P2P kan internet ingrijpend veranderen
Eind jaren zestig voerde Harvard hoogleraar Stanley Milgram een opmerkelijk experiment uit: hij stuurde 160 brieven naar willekeurige inwoners van een plaats in Nebraska. De brieven waren gericht aan een effectenmakelaar in Boston en de ontvangers moesten de brieven doorsturen naar vrienden of kennissen die de makelaar het snelst zouden kunnen bereiken. Van de 160 brieven arriveerden er veertig op hun bestemming. Het grootste deel was op slechts vijf tussenliggende adressen geweest. Een dergelijk sociaal netwerk vormt de basis van een internettechnologie die steeds meer aandacht krijgt: peer to peer (P2P). Hoewel P2P diverse verschijningsvormen kent, is de kerngedachte dat pc’s rechtstreeks met elkaar kunnen communiceren zonder tussenkomst van servers. Gnutella, een alternatief voor de omstreden muziekuitwisseldienst Napster, lijkt nog het meest op het sociale experiment van Milgram. Het programma koppelt pc’s van gebruikers aan elkaar volgens een zwaan-kleef-aan-formule. Verzoeken van gebruikers worden net zolang aan andere gebruikers doorgegeven, totdat ze beantwoord zijn. Gnutella onthoudt bovendien de kortste route, waardoor informatie een volgende keer nóg sneller kan worden gevonden. Toegegeven: in zijn meest elementaire vorm is P2P niet nieuw. Toen internet nog het exclusieve domein van wetenschappers was, werd uitsluitend gebruik gemaakt van P2P-technieken. Omdat bedrijven zich steeds vaker terugtrokken achter onneembare brandmuren, zijn de technieken echter gaandeweg verdrongen door client/server-oplossingen. ICQ was het eerste programma dat gebruikers rechtstreeks met elkaar liet communiceren. Niet lang daarna volgde het succes van de muziekuitwisseldienst Napster, zij het dat P2P hier nog wordt gecombineerd met een gecentraliseerde database. De 24 auteurs rapporteren over zeer uiteenlopende projecten. Zo zijn Free Haven en Publius opgezet om de publicatie van ongecensureerde informatie op internet te faciliteren. Dat kan alleen als elk spoor naar de auteur(s) wordt gewist en elk document op meerdere servers wordt opgeslagen, zodat het onmogelijk kan worden opgespoord of verwijderd. P2P moet foolproof worden: zo kwamen gebruikers van Gnutella onlangs voor een wel zeer onaangename verrassing te staan toen ze naar een webpagina genaamd Gnutella Wall of Shame werden gelokt, dat al hun IP-adressen publiceerde. P2P zonder beveiliging en encryptie is volgens de auteurs van het boek nagenoeg ondenkbaar. De meeste P2P-toepassingen hebben momenteel nog een wetenschappelijk karakter: SETI@Home en soortgelijke programma’s bundelen de verwerkingskracht van pc’s, zodat gerekend kan worden op zeer complexe vraagstukken. Helaas besteedt het boek geen aandacht aan die andere grote uitdaging voor de academische wereld: het op transparante wijze delen van wetenschappelijke literatuur. Documenten kunnen in een P2P netwerk veel makkelijker worden gevonden dan aan de hand van een centrale index op een server. Alleen Groove Networks van Ray Ozzie (de geestelijke vader van Notes) lijkt in deze behoefte te voorzien: de software werkt als een virtueel LAN voor ad hoc-groepen die bestanden willen delen zonder tussenkomst van een centrale server. Volgens de auteurs moet er nog veel gebeuren wil P2P in brede kring geaccepteerd worden: sommige technieken zijn niet goed schaalbaar of vergen te veel bandbreedte. Ook de betrouwbaarheid is nog niet optimaal: de vele schakels in een P2P-netwerk moeten elkaar versterken, niet verzwakken. Peer-to-Peer: Harnessing the Power of Disruptive Technologies. Onder redactie van Andy Oram. Uitgeverij O’Reilly. ISBN 0-596-00110-X.