt eerst het besturingssysteem vervangen en blijven bestaande applicaties in gebruik via hulpmiddelen als thin client-technologie (Terminal Server) of een Windows-emulator zoals Crossover Office. De andere marsroute houdt in dat een bedrijf eerst zijn applicaties vervangt door open-source tegenhangers. Dat is ook de weg die Novell intern koos: Microsoft Office ruimde het veld voor de Windows-versie van OpenOffice en Firefox kwam in de plaats van Internet Explorer. Pas daarna kwam het besturingssysteem zelf aan de beurt. Toen het stof was neergedaald, de huisstijl was aangepast en de nodige templates waren gemaakt, was Novell klaar om ook het besturingssysteem zelf te vervangen. "Die gefaseerde aanpak heeft in ons geval heel goed gewerkt", vindt Dooper. "Natuurlijk hebben we pijn geleden, maar dat zijn lessen die we hebben geleerd om beter advies te kunnen geven aan onze klanten." De genoemde pijn zit voornamelijk in de beschikbaarheid van applicaties. Hier en daar moet Novell omwegen bewandelen - zoals de Windows-emulator - om oude applicaties te kunnen gebruiken. Ook documentconversie, zeker als gebruik wordt gemaakt van macro’s, kan hoofdbrekens opleveren. Intern gebruikt Novell het documentformaat van OpenOffice, voor de communicatie naar buiten toe is het Portable Document Format (PDF) van Adobe de standaard.