Kort lontje bestaat digitaal al jaren

In computernetwerken begon dit type reactief gedrag met flaming: het versturen van boze, meestal beledigende e-mails (flames) waarvan de inhoud er niet om liegt maar die overigens om deze reden nog niet juist of rechtmatig hoeft te zijn. Hoewel elektronische post uit 1969 stamt, is regelmatig en grootschalig e-mail gebruik pas later ontstaan, dankzij de acceptatie van CompuServe, AOL en natuurlijk het World Wide Web. Mogelijk hield het aantal flames hiermee gelijke trend. De eerste collectieve uitbraak ontstond naar aanleiding van een omstreden direct-marketing actie van het Amerikaanse advocaten-echtpaar Canter en Siegel. Beiden voeren een vreemdelingenrechtspraktijk en Lary en Martha zagen al snel de enorme potentie van cyberspace in. Zij mailden in 1994 een commerciële boodschap naar 6000 news-groups. Spam was de facto geboren. De rechtmatige actie schoot bij velen in het verkeerde keelgat en het duo ontving duizenden elektronische scheldpartijen waar naar eigen zeggen vaak een vierletterwoord in voorkwam. Daarna is het snel gegaan met digitale uitingen van ontevredenheid en boosheid. Enigszins ludiek was nog de actie van een teleurgestelde Nederlandse voetbalfan. Hij liet het hoofd van toenmalig bondscoach Guus Hiddink op zijn homepage door middel van een GIF-je ontploffen. Dit lontje mag in vergelijking met e-mail stalking (mensen voortdurend lastig vallen) en bedreiging nauwelijks een naam hebben. De agressieve tendens stijgt en het aantal zaken dat voor de rechter komt eveneens. Een novum was het kort geding dat de Staat der Nederlanden in 2002 aanspande tegen homeopaat Rath die grote hoeveelheden e-mails naar onder meer de Tweede Kamer en ministeries stuurde om zijn ongenoegen over het zorgbeleid uit te spreken. Dat mocht van de rechter niet, het vonnis aldus motiverend dat in deze zaak niet de inhoud maar de hoeveelheid centraal staat. Vorige zomer moest een man zich voor de strafrechter verantwoorden die ervan verdacht werd minister-president Balkenende verschillende malen per e-mail met de dood te hebben bedreigd. Hij kreeg 30 maanden gevangenisstraf opgelegd, waarvan tien voorwaardelijk. De grote onrust in de samenleving die dergelijke bedreigingen te weeg brengen, rechtvaardigde de straftoemeting. De beer los In een andere zaak werd een vrouw veroordeeld omdat zij ‘wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk’ inbreuk maakte op de persoonlijke levenssfeer van een ex-vriendin, met het oogmerk haar ‘te dwingen iets te doen, te dulden en/of vrees aan te jagen’. De straf: vier maanden voorwaardelijk met een taakstraf van 100 uur. Verder leiden kortje lontjes tot elektronische sabotage. Toen The SCO Group in 2003 IBM daagde over schenden van auteursrechten op Unix in Linux, was de beer in de open source-gemeenschap los en werden meteen de webservers van SCO via distributed denial-of-service (DDOS) onbereikbaar gemaakt. Nu staat Cisco Systems onder druk omdat het bedrijf mogelijk een ernstige fout in haar besturingssysteem geheim wilde houden. Net zoals bedreiging via e-mail is een denial-of-service- aanval een delict. Zo veroordeelde de strafrechter in Den Haag op 14 maart vijf jongens die zich schuldig hebben gemaakt aan het uitvoeren van meerdere DDOS-aanvallen op overheidswebsites, die van De Telegraaf en anderen.