Handschrift versus toetsenbord

Tartt was in Nederland en ik zag haar in gesprek met Willem Lust van Nova. Het gesprek ging onder meer over het ambacht van het schrijven. Tartt schrijft haar boeken met pen en papier en vindt dat veel beter dan met een tekstverwerker. Waarom? Omdat je, als je met de hand schrijft, echt over ieder woord nadenkt. Aldus Tartt. Zij keek Lust indringend aan toen ze dit zei. En ze deed er nog een schepje bovenop. Ze had ‘writing teachers’ gehad, die aan een geprinte tekst konden zien of die oorspronkelijk met de hand was geschreven, of meteen achter de computer. Handgeschreven teksten waren beter doordacht en helderder van structuur. ‘After all’, vervolgde Tartt, ‘Shakespeare wrote by hand, Melville wrote by hand, Edgar Allan Poe wrote by hand.’ Ik lag in bed toen ik dit zag. Op mijn nachtkastje lag een exemplaar van ‘De kleine vriend’, want ik ben niet ongevoelig voor hypes. Ik keek eerst naar dat vuistdikke boek en toen nog eens naar Tartt. Had ik het nu goed gehoord? Vergeleek zij zich en passant met enkele van de grootste schrijvers uit de wereldliteratuur? En was Shakespeare mede zo goed omdat hij alles met de hand had geschreven? Ik hoopte dat Willem Lust zou ingrijpen, of in lachen zou uitbarsten. Dit was toch je reinste lariekoek! Ik bedoel: alle schrijvers in de hele wereld schreven tot het eind van de 19de eeuw met de hand, want toen vond Christopher Latham Sholes pas de eerste bruikbare typemachine uit. En volgens mij was de journalist, dichter en veelschrijver Edgar Allan Poe dolblij geweest met een pc, alleen zou die pas 140 jaar na zijn dood op de markt komen! Maar nog helemaal los van deze dikdoenerige flauwekulopmerking van Donna Tartt, klopt het werkelijk dat handgeschreven teksten beter doordacht zijn en dat ze helderder van structuur zijn? Ik geloof daar helemaal niks van. De pc heeft het makkelijker gemaakt om te schrijven; daardoor wordt er meer en soms ook slordiger geschreven. Maar tegelijkertijd voorkomen spellingcheckers veel tikfouten en worden teksten op de pc vaak uitstekend gestructureerd. Het is maar wat je met elkaar vergelijkt. Je kunt een brief of een kattebelletje met een e-mail vergelijken, een handgeschreven rapport met een rapportage die op de pc is gemaakt, een roman uit het digitale tijdperk met een roman uit de tijd van ganzenveer en inktpot. Alles bij elkaar verwacht ik juist dat de kwaliteit van teksten door de pc is toegenomen, niet afgenomen. Ik moet u bekennen dat ik het die avond, na Nova, niet kon opbrengen om te beginnen in ‘De kleine vriend’. Reacties en aanvullingen naar e.sanders@wkths.nl