Software geeft lang niet altijd de doorslag voor B2B-exchanges op Internet

Voor de elektronische handel tussen bedrijven onderscheidt IDC in een recent rapport ’eProcurement Applications’ vier typen applicaties: toepassingen voor elektronische inkoop, de daarop afgestemde toepassingen aan de verkoopzijde, voor het opzetten van elektronische marktplaatsen en voor het opzetten van bijvoorbeeld elektronische product- en prijscatalogi. De eerste twee zijn ouder en eenvoudiger. De marktplaatssoftware is echter bedoeld om de meer dynamische in- en verkoopomgeving vorm te geven. Dan moet er binnen die omgeving registratie en autenticatie kunnen plaatsvinden, moeten er veilingen bij opbod en/of afslag mogelijk zijn en ook een structuur voor openbare aanbestedingen en offerteaanvragen. De vier typen software zijn volgens IDC in 2001 samen goed voor een omzet van 4,55 miljard dollar aan licenties; dat bedrag zal de komende vier jaar gemiddeld met 47 procent groeien. De specifieke marktplaatssoftware levert in 2001 een markt op van 1,75 miljard; die markt groeit volgend jaar nog snel, maar vlakt daarna meteen af. De belangrijkste twee leveranciers van software voor Internet-marktplaatsen zijn Commerce One en Ariba. Beide hebben in 2000 met deze software een licentieomzet behaald van ongeveer honderd miljoen dollar en beide hebben een marktaandeel van zo’n 15 à 16 procent. Op afstand volgen i2 (8,4 procent), Oracle (6,1 procent) en SAP (6,1 procent). Voor al deze leveranciers geldt dat hun totale omzet veel groter is. Ook Ariba en Commerce One zetten veel om in de eenvoudige software voor elektronische inkoop (e-procurement). Hun totale omzet in 2000 bedroeg respectievelijk 279 miljoen dollar (1999: 46 miljoen) en 400 miljoen dollar (1999: 34 miljoen). De leveranciers groeien dus explosief, maar gaan volgens analist Bruce Hudson van Meta Group wel een onzekere toekomst tegemoet. „Hun marktwaardering van een jaar geleden was gebaseerd op de veronderstelling dat ze marktplaatsen zouden runnen en transactiecommissies zouden opstrijken. Dat blijkt ijdele hoop. Ze zullen e-procurement-oplossingen en marktplaatssoftware verkopen. Maar nu iedereen die transactionele functionaliteit heeft, kost het ze meer moeite hun dominantie te continueren.” De overname van Agile door Ariba en van Aspect door i2, evenals de samenwerking van SAP en Commerce One passen, volgens Hudson, in die ontwikkeling. De leveranciers zullen zich dus meer als gewone softwareleveranciers gaan gedragen dan aanvankelijk gedacht en geld gaan verdienen aan dienstverlening rond het integreren van systemen. „In de geschiedenis is nog nooit iemand rijk geworden van het runnen van een marktplaats”, zegt Hudson. De leveranciers nemen snel in aantal toe; zowel startende bedrijven als oudgedienden begeven zich op deze markt. IDC noemt in zijn rapport zo’n veertig leveranciers. De topspelers blijven echter dezelfde. Commerce One heeft een flink klantenbestand opgebouwd met zijn software Marketsite en Global Trading Web. Het bedrijf werkt sinds vorig jaar zeer succesvol samen met SAP, dat vooral de logistieke kant van de marktplaatsen voor zijn rekening neemt. Ariba heeft de afgelopen weken aangekondigd zijn aanbod op diverse fronten uit te breiden. Met eigen uitbreidingen en functionaliteit uit software van partners hoopt Ariba een ’end-to-end e-commerce provider’ te worden. Het plannen van de logistieke keten wordt daarin belangrijk. Het bedrijf i2, vanouds de leverancier van de planningssoftware voor logistieke ketens, stort zich op het ’supplier relationship management’ (SRM) en werkt aan een aanbod dat steeds meer overlap zal vertonen met dat van Ariba. De met veel tamtam aangekondigde samenwerkingsovereenkomst tussen beide bedrijven is daardoor eigenlijk al zo goed als ter ziele, meent Hudson. „I2 legt er de nadruk op niet alleen van marktplaatsen afhankelijk te willen zijn voor zijn afzet. Het is nog meer marketing dan actie, maar ze begrijpen welke kant het opmoet.” Niet doorslaggevend Oracle heeft, zijn ’wij-kunnen-alles-strategie’ indachtig, ook software voor marktplaatsen ontwikkeld, en niet zonder succes. Met zijn software Oracle Exchange heeft het bedrijf zelfs een eigen onafhankelijke marktplaats opgezet, waar in 2000 al voor 1,3 miljard dollar aan transacties is verricht. Bruce Hudson vindt de leverancier van de software niet doorslaggevend voor een bedrijf dat zich bij een marktplaats wil aansluiten. Het onderscheidend vermogen is op dit moment niet zo groot en het aantal spelers neemt snel toe. „Veel onafhankelijke marktplaatsen die hebben gefaald zijn zich nu ook aan het omvormen tot softwareleveranciers, in plaats van marktplaatsbeheerders. Maar de transactiefunctionaliteit van de marktplaats is nu niets bijzonders meer. Belangrijker is de nadruk op wat de operationele modus is van een marktplaats, in plaats van welke software hem ondersteunt. Software kan een klein verschil uitmaken maar het succes van een marktplaats hangt er niet van af.” Willen marktplaatsen zich kunnen ontwikkelen tot echte knooppunten voor samenwerking (c-commerce, SRM), dan is volgens Hudson meer integratie tussen bedrijven en marktplaats nodig en daar zit volgens hem momenteel het probleem. „We moeten de kennis binnen de logistieke keten delen en gebruiken om voorraden te verminderen en de snelheid van het zakendoen te verhogen.” Maar zomaar ’inpluggen’ op een marktplaats is een sprookje. „De Powerpoint-plaatjes zeggen altijd dat er een simpele adapter is en er met standaard-programmeerinterfaces wordt gewerkt. De realiteit is dat er altijd een grote hoeveelheid integratiemaatwerk nodig is en dat is echt niet te vermijden op dit moment, tenzij je een Commerce One-pakket voor elektronische inkoop hebt en je wilt aansluiten op een Commerce One-aangedreven marktplaats. Dan kun je een standaard Api gebruiken. En dan nog moet je steeds weer kijken welke informatie er wordt overgezonden en welk XML-dialect je moet gebruiken voor de informatieuitwisseling.” Aan de dienstverlening daarvoor zullen de softwareleveranciers nog jaren kunnen verdienen. Je bedrijfssoftware zonder poeha kunnen aansluiten op een marktplaats blijft voorlopig een utopie. Hudson: „Iedereen die dat denkt te kunnen doen zonder zijn bedrijfsprocessen onder de loep te nemen, is een dwaas.”