I.T.-lands: Afscheid

Een echt stokpaardje heb ik ook niet, althans niet op het gebied van de automatisering. Wel zijn er aspecten van automatisering mij bijzonder boeien. Dat betreft vooral de mogelijke psychologische en sociale gevolgen van IT.
Ik heb deze column zes jaar geschreven, sinds begin 2001. In die tijd heb ik gezien dat technologie het gedrag van mensen ingrijpend heeft veranderd.
Ik noem een paar dingen. De mobiele telefoon heeft iets veranderd aan ons gevoel voor privacy. Als vrienden of vriendinnen vroeger in de trein persoonlijke dingen bespraken, hadden ze de neiging om te gaan fluisteren. Maar kennelijk creëert de mobiele telefoon de illusie dat je alleen bent. Iets vergelijkbaars zie je bij automobilisten: die zitten ongegeneerd in hun neus te peuteren voor een stoplicht of in een file, alsof ze onzichtbaar zijn. Hoe dan ook heeft de mobiele telefoon ervoor gezorgd dat het bijna nergens meer stil is, zeker niet in de trein.
Tegelijkertijd heeft de pc iets veranderd aan ons tijdsbesef. Een programma dat een paar seconden nodig heeft om op te starten, vinden we irritant traag. Mail die langer dan, zeg, een minuut onderweg is, wordt al snel slakkenpost genoemd. Informatie op internet moet het liefst binnen een paar seconden te vinden zijn; langer zoeken, bijvoorbeeld wel een minuut of vijf, dat is alleen nog weggelegd voor de echte diehards, voor de ouderwetse doorzetters.
Ook op seksueel gebied heeft de moderne technologie voor veel veranderingen gezorgd. Uit allerlei onderzoek blijkt dat overspel enorm is toegenomen sinds we zijn gaan sms’en. Het is in ieder geval een stuk makkelijker geworden om contact te leggen. Het was leuk om vroeger in de kroeg een telefoonnummer op een bierviltje te krijgen, maar wie dat nummer belde liep het risico om de partner aan de lijn te krijgen. Met de mobiele telefoon – bij uitstek een persoonlijk apparaat – is dat risico verdwenen.
En wat dacht u van dating via internet? De respons op flirten via internet, zo blijkt uit recent onderzoek, is tien keer zo hoog als op advertenties in een krant. Ik ken verschillende mannen en vrouwen – getrouwd, met kinderen – die zo nu en dan vreemd gaan met iemand die ze voor de gelegenheid op internet opduikelen. Van tevoren wordt er via e-mail of chatboxen geflirt met een directheid die voorheen ondenkbaar was.
Dit zijn slechts een paar sociale en psychologische veranderingen die in gang zijn gezet door technologische ontwikkelingen. Ongekend boeiend vind ik dat. Waar de techniek ons brengt, wat zij met ons doet, voor korte of langere tijd.
Dit zijn onderwerpen waar ik vast nog wel eens over zal schrijven. Maar dan elders.
Ik dank de lezers voor hun aandacht en voor hun reacties.