Politie ICT komt op stoom

Zo had er eerder moeten worden ingezet op standaardisering en homogenisering en waren de plannen in het verleden te ambitieus en ondoordacht. Maar laten we nu we op stoom beginnen te raken vooral vooruit kijken. Ik ben trots op wat we tot nu toe hebben bereikt. We zijn veel verder dan vaak gesuggereerd wordt.”
Hij is er bovendien zeker van dat de noodzakelijke hervorming nu snel van de grond komt. “De aansturing is met de komst van de Voorziening tot Samenwerking Politie Nederland (Vts) verbeterd. Deze organisatie met rechtspersoonlijkheid (ZBO) heeft een bestuur dat bestaat uit het Dagelijks Bestuur van de Korpsbeheerdersraad. ICT is een van de verantwoordelijkheden van de Vts. De afzonderlijke korpsen hebben afstand gedaan van de zeggenschap.”
Een belangrijke verandering, is dat er een nieuwe generatie korpschefs is. “De vorige generatie korpschefs concentreerde zich bij de reorganisatie in 1993 (zie kader, red.) vooral op het vormen van een eigen politiekorps. De nieuwe lichting korpschefs is wel rijp voor een blik over de grenzen van het eigen korps. Zij denkt echt in termen van ‘politie Nederland’.”
Daarnaast heeft de techniek niet stilgestaan. “We maken nu gebruik van een techniek om in elkaars systemen te kijken die er tien jaar geleden nog niet was.” Tot slot zijn de oorspronkelijk veel te hoge ambities zijn bijgesteld. Onder leiding van Kuijs werd een nieuw strategiedocument, ‘Wenkend Perspectief’ opgesteld, waarin de ICT-plannen voor de periode 2006-2010 uiteen werden gezet. “De zogenaamde ‘golden release’-strategie, waarbij oude systemen in hoog tempo volledig vervangen zouden worden door nieuw te bouwen systemen, is vervangen door een strategie van stapsgewijze vernieuwing en verbetering op basis van bestaande voorzieningen. We gaan werken met bestaande, bewezen technologieën met daaromheen een nieuwe schil”
Inmiddels zijn er zes ICT-verzorgingsgebieden die gebruikmaken van één landelijke nutsvoorziening, geleverd door British Telecom. Nog niet alle korpsen kunnen echter toetreden tot de verzorgingsgebieden, omdat zij nog achterstallig onderhoud aan de hardware moeten uitvoeren. “We onderzoeken nu of ieder korps aan de minimumeisen kan voldoen; een harde randvoorwaarde om de Opsporings- en Handhavings-modules te kunnen implementeren.”
De belangrijkste gegevens uit het handhavingsproces zijn inmiddels landelijk uitwisselbaar met behulp van het zoekprogramma BlueView. Via de XML-database waarin data vanuit de opsporingssystemen BPS, Xpol en Genesys zijn samengebracht kan er regionaal en landelijk worden gezocht in registers. Het is de bedoeling dat het ‘googlen’ straks ook kan in de opsporingssystemen. Voor eind 2008 moet de Nederlandse politie zijn overgestapt op een Basisvoorziening Handhaving (BVH) en een Basisvoorziening Opsporing (BVO).
“Als Basisvoorziening Handhaving is gekozen voor de Xpol-database, versie 2004a. De komende twee jaar implementeert elk korps dit, inclusief zes satellietmodules die al succesvol draaien in Amsterdam. Denk daarbij aan applicaties voor intranetaangifte, dagrapportages, zoekfuncties en inboekingen van arrestanten.”
De Basisvoorziening Opsporing wordt het Recherche Basis Systeem (RBS), versie 2004a, in plaats van een totaal nieuwe Politiesuite Opsporing. De afgelopen jaren werden miljoenen euro’s in dit project gestopt, en waren er wel tachtig mensen mee bezig. “Het is heel triest dat er zoveel geld in is gestoken, zonder dat het wat heeft opgeleverd. Maar op een gegeven moment moet je een idee ook kunnen loslaten.” De bestaande opsporingssystemen werden onder de loep genomen en RBS bleek het meest stabiel en functioneel het best ontwikkeld. “De basisvoorziening krijgt een grafische schil, om het gebruiksvriendelijker te maken, kent een interface naar de Basisvoorziening Handhaving en zal landelijk worden ontsloten via BlueView.”
Daarnaast wordt het de komende jaren met behulp van ‘Mobiel Blauw’ (pda’s) en ‘Mobiel Citrix’ (volledige werkstations met alle functionaliteiten) technisch mogelijk om plaats- en tijdonafhankelijk te gaan werken. “Wij willen meer op straat en minder vanachter ons bureau opereren. Collega’s die te voet, te paard, op de fiets of de scooter hun werk doen, worden straks met Mobiel Blauw op pda’s ondersteund. Er zijn geen gevoelige data op de pda aanwezig, zodat bij verlies of diefstal het risico minimaal is”, licht Kuijs toe. Een ander speerpunt voor de korte termijn is het elektronische procesverbaal (EPV), voor het verzenden van documenten naar het Openbaar Ministerie.
Op de langere termijn wordt niet alleen gekeken naar de eigen informatiehuishouding, maar ook naar die van ketenpartners. “Gegevensuitwisseling vereist een omschakeling in het denken. Op landelijk niveau moet een strategisch overleg komen tussen de belangrijkste ketenpartners over de afstemming van inhoudelijke programma’s, technische architecturen en prioriteiten. Daarnaast komt de nadruk steeds meer te liggen op informatiebeveiliging en privacymaatregelen.”
Ondanks de bijgestelde ambities staat Kuijs dus toch nog een behoorlijke klus te wachten. Maar hij is gebrand op succes. “In 2009 willen we de ICT-huishouding van de Nederlandse politie volledig gehomogeniseerd hebben, en dat gaat zeker lukken.”Parallel aan de ICT-hervormingen zal aandacht worden besteed aan de ontwikkeling van informatiemanagement. Het personeel zal worden geschoold in onder meer business intelligence, analysetechnieken en forensische wetenschappen. “Zij worden niet alleen opgeleid in het nieuwe denken van informatiemanagement, maar ook in het beter benutten van bestaande hulpmiddelen en het adequaat gebruiken van informatie. Informatiemanagement is breder dan het bouwen, implementeren en onderhouden van pakketten. Tools can not replace fools, luidt het gezegde niet voor niets.” Kuijs verwacht dat de voorbereidende politiewerkzaamheden straks veel meer menskracht gaan vergen dan de uitvoerende werkzaamheden. “Meer Blauw op straat wordt een nostalgische opvatting.”


Een stukje geschiedenis...
Tijdens de grootschalige politiereorganisatie van 1993 werden 148 gemeentepolitiekorpsen met de rijkspolitie samengevoegd tot 26 nieuwe politiekorpsen. Destijds was niets geregeld om gelijk de ICT van de korpsen te homogeniseren. Regionaal kwamen de korpsen wel tot eenvormige ICT. Een gigantische klus waarbij in totaal tientallen, zo niet honderden verschillende systemen werden samengevoegd. Maar standaarden ontbraken en er werd gewerkt met verschillende bedrijfsproces- en opsporingssystemen, die onderling niet konden communiceren. De politiek vond dit onaanvaardbaar en besloot dat de informatieuitwisseling tussen de regiokorpsen moest verbeteren. In 1999 werd een Regieraad ICT ingesteld die de eisen en wensen van de korpsen onder de loep moest nemen. In het ‘ICT Bestek Politie’ werden plannen beschreven om te komen tot één infrastructuur en één set concernapplicaties.
Omdat er weinig eendracht was onder de korpsen en niet alle korpsen zich even hard inzetten, besloot minister Remkes van Binnenlandse Zaken te interveniëren. Er werden twee zelfstandige ICT-corporaties opgetuigd: een vraaggestuurde organisatie – Concern Informatiemanagement Politie (CIP) – en een aanbodgestuurde organisatie: ICT-Service Centrum Politie (ISC). De corporaties maakten geen deel uit van de politie zelf en de directieleden waren afkomstig uit het bedrijfsleven. ISC bracht de 26 rekencentra van de regiokorpsen terug naar zes verzorgingsgebieden met elk één rekencentrum. Het ontbrak de organisatie echter aan macht om daadwerkelijk tot homogenisering te komen van de ICT van de regio’s in de gebieden: het was noch bevoegd om geld van en namens de korpsen uit te geven, noch kon het de korpsen dwingen zelf de noodzakelijke hardware aan te schaffen. Bovendien konden korpsen die al verder waren dan de door ISC gestelde doelen, zoals Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, niet gedwongen worden af te schalen naar een gemiddelde standaard.
Bovendien werd duidelijk dat de ambities veel te hoog gegrepen waren. Leon Kuijs, korpschef van regiopolitie Brabant Zuid-Oost en portefeuillehouder ICT in de Raad van Hoofdcommissarissen: “ICT-deskundigen van buiten de politie vonden dat we veel te veel tegelijkertijd wilden. We hebben de technische en organisatorische mogelijkheden duidelijk onderschat.” Er werd afgestapt van het ontwikkelen van totaal nieuwe systemen, zoals een nieuwe Politiesuite Opsporing. In het document ‘Wenkend Perspectief’ uit april 2006, stelde de projectgroep Visie op de politiefunctie van de Raad van Hoofdcommissarissen de strategie aanzienlijk bij. Stapsgewijze vernieuwing en verbetering op basis van bestaande voorzieningen is het nieuwe uitgangspunt voor de periode 2006-2010. “We kijken minder naar wat er gemaakt kan worden en meer naar wat er al is.”