Klantenwerving ACN lijkt sterk op piramidespel

Meningen verdeeld De meningen over ACN’s werkwijze zijn verdeeld. Dirk van der Steenhoven, directeur van de DDMA (Dutch Dialogue Marketing Association): "Als een bedrijf vertegenwoordigers heeft die op provisiebasis verdienen aan de verkoop van een product of dienst, dan is dat geen kansspel maar een normaal commercieel traject. Het betalen van inleggeld is, net als de vergoeding in een franchise­constructie, ook niet vreemd." Volgens Ewoud Irrgang, medewerker van Tweede­Kamerlid Jan de Wit (Socialistische Partij), die een jaar geleden de minister van Justitie vragen stelde over ACN, is de onderneming wel degelijk illegaal bezig. "Wat ACN doet is volgens ons een piramideconstructie, gemaskeerd door een soort werknemerschap. Het is een uitdijend geheel. Als het succesvol is, loopt het op een gegeven moment vast en dan zijn er veel gedupeerden. Als het niet succesvol is, verdienen de vertegenwoordigers niks en zijn ze hun inleggeld kwijt." ACN zelf houdt het op een uit de Verenigde Staten afkomstig marketingconcept genaamd ‘netwerkmarketing’. Daarmee kan het bedrijf de kosten van advertentiecampagnes en eigen verkooppersoneel uitsparen. Een traditioneel telecombedrijf besteedt volgens ACN gemiddeld 200 euro om een nieuwe klant binnen te halen. ACN zegt het met ongeveer drieduizend ‘zelfstandige’ vertegenwoordigers voor minder dan de helft te kunnen en laat de meer dan 70 duizend Nederlandse bellers daarvan ‘meeprofiteren’. Vertegenwoordigers De klanten voor de ‘carrier preselect’­belservice van ACN, worden geworven door vertegenwoordigers. Zo’n vertegenwoordiger betaalt 549 euro (exclusief btw) aan ACN en krijgt voor dat geld een ondersteuningspakket om het werk te kunnen doen. ACN onderhoud de contacten met de klanten en stuurt ook de rekeningen naar de bellers. De vertegenwoordiger ontvangt, afhankelijk van het gefactureerde volume, 2 tot 8 procent provisie over de telefoonrekeningen van zijn persoonlijke klanten. Als het cumulatieve maandelijkse factuurbedrag van de klanten de 10.500 euro overstijgt, ontvangt de vertegenwoordiger 8 procent commissie. De klanten kunnen volgens ACN 20 tot 40 procent op de ‘vaste telefonie’­rekening besparen, door via ACN te bellen. De ACN­vertegenwoordiger kan ook een andere vertegenwoordiger aanbrengen. Voor de begeleiding van die nieuwe vertegenwoordiger krijgt de aanbrenger een bonus van 50 euro, als de nieuw aangebrachte vertegenwoordiger er tenminste in slaagt om binnen dertig dagen zelf zes persoonlijke klanten te vinden. De aanbrenger krijgt vervolgens ook een percentage over de telefoonrekeningen van de klanten van de door hem aangebrachte vertegenwoordigers. Dat gaat zo door tot het zevende niveau, daarna stopt de piramide. Het is de bedoeling dat elke vertegenwoordiger minimaal twintig persoonlijke klanten werft en minimaal drie vertegenwoordigers aanbrengt, die allemaal ook weer minimaal twintig klanten werven en drie vertegenwoordigers aanbrengen. Als alle (3.280) vertegenwoordigers in één piramide van zeven niveaus aan hun verplichtingen qua klanten en vertegenwoordigers voldoen, bevat een piramide 65 duizend klanten met een telefoonaansluiting. In het hypothetische geval dat alle bellers in de piramide maandelijks voor 10 euro bellen via ACN, dan ontvangt de vertegenwoordiger aan de top van die piramide 52.000 euro per maand (8 procent), los van de bonussen die een vertegenwoordiger krijgt voor het aanbrengen en begeleiden van nieuwe vertegenwoordigers. De aanbrengbonussen lopen tot het hoogste niveau van ‘Senior Vice President’ op tot 255 euro. Scheidslijn Volgens Mr. dr. J.C. van ‘t Veer, kansspeldeskundige van Sens (Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij), is de scheidslijn tussen netwerkmarketing of ‘multi­level marketing’ en een piramidespel heel dun. "Toen het piramidespel in 1998 in de wet werd verboden, is meteen gezegd dat multi­level marketing wel moest kunnen. Maar het verschil tussen beide is lastig aan te duiden. Belangrijk is of en in hoeverre een vertegenwoordiger voordeel haalt uit de inleggelden die een door hem of haar aangebrachte vertegenwoordiger moet betalen. Uiteindelijk is het de rechter die toetst of ACN in overtreding is of niet." Op 10 juli veroordeelde het Hof in ‘s Hertogenbosch een organisator van piramidespelen in hoger beroep tot een jaar gevangenisstraf. De verdediging voerde in die zaak aan dat het niet om een piramidespel ging, maar om multi­level marketing. In het vonnis zegt de rechtbank echter: ‘Van de niet onder de definitie van het begrip ‘piramidespel’ vallende verkoopmethode, bekend onder de naam ‘multi­level marketing’ ­ wat hieronder overigens ook precies moet worden verstaan ­ is op grond van hetgeen in het voorgaande is overwogen, geen sprake.’ Ontwijkend Het antwoord dat de minister van Justitie vorig jaar gaf op de vragen van kamerlid De Wit was ontwijkend. "Momenteel loopt er een oriënterend onderzoek bij de ECD naar een aantal mogelijke piramidespelen. Mocht dit onderzoek aanwijzingen opleveren dat er sprake is van strafbare piramideconstructies, dan zal het Openbaar Ministerie bezien of [...] een opsporingsonderzoek aan de orde is." Maar omdat het onderzoek mogelijk tot een strafzaak leidt, wil de minister verder geen mededelingen doen. Ewoud Irrgang van de SP: "Het zou heel prettig zijn als de minister van Justitie een duidelijk antwoord op onze vragen zou geven, maar dat is nog steeds niet gebeurd. Ook op de brief die we hierover aan de minister hebben gestuurd, hebben we nog geen antwoord gekregen." De woordvoerder van de minister van Justitie, verwijst door naar de ECD. De ECD valt onder het belastingrecht en wil niets zeggen over onderzoeken die nu lopen of in het verleden zijn uitgevoerd. Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie kan door de vakantieperiode niet inhoudelijk op de zaak reageren. Gefrustreerd Volgens Natasha Pearson, woordvoerster van ACN, is er nog nooit een officieel onderzoek naar ACN gedaan. Pearson zegt dat ACN een netwerkorganisatie is en niet in overtreding is en dat ze behoorlijk gefrustreerd raakt van de aantijgingen als zou ACN een piramidespel­constructie hanteren. Cindy Hock, directeur juridische zaken van ACN Europe voegt eraan toe: "In een piramidespel­constructie komen de inkomsten primair voort uit de inleg die mensen betalen om mee te doen. Die betaling is niet gebaseerd op de verkoop van een product of een dienst. Dat is illegaal." Jan van de Wiel, voorzitter van het bestuur van de VDV (Vereniging Directe Verkoop), de brancheorganisatie waar ACN lid van is, zegt dat er bij de VDV nog nooit een klacht over de werkwijze van ACN is binnengekomen. Volgens Van de Wiel is multi­level marketing een heel normaal distributiesysteem. "We hebben eigen gedragsregels opgesteld waar een afkoelingsperiode onderdeel van is." Pearson van ACN: "We hanteren inderdaad een afkoelingsperiode van twee weken. Wie als vertegenwoordiger 549 euro betaalt en binnen twee week daarop terugkomt, krijgt het geld volledig terug."