Longhorn is forse stap voorwaarts voor Microsoft
Ze werden niet teleurgesteld: tijdens de Professional Developers Conference (PDC) worden ze getrakteerd op stapels snoepgoed en frisdrank en honderden parallelsessies over Yukon, de volgende versie van SQL Server, en Whidbey, de opvolger van Visual Studio. Maar velen waren vooral naar Los Angeles gekomen om het nodige te horen over Longhorn, de opvolger van Windows XP. Microsoft is er dit keer vroeg bij. De eerste bèta van Longhorn wordt pas halverwege 2004 verwacht en de embryonale versie die ontwikkelaars vorige week mee naar huis mochten nemen werd door Microsoft vertegenwoordigers zelf als een ‘mijnenveld’ gekenschetst. Niet installeren op een werk pc, luidde het advies. Microsoft wil ontwikkelaars al vroeg bij het nieuwe operating system (OS) betrekken. Enerzijds om er zeker van te zijn dat er over drie jaar voldoende applicaties beschikbaar zijn, maar ook om ontwikkelaars de gelegenheid te geven actief mee te denken. Bill Gates noemde Longhorn in Los Angeles niet voor niets ‘de belangrijkste Windows sinds Windows 95’. Om te beginnen moet Longhorn nog veel stabieler en veiliger worden dan voorgaande Windows-versies. Het is het eerste OS van Microsoft dat onder het zogenoemde Trustworthy Computing Initiative tot stand zal komen. De code zal binnenstebuiten worden gekeerd om te zien of er geen lekken in zitten. Mogelijk wordt Longhorn ook iets sneller dank zij de Super Fetch-technologie die kan voorspellen welke gegevens vaak worden aangeroepen. Upgraden in minuten Installeren en de-installeren onder Longhorn moet vergeleken met huidige versies van Windows vooral veel makkelijker worden. Met de Click Once-technologie zal het rebooten na het installeren van nieuwe (stuur)programma’s tot het verleden behoren. Het upgraden van Windows XP of een ouder systeem naar Longhorn wordt volgens vice-president Jim Allchin van Microsoft ‘geen weekendwerk meer’, maar een kwestie van slechts ‘enkele minuten’. De Glitch Free-technologie moet de verificatie van stuurprogramma’s vereenvoudigen en Longhorn krijgt een soort vluchtdatarecorder aan de hand waarvan problemen makkelijker opgelost moeten kunnen worden. Minstens even belangrijk is dat Longhorn een heel nieuw grafisch subsysteem krijgt, het vectorgebaseerde Avalon. Daarmee kan Windows zich eindelijk meten met het grafisch superieure MacOS X, dat al langer (met Quartz) gebruik maakt van deze technologie. De vectorgebaseerde toepassingen hebben als groot voordeel dat voor projectiedoeleinden het scherm extra groot kan worden weergegeven zonder dat de resolutie daaronder te lijden heeft. En het biedt mogelijkheden voor volledig gepersonaliseerde gebruikersomgevingen. Dank zij Avalon zal Windows ook beter kunnen profiteren van de nieuwste grafische kaarten, al was het maar omdat er niet langer geschakeld hoeft te worden tussen twee- en driedimensionale toepassingen. Avalon gebruikt bovendien een enkel model om Windows-applicaties, webapplicaties en multimedia weer te geven. Verschillen tussen lokale programma’s en webapplicaties (nu nog apart aan te roepen via Favorieten of het Startmenu) zullen daardoor geheel verdwijnen. Ontwikkelaars zullen voor Avalon gebruik moeten maken van de nieuwe codeertaal XAML (Transaction Authority Markup Language). Uiterlijk Over de look & feel van Longhorn kwamen ontwikkelaars overigens niet al te veel te weten. De grafische schil Aero ontbreekt zelfs in de Longhorn-versie die vorige week werd uitgedeeld. Opvallend is een verticale taakbalk rechts op het bureaublad voor notificatiediensten, instant messaging en andere toepassingen die nu nog vaak rechtsonder in de overvolle Systeembalk zijn te vinden. Die taakbalk komt niet uit de lucht vallen, want het onderzoekslab van Microsoft experimenteerde daar vijf jaar geleden al mee. Webdiensten en andere communicatiediensten worden geïntegreerd via de communicatielaag Indigo, die uiteenlopende transporttechnieken (HTTP, TCP, UDP, IPC) en beveiligingsmechanismen overbrugt en gebruik maakt van zowel XML als SOAP. Om die reden wil Microsoft de technologie ook beschikbaar stellen - als apart installatiebestand - voor Windows Server 2003 en Windows XP. Het paradepaardje van Longhorn is zonder twijfel WinFX, een technologie die de huidige systeemstructuur van Windows verandert in een soort database voor zowel gestructureerde als ongestructureerde gegevens. Bestanden kunnen daardoor beter geselecteerd en gesorteerd worden dan nu het geval is. Zoekt men bijvoorbeeld op auteursnaam, dan is Windows in staat om de relatie tussen verschillende documenttypen aan te geven, bijvoorbeeld tussen een visitekaartje en een Word-document van dezelfde auteur. Daarnaast kunnen adresboekgegevens beter worden gedeeld met andere applicaties, waardoor importeren van gegevens tot het verleden behoort. WinFX moet ook resulteren in makkelijker te ontwikkelen programma’s waarvoor geen diepgaande programmeerachtergrond is vereist. Programmeren voor Longhorn gebeurt in.Net-code en niet meer in C++. Microsoft gaat er dan ook van uit dat veel programma’s exclusief voor Longhorn worden ontwikkeld. Zo komt er een speciale Longhorn-versie van Office, en een MSN portal die volledig met het OS wordt geïntegreerd. Oudere applicaties blijven onder Longhorn overigens gewoon draaien. In Los Angeles demonstreerde Microsoft dat zelfs het oerprogramma VisiCalc nog aan de praat was te krijgen. Het ontwikkeltraject van Longhorn maakt nog eens duidelijk dat er sinds Windows 95 veel is veranderd bij Microsoft. Toen Windows 95 verscheen, moest in alle haast nog een webbrowser worden toegevoegd omdat Microsoft de potentie van internet had onderschat. Dat zal nu niet meer zo snel gebeuren. Ontwikkelaars hoeven zelfs geen geheimhoudingscontracten te tekenen om te kunnen meedenken met het nieuwe OS. Zij hebben ruim de tijd om Longhorn vorm te geven. Longhorn versus Panther De details over Longhorn waren nog niet uitgelekt, of Apple-gebruikers wezen al op de overeenkomsten met MacOS X. Het zojuist verschenen Longhorn lijkt inderdaad in veel opzichten op Panther: de transparante gebruikersomgeving Aero herinnert aan Aqua, Indigo aan WebCore/JavaScriptCore, en Avalon aan Quartz. Maar in een aantal opzichten streeft Microsoft Apple voorbij. MacOS X ontbeert vooralsnog een bestandssysteem à la WinFX, tenzij Apple er zou slagen om zijn FileMaker-technologie in het eigen OS te integreren. Apple heeft tot nu toe steeds nieuwe toevoegingen in het OS als aparte upgrades verkocht (Mac OS X 10.3 alias Panther is de vierde versie in twee jaar), maar om Longhorn in te kunnen halen zal het bedrijf een reuzenstap moeten maken.