Gebrek aan regie breekt C2000­netwerk voor hulpdiensten op

Zeker na de recente rampen in Volendam en Enschede en de ‘Herculesramp’, waarbij tientallen mensen het leven lieten, is pijnlijk duidelijk geworden hoe belangrijk het is dat politie, brandweer en ambulancediensten met elkaar en (in het geval van de vuurwerkramp in Enschede) met collega’s over de grens kunnen communiceren. In 1996 werd de basis gelegd voor een landelijk dekkend netwerk voor de zwaailichtensector dat in januari 2004 beschikbaarheid en beslotenheid moest garanderen. Gekozen werd voor de tetratechnologie, omdat dit de Europese standaard zou zijn en tetra als enige bepaalde voor C2000 gewenste functionaliteit mogelijk zou maken. Overigens is nog niet zeker of Duitsland zal kiezen voor het tetra­systeem en of C2000 volgend jaar alle gewenste functionaliteit bevat. Na een moeizaam verlopen aanbestedingsprocedure kwam het gelegenheidstrio KPN, Getronics en Motorola onder de naam Tetraned uit de bus als de uitvoerder van de infrastructuur (en later ook voor de levering van randapparatuur) van het C2000­netwerk. Het aanbod van Tetraned bleek niet aan de voorwaarden te voldoen: de aanbestedingsprocedure werd dusdanig aangepast dat Binnenlandse Zaken (BZK) en Tetraned gezamenlijk aan het voldoen aan de eisen konden sleutelen. Onenigheid Het Tetraned­trio kreeg naast onenigheid in eigen kring te maken met de wisselende wensen van gebruikers en de uit vele geledingen bestaande organisatiestructuur bij de overheid. BZK stuurt mede namens VWS en Defensie het C2000­project aan. De directeur­generaal voor Openbare Orde en Veiligheid van BZK is de ambtelijke ‘opdrachtgever’. Hij overlegt met vertegenwoordigers van de betrokken departementen in het Strategisch Besluitvormingsplatform (SBP) en met diverse andere stuur­, advies­ en werkgroepen. BZK heeft een projectbureau C2000 ingericht voor de dagelijkse werkzaamheden. De ‘opdrachtnemer’ is de Informatie en Technologie Organisatie (ITO) van BZK die weer de contacten onderhoud met aannemer Tetraned en de gebruikers. De ITO hield volgens de Algemene Rekenkamer de voortgang van C2000 onvoldoende in de gaten en communiceert niet goed met de gebruikers. De functionaliteit werd te laat opgeleverd en er bleek te laat actie te zijn ondernomen om bouwvergunningen voor opstelpunten van antennes te verkrijgen. Tetraned kreeg bovendien veel ruimte om met zijn opdrachtgever over de invulling van de voorwaarden van het project in discussie te gaan. De door deze ontwikkelingen opgelopen vertraging is een belangrijke veroorzaker van de honderden miljoenen euro’s extra die C2000 nu kost. Door die vertraging ontstaan immers extra beheerkosten. Het ministerie van BZK nam maatregelen en bezorgde de ITO in de vorm van IT­dienstverlener CSC onder andere een ‘strategische partner’ voor C2000. Valkuil In 1997 werd C2000 uitgeroepen tot ‘groot project’. Dat houdt in dat de Tweede Kamer in detail op de hoogte moet worden gehouden van de ontwikkelingen van een bepaald project. Nadeel daarvan is dat de Tweede Kamer in feite medeplichtig wordt gemaakt aan het eventuele falen. De Tweede Kamer koos ervoor de valkuil te ontwijken door de Algemene Rekenkamer in te schakelen. Die moest een antwoord vinden op vragen over de doelmatigheid van de besteding van in C2000 gestoken middelen en moest de verhouding tussen de kwaliteit van het geleverde en het bestede geld beoordelen. Niet in de laatste plaats wilden de parlementariërs weten of zij voldoende door minister en staatssecretaris werden geïnformeerd. Niet dus. Soms was de informatie wel bij het departement aanwezig, maar werd zij om onduidelijke redenen achtergehouden. De kostenramingen die de Kamer gepresenteerd kreeg, werden bovendien pas in 1999 bijgesteld, te laat vindt de Rekenkamer, en daarna kunstmatig binnen de financiële perken gehouden. De Algemene Rekenkamer presenteerde deze week het eerste heldere overzicht van het kostenverloop van C2000. Daaruit blijkt dat het project inmiddels zo’n 200 miljoen euro duurder uitvalt dan de 566 miljoen waarvan het kabinet in 1996 uitging. Wat het uiteindelijke bedrag zal zijn dat aan C2000 wordt gespendeerd durft de Rekenkamer niet te voorspellen.