Red Hat: ‘Gratis’-tijdperk voorbij
De onderliggende broncode van de producten van Red Hat is immers vrij te verkrijgen, vrij te gebruiken, vrij te wijzigen, te kopiëren en – niet minder belangrijk – vrij te verspreiden. Sterker nog: Linux-projecten als Ubuntu hebben hun succes tot nu toe hoofdzakelijk te danken aan de inzet van miljardairs als Mark Shuttleworth, die vele miljoenen in de software pompen, maar er zelf eigenlijk nog geen cent wijzer van zijn geworden.
Toch is zo langzamerhand een kentering zichtbaar. De Linux-distributeurs beginnen voorzichtig geld te verdienen. Dat geldt in ieder geval voor Red Hat, dat met een omzet van 600 miljoen dollar 61 procent van alle commerciële Linux-distributies voor zijn rekening neemt. Zeventig tot vijfenzeventig procent van zijn inkomsten ontleent het bedrijf echter niet aan de software, maar aan aanvullende diensten, technische ondersteuning en onderhoud. Ter vergelijking: rivalen Novell en Xandros verdienen samen nog niet eens de helft van wat Red Hat binnensleept.
En het gaat alsmaar beter: over het vierde kwartaal boekte Red Hat 45 procent meer omzet dan een jaar geleden. Red Hat heeft inmiddels vijftig kantoren over de hele wereld, waaronder in Nederland (Amersfoort), en telt wereldwijd 1700 werknemers. Volgens directeur Dirk-Peter van Leeuwen, die bij Red Hat verantwoordelijk is voor Centraal Europa, doet de Benelux-organisatie het met een kleine twintig man nauwelijks slechter dan het moederbedrijf. “Cijfers mag ik niet geven, maar ik kan wel bevestigen dat het hard gaat. We betrekken binnenkort een nieuw kantoor en hebben moeite om snel gekwalificeerde medewerkers te vinden.”
Beursgang
Red Hat werd in 1993 opgericht door programmeur Marc Ewing en Robert Young, die tegenwoordig directeur is van de online-uitgeverij Lulu. In 1998 werd de onderneming versterkt met Matthew Sculik, die na de beursgang van Red Hat in 1999 directeur werd. Sindsdien is Red Hat aan een gestage opmars bezig.
Red Hat mag dan niet rechtstreeks verdienen aan Linux zelf, het bedrijf heeft ook weinig ontwikkelingskosten: zo’n 15 procent van de veranderingen in de Linux-kernel wordt aangedragen door programmeurs van Red Hat. Daardoor kan men de aandacht volledig richten op dienstverlening en marketing.
Toen in 2003 Red Hat Enterprise Linux werd gelanceerd, ging Red Hat er meteen mee naar Wall Street. Nu maken de meeste investeringsbanken gebruik van de serversoftware. Het resultaat van die inspanningen: zo’n 70 procent van de Fortune 500-bedrijven is klant bij Red Hat. Andere prominente klanten zijn het animatiebedrijf Dreamworks uit Hollywood en het Amerikaanse Ministerie van Defensie.
Ook in Nederland heeft Red Hat zijn zinnen gezet op grote klanten, waaronder de SNS Bank, de provincie Gelderland en Randstad. “Bij Linux komt de belangstelling meestal van MKB-bedrijven”, zegt Dirk-Peter van Leeuwen. “Die hebben we ook als klant, maar benaderen we zoveel mogelijk via onze vaste partners. Je moet grote klanten nog altijd zeer actief werven, maar daarna lopen ze niet zo snel meer weg.’’
Natuurlijk profiteert Red Hat van de toegenomen belangstelling voor Linux. Steeds meer serieuze ICT-bedrijven als HP en IBM sluiten zich aan bij de Linux Foundation, die richting wil geven aan de verdere ontwikkeling van Linux en de standaardisatie van het open-sourcebesturingssysteem wil bevorderen. Maar bovenal weet Red Hat zijn klanten steeds beter te bedienen: voor 420 miljoen dollar werd onlangs JBoss Inc overgenomen, dat middleware maakt die ervoor moet zorgen dat Red Hat Linux met andere software werkt. Verdere acquisities worden niet uitgesloten; het bedrijf heeft 1 miljard dollar in kas. “De aansluiting op bestaande software staat centraal bij alle gesprekken,” beaamt Dirk-Peter van Leeuwen van Red Hat.
De concurrentie neemt intussen wel toe. Oracle heeft enkele maanden geleden aangekondigd dat het onderhoudsdiensten voor Red Hat Linux zal leveren voor minder dan wat Red Hat in rekening brengt. Oracle zou sindsdien 25 Red Hat-klanten hebben overgenomen. Vandaar dat Red Hat probeert zijn grenzen te verleggen. In San Diego werd een nieuwe strategie onthuld: Linux-desktopsoftware leveren aan bedrijven en organisaties in opkomende markten. Voor Linux als alternatief voor Microsoft’s Windows is nog altijd weinig belangstelling. Maar voor ondernemingen waarvoor Windows te duur is, zou Linux een uitkomst kunnen zijn. Zij kunnen binnenkort kant en klare systemen kopen inclusief technische ondersteuning van zowel Intel als Red Hat. De integratie van hardware en software moet garanderen dat alles ook echt werkt, reden waarom Red Hat Global Desktop niet op cd-rom en ook niet op het web verkrijgbaar zal zijn.
Mocht het een succes blijken te zijn dan zou Red Hat zijn desktopstrategie wel eens kunnen uitbreiden naar markten die nu nog door Microsoft worden gedomineerd. Het bedrijf heeft niet voor niets rechtenvrije lettertypen laten ontwikkelen die de veelgebruikte Microsoft-fonts Times New Roman, Arial en Courier New moeten vervangen. Maar of het enorme succes van de server software ook zal afstralen op Linux als dektopsoftware zal natuurlijk eerst nog moeten worden afgewacht.
Marktplaats
Vanzelfsprekend zit Red Hat niet stil: in San Diego kondigde het bedrijf ook een marktplaats aan waar klanten zakelijke open-sourcesoftware kunnen aanschaffen. Er kunnen pakketten als MySQL, Zimbra, Jive en Sugarcrm worden aangeschaft, waarbij Red Hat garandeert dat de software zonder problemen draait onder Red Hat Enterprise Linux 5. Red Hat wordt dus steeds meer een one stop shop voor zakelijke ICT-oplossingen, waarmee het bedrijf zich begeeft op het terrein van zowel IBM en HP als kleinere systeemhuizen als OpenLogic and Optaros. Je kunt het Red Hat amper kwalijk nemen: stilstand is achteruitgang.
DE CONCURRENTIENaast Red Hat zijn er eigenlijk maar twee Linux-distributeurs die echt aan de zakelijke markt verdienen. De jongste, Xandros, bestaat nog maar sinds 2001 en gevestigd in Ottawa, Canada. De distributies van het bedrijf zijn ontleend aan Corel Linux, waarvan de ontwikkeling werd stopgezet. Xandros gaat openlijk de concurrentie met Microsoft aan: qua uiterlijk lijkt de software enorm op Windows XP. Xandros heeft geen eigen vestiging in de Benelux, de software wordt via partners verkocht.
Voor de tweede distributeur Novell is Linux op dit moment nog geen hoofdzaak. In 2003 nam het SuSE over en op basis daarvan werd Novell Linux Desktop ontwikkeld. Ondanks een samenwerking met Microsoft hebben de investeringen nog niet echt vruchten afgeworpen: Novell boekte met zijn Linux-activiteiten in het laatste kwartaal niet meer dan 15 miljoen dollar. In Nederland heeft Novell meer mensen exclusief op de verkoop van Linux gezet dan Red Hat. Dirk-Peter van Leeuwen wil dat laatste niet bevestigen. “Ik vind het eerlijk gezegd niet relevant.”