Flexibele arbeidsvoorwaarden overleven ICT-dip

Netaspect stopt daarom met het jaarbudget voor werknemers. Waar werknemers eerst hun hele jaarsalaris zelf mochten invullen, van loon tot lease-auto, tot extra vrije dagen, blijkt dat nieuwe werknemers vooral behoefte hebben aan zekerheid en duidelijkheid. Daarom schakelt het e-businessbedrijf per 1 januari 2006 over op een duidelijk pakket met arbeidsvoorwaarden. Nog steeds flexibel, want er kan flink geschoven worden, maar met minder franje en sowieso een stuk duidelijker. Edwin Schop is directeur van Flexisgroep, en adviseert bedrijven over flexibele arbeidsvoorwaarden en ook hij merkt een verandering: "De krapte op de arbeidsmarkt liep naar een hoogtepunt tussen 1999 en 2001. Het was een gekte, alle werkgevers boden exotische arbeidsvoorwaarden, geholpen door fiscale voordelen. Het was echt een hype." Schop constateerde dat pas na de dip beleidsmatig gekeken werd naar wat een organisatie wilde bereiken met flexibele arbeidsvoorwaarden, en ook hoe ze dat administratietechnisch wilden gaan doen. "Want flexibele arbeidsvoorwaarden moeten wel goed geregeld worden." A la carte Vakbond De Unie is een voorstander van werken met budgetten. Babet Hendriks, woordvoerder van De Unie, vindt dat mensen de keus moeten krijgen of ze hun geld willen besteden aan een lease auto of vrije tijd. "Een à la carte salaris moet echt verder worden doorgevoerd, CAO’s zijn soms veel te dichtgetimmerd. Mensen kunnen prima zelf beslissen wat zij willen, maar daarnaast moeten sommige zaken natuurlijk wel gewaarborgd en betaald worden." Hendriks noemt IBM als voorbeeld van een bedrijf met salaris ‘à la carte’. Een deel is namelijk flexibel en een deel niet. Bert Ferwerda, HR manager bij IBM: "Het salaris staat vast, maar daarnaast kan er gekozen worden voor allerlei zaken als kinderopvang, fitness, flexibele werktijden en bijvoorbeeld de koop en verkoop van vakantiedagen." Dat laatste is gebonden aan allerlei regels. "Je mag bijvoorbeeld maximaal 60 vakantiedagen kopen, maar die moeten wel binnen dat jaar worden opgemaakt en natuurlijk moet alles in overleg met je manager", vertelt de HR manager. Anders dan bij een jaarbudget is dat werknemers van IBM kunnen kiezen voor bijvoorbeeld fitness en kinderopvang. "Het is bij ons niet of - of." Kiezen Bij Netaspect kunnen mensen nu nog kiezen voor een bedrijfsauto. Doen ze dat, dan kan dat betekenen dat zij iets minder salaris krijgen, het is of het een of het ander. Volgens operation manager Dennet de Groot maakt zeker de helft van de werknemers van Netaspect creatief gebruik van het jaarbudget. Mariëlle Haasnoot, bijvoorbeeld: "Ik heb jonge kinderen en neem dus zoveel mogelijk dagen op. Verder heb ik een spaarloon en een pensioen, maar ik doe geen extra storting. Een auto heb ik niet, maar die zou ik wel heel goed kunnen gebruiken!" Netaspect stapt per 1 januari dus over op een systeem met flexibele arbeidsvoorwaarden die worden aangeboden in een basispakket. In dat pakket kan geschoven worden. De Groot: "Ik houd mij bezig met het werven van nieuwe mensen en merk dat zij meer behoefte hebben aan duidelijkheid. Mensen willen weten wat ze gaan verdienen en wat de secundaire voorwaarden zijn." Ook BT heeft een flexibel pakket arbeidsvoorwaarden. HR teamleider Eric Troost vertelt dat ‘Choice’, zoals hun pakket heet, in samenwerking met de moederorganisatie met Engeland is ontwikkeld. BT was zo’n beetje het eerste IT bedrijf in Nederland dat zoiets aanbood. "Nu heeft bijna elk IT bedrijf het, maar toen was het echt een tool om aantrekkelijk te zijn en je te onderscheiden." Een aantal zaken buiten het pakket is verdwenen en ook binnen Choice is een aantal veranderingen doorgevoerd. Voor de dip konden bijvoorbeeld boodschappen besteld worden en die werden dan in iemands locker gelegd. Troost: "Het was een extra gemak voor werknemers, maar het werd te duur, want we zaten naast een winkelcentrum, dat was moeilijk concurreren. Binnen Choice maken mensen nu vooral gebruik van zaken als een auto, spaarloon en extra vrije dagen." Dat laatste is overigens aantrekkelijker geworden, dan een paar jaar geleden. Toen was het minder voordelig om een extra dag vrij te nemen. "Eén werknemer heeft de afgelopen jaren genoeg dagen gespaard om binnenkort voor drie maanden naar Australië te gaan. Dat kan dus gewoon. Drie maanden weg is een uitzondering, maar 75 procent van de werknemers maakt gebruik van de mogelijkheid extra dagen in te kopen", aldus Troost. Administratie Netaspect heeft de administratie rond de flexibele arbeidsvoorwaarden uitbesteed aan Flexisgroep, die daarin niet alleen adviseert, maar ook de webapplicaties biedt om werknemers hun pakket te laten samenstellen. Ook als Netaspect stopt met het jaarbudget en verder gaat met het basispakket waarin geschoven kan worden, zullen zij dat door Flexisgroep laten regelen. IBM organiseert de flexibele arbeidsvoorwaarden geheel zelf en BT bedenkt wel zelf wat ze wil en besteedt de ontwikkeling van de software dan uit. De flexibele arbeidsvoorwaarden, die voortkwamen uit krapte op de arbeidsmarkt en gebruikt werden om mensen te werven, hebben de dip overleefd. Toen er na 2001 geen krapte meer was, bleven de keuzemogelijkheden voor werknemers bestaan, zij het in beperktere vorm. IT bedrijven zien in dat elke werknemer individuele wensen heeft, maar ook dat de bomen niet meer tot in de hemel groeien. Geen kapper of boodschappen meer op het werk. Of, zoals bij Netaspect, geen jaarbudget dat geheel kan worden aangepast aan de eigen wensen, maar wel een pakket arbeidsvoorwaarden waarin geschoven kan worden.