Detailhandel: ‘ombouw pinautomaten te duur’
In technische zin verliep de euro-overgang vrijwel vlekkeloos, maar procesmatig is project E-Day ‘buitengewoon ongelukkig verlopen’, constateert M&I. De onderzoekers wijzen geen hoofdschuldige aan; alle partijen in de aanbodketen hebben steken laten vallen. Ondernemers voelden zich voor het blok gezet. Zij moesten snel beslissen over vervanging of ombouw van betaalterminals, die soms pas kort ervoor waren aangeschaft. Diverse partijen spelen elkaar achteraf de zwartepiet toe. Zo houdt Interpay vol dat de specificaties voor de nieuwe automaten op tijd klaar waren. Volgens de fabrikanten waren ze niet volledig, wat tot vertraging leidde. Bovendien betaalden veel winkeliers volgens het HBD voor allerlei voorzieningen waar ze niet om hadden gevraagd. Theoretisch waren slechts drie van de twaalf aanpassingen echt nodig voor de euro. Tegelijk heeft Interpay het 3DES-beveiligingsprotocol ingevoerd, maar daar werd in de brieven aan winkeliers niet over gerept. In de praktijk stonden in Nederland bijna alleen pinautomaten die alle aanpassingen nodig hadden. De ombouw van de 170 duizend betaalautomaten in Nederland kostte 65 miljoen euro. Dat had volgens het rapport stukken goedkoper gekund. Vaak is het advies van de huisbankier of terminalleverancier gevolgd. Dat bleek lang niet altijd de beste of de voordeligste oplossing. Henk Kok, directeur van de Raad Nederlandse Detailhandel: “Ondernemers hebben voldoende reden om terugbetaling van een deel van dat bedrag te vragen.” Verder is de kans niet aangegrepen om te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Het is onwaarschijnlijk dat de huidige kastjes vijf jaar ongewijzigd kunnen blijven, terwijl winkeliers daar wel vanuit gaan. De betaalkastjes zijn nog steeds ongeschikt voor bankpassen en creditcards met een chip – niet te verwarren met de bestaande Chipknip voor kleine betalingen – in plaats van de fraudegevoelige magneetstrip. M&I-onderzoeker Jaap Akkermans: “In België is de magneetstrip bijvoorbeeld al afgeschaft. Dat staat in diverse andere Europese landen ook te gebeuren. In Nederland is nog helemaal niets gepland. Daardoor dreigt fraudetoerisme naar Nederland en andere landen waar de beveiliging niet goed is geregeld.” Het HBD wil uit de euro-operatie lessen trekken voor de toekomst. Onderzoeker Akkermans adviseert winkeliers bij de eerstvolgende grote upgrade ‘heel kritisch te kijken naar wat je ervoor krijgt en geen geld uit te geven aan functionaliteit die je niet gebruikt’. Ook zou de detailhandel meer tegenwicht moeten bieden aan banken en leveranciers, die nu eenzijdig beslissen over de technologie.