Docenten gaan op in ketenintegratiespel

Voor de groep staat Wim van der Poel van Aepex, die vanaf zijn laptop het proces beheerst. Hij bepaalt wanneer er wordt verkocht, gehandeld, geproduceerd en ingekocht. Iedere ronde is een periode, die maximaal een minuut duurt. Gewapend met orderbonnetjes, fiches en formulieren plaatsen de deelnemers orders bij elkaar, leveren uit, schuiven met voorraad en produceren product. Fred Joosten van Aepex bepaalt de marktvraag. Hij noemt een getal en de deelnemers gaan aan het schuiven. Kennisinfrastructuur Ben Barkman is van HEO-ICT, een project van het ministerie van Economische Zaken dat tot doel heeft ICT en hogescholen dichter bij elkaar te brengen. Hij legt uit dat het ketenintegratiespel, zoals het formeel heet, onderdeel gaat vormen van het curriculum voor een aantal hogescholen. Dit sluit aan bij een van de drie werkterreinen van HEO-ICT, namelijk het (laten) vervaardigen van nieuw onderwijsmateriaal (de andere twee zijn het vergroten van ICT-kennis van docenten en het opzetten van een permanente kennisinfrastructuur). Het spel laat via een rollenspel deelnemers ervaren hoe communicatie met businesspartners voordelen kan hebben voor omzet en productiekosten. Aepex zocht een manier om dichter bij de HBO-wereld te komen, en liet een mooi vormgegeven versie van het spel maken. Het spel bestaat uit twee rondes, en tijdens de eerste mogen de deelnemers niet met elkaar praten. Wim van der Poel loodst de keten door zeventien periodes. Marktvraag Iedere periode is een stap uit het totale proces. De detaillist verwerkt de marktvraag en plaatst een bestelling bij de groothandel. Die koopt vervolgens in bij de distributeur, die op zijn beurt de fabriek weer opdracht geeft te produceren. De fabriek beslist zelf hoe groot hij zijn voorraad maakt. Aan het eind van iedere periode noteert iedere deelnemer zijn ‘backlog’. Want op een gegeven moment, al vroeg in de eerste ronde, ontstaat er in de keten een achterstand en de detailhandel blijft verstoken van levering. Dan wordt het pas echt gezellig in het zaaltje. De verschillende deelnemers doen heel veel moeite om niet met elkaar te communiceren, maar de instructies en verwijten vliegen over en weer. Men leeft zich helemaal in en na een uur is hier en daar ware paniek uitgebroken. In periode 14 zit de fabriek van team vier (Hogeschool Enschede) met een enorme achterstallige productie en valt een doorlopend gemompeld ‘ogottegottegot’ te horen. In team één dreigt de detaillist (Hogeschool Brabant) te deserteren naar team twee (Amsterdam en Zwolle). De Amsterdamse docent zegt verongelijkt tegen zijn collega dat hij alles heeft kunnen leveren “totdat jij opeens veel ging bestellen”. Dit spel wordt duidelijk serieus genomen. Ben Barkman kijkt tevreden om zich heen. “Ze gedragen zich veel rustiger dan studenten, maar ze praten wel net zoveel.” René de Veer, managing partner Aepex, steekt zijn enthousiasme voor het ketenintegratiespel niet onder stoelen of banken. Hij geniet bij voorbaat al van de afloop, wanneer zal blijken dat openheid tussen de verschillende delen van de keten tot een kostenvermindering van 30 tot 60 procent leidt. “We spelen dit spel ook met door de wol geverfde directeuren van grote bedrijven. Ze spelen het vaak heel serieus omdat het voor hen dagelijkse kost is. Na de eerste ronde vragen we de distributeur, de groothandel en de fabriek een schatting te maken van de marktvraag. Dat is vaak de eerste verrassing die ze krijgen, wanneer blijkt dat ze er ruim naast zitten. De tweede verrassing komt wanneer ze de besparingen in de tweede ronde zien.” Na de eerste ronde is er een korte pauze waarin het enorm moeilijk blijkt iemand te pakken te krijgen voor een mening. De docenten staan in groepjes van vier fanatiek te overleggen. Dit is geen koffiepauze, dit is strategiebepaling. Ze proberen elkaar te overtuigen van de beste werkwijze met economische theorieën en uitspraken over marktwerking. Leerzaam De enkeling die even losgeweekt kan worden uit het overleg is enthousiast over het spel, en denkt dat het zeker leerzaam zal zijn voor studenten. Veel docenten zijn positief over de actieve deelname van bedrijven in het onderwijs. Eén van hen stelt dat Economische Zaken het toe had moeten passen op de markt, zodat er geen ‘backlog’ ICT’ers was ontstaan. Met zoveel enthousiaste deelnemers blijft de vraag waarom de helft van de genodigden niet op is komen dagen. Na de pauze besluit team één dat de positie van het meubilair fundamenteel is voor het boeken van succes en schuift met tafels. Er is duidelijk competitie en tijdens de periodes van ronde twee wordt druk overlegd tussen de verschillende partijen van de keten. Na afloop van het spel kan ook René de Veer tevreden zijn. De hogeschooldocenten bespaarden 69-93 procent op hun kosten. En team één won. Gewapend met orderbonnetjes, fiches en formulieren plaatsen de deelnemers van het ‘supply chain management game’ orders bij elkaar, leveren uit en schuiven met voorraden. foto’s: jan lankveld