Het is te vroeg voor glasvezel

Als motivering voor haar plan suggereert de ISOC de toename van de gewenste capaciteit op internet. Is deze wens voor een groot aantal dial-in- gebruikers al niet evident (waar blijven die grote aantallen ADSL-gebruikers?), het statement dat ADSL of de kabel niet toereikend is, is al helemaal ver gezocht. Zolang we nog niet meerdere, hoge kwaliteit, videostromen tegelijk binnenhalen, voldoet een bandbreedte van zo’n 2 Mbps prima. Voor de meeste gebruikers is internet nog altijd een medium voor informatievoorziening, dat wil zeggen het merendeel van de informatie komt naar de eindgebruiker toe. Hiervoor zijn ADSL en de kabel uitermate geschikt. Het ISOC suggereert echter dat de markt van asymmetrisch naar symmetrisch gaat: de eindgebruiker gaat evenveel informatie versturen als ontvangen. Dit zou dan inhouden dat hij zelf gaat publiceren, documenten versturen of videovergaderen. Publiceren hoeft echter niet met webservers thuis: het is efficiënter deze centraal te hosten. Documenten versturen duidt op zakelijk gebruik, en zelfs dan is er geen noodzaak tot erg hoge bandbreedtes: het betreft doorgaans niet-tijdkritische data. En het videovergaderen heeft sinds de jaren zeventig niet veel succes gehad: zakelijk biedt het te weinig interactie en privé te veel ongewenste beeldinformatie aan de ontvanger. En zelfs die enkele ijdele webcam-gebruiker wil geen extra geld neertellen om zich in hoge kwaliteit live te vertonen op internet. De uitzondering kan zich bedienen van SDSL. Voorlopig zullen DSL en kabelinternet dus ruimschoots in de behoefte van de klant kunnen voorzien. Maar het aanbieden van deze diensten kan ook wel een steuntje gebruiken. Ook hiervoor dient namelijk gegraven te worden, en wel naar de nummercentrales van KPN, de ontvangststations van de kabelaars, en de centrale lokaties waar verkeer uitgewisseld wordt. Ook de zendstations voor mobiele communicatie moeten hierin niet vergeten worden. Voor al dat soort graafwerkzaamheden lijken de aanbevelingen in het rapport van de ISOC meer geschikt dan voor glas naar de huiskamer. Hoge vlucht Enkele jaren geleden namen de investeringen in telecommunicatie een hoge vlucht, gedreven door een hoopvolle, net opengestelde markt. Verlost van het monopolie van KPN begonnen verschillende partijen op grote schaal en veelal onafhankelijk van elkaar te graven. Naarmate de budgetten afnamen en de gemeenten wakker werden, kwam er wat meer samenwerking van de grond. Amsterdam ligt inmiddels vol; in diverse straten kan niet meer gegraven worden. Den Haag heeft de initiatieven gecoördineerd, zodat de vele buizen bij elkaar in enkele sleuven liggen en Rotterdam is bezig met een voorstel voor de centrale aanleg van de buizen en verhuur per buis aan degene die ze nodig heeft. Langzaam gaat men dus weer terug naar een situatie van aanleg door een overheidspartij. Voor kostenreductie, beperking van overlast, en ‘zuivere’ concurrentie, waar diensten los staan van de infrastructuur, is dit de wenselijke situatie, iets wat de ISOC ook in haar rapport vermeldt. Maar houdt hier de gewenste invloed van overheden op? Volgens het plan van de ISOC eigenlijk wel. Dat rapport behandelt namelijk de stedelijke gebieden, en merkt daarbij op dat de landelijke gebieden een nader onderzoek behoeven. Indien de aanbevelingen in het rapport gevolgd worden, kunnen de stedelijke gebieden straks dus rekenen op breedbandinternet via de kabel, ADSL en glas, terwijl de landelijke gebieden zich behelpen met dial-in-gebruik. Die dial-in-mogelijkheid had men echter ook nooit gehad wanneer de overheid destijds niet het gehele land van telefoonaansluitingen had voorzien. Hoewel het ISOC ook het kabelnetwerk als voorbeeld stelt van een uitgerold netwerk onder regulering van de overheid, is dit netwerk nog altijd niet beschikbaar in zo’n 5 procent van de woningen, omdat die niet rendabel zouden zijn. Waar voor bijvoorbeeld mobiele telefonie een eis tot landelijke dekking geldt, wordt dit voor de kabel en ADSL achterwege gelaten. Zonder een dergelijke eis doen de marktpartijen aan ‘cherry picking’: alleen daar aanbieden waar het snel geld op kan leveren. Voor glasvezel naar de huiskamer wordt dit al gedaan door Bredband, een Zweedse aanbieder van breedbanddiensten. En dat terwijl het alom beschikbaar zijn van breedbandaansluitingen, ook op die plaatsen waar het economisch minder rendabel is, de positie van Nederland pas ècht zou versterken. Killerapplicatie Hoe komt het toch dat de overheid veel meer invloed uitoefent op de mobiele dan op de vaste telecommarkt? De licenties voor de mobiele markt zijn voor grof geld uitgegeven, terwijl de vaste markt slechts geld kost, bijvoorbeeld aan overlast. Nu bepleit het rapport ook nog om bijna al het geld dat binnengekomen is aan de UMTS-licenties weer uit te geven aan glasnetwerken. En dat terwijl bijvoorbeeld Adam Curry in de Telegraaf pleit voor teruggave van het licentiegeld om KPN te redden. Overigens is voor die redding vooral de Duitse overheid nodig, maar dat terzijde. Curry argumenteert dat de consument niet zit te wachten op UMTS: de killerapplicatie ontbreekt. Het advies van de ISOC richt zich op regelgeving voor een nieuwe infrastructuur waar ook nog geen killerapplicatie voor aan te wijzen is. Men zou er beter aan doen zich te richten op regelgeving voor het goed reguleren van de bestaande infrastructuur zoals de kabel en het ADSL-netwerk (maar ook graafwerkzaamheden voor huurlijnen), zodat breedbandinternet zich als killerapplicatie kan ontwikkelen. Blijkt dan dat de (symmetrische) bandbreedte niet voldoet, dan zal de uitrol van glasvezel naar de huiskamer volgens marktwerking met hulp van regulering vanzelf plaatsvinden. Patrick van der Meer is als consultant werkzaam bij Seneca Advanced Communications BV te Delft.