Matrix in Irak

Wat we precies te zien zullen krijgen weet ik niet, maar ik ben ervan overtuigd dat wereldwijd een enorme massa mensen bij deze beelden de schouders zal ophalen. Men zal er ­ tot in lengte van jaren ­ van overtuigd zijn dat men naar een vervalsing heeft gekeken, naar in elkaar gesleutelde beelden, of naar bommen en raketten die de Amerikanen en Engelsen zelf in Irak in de grond hebben gestopt. Zo zijn er ook heel wat mensen die nooit hebben geloofd in de bewijzen die Colin Powell, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, vlak voor de aanval op Irak aan de wereld heeft getoond. U weet wel, we kregen toen afgeluisterde telefoongesprekken te horen met als strekking: haal die bommen daar weg, want de wapeninspecteurs komen eraan. En vervolgens zag je satellietfoto’s met vrachtwagens en een leeggehaalde schuilplaats. De vraag is: waarom is dit ongeloof opeens zo massaal, zo internationaal? Ik denk dat dit mede te maken heeft met de digitalisering van ons wereldbeeld. Er zijn natuurlijk altijd mensen geweest die de overheid hebben gewantrouwd. Zij meenden ­ en zij toonden soms op een overtuigende manier aan ­ dat foto’s waren gemonteerd en dat bandopnames waren verknipt of gefaket. Het grote publiek zat er met open mond naar te kijken. Niet alleen omdat de overheid hun zoiets had geflikt, maar ook vanwege de technische kanten. Het monteren van foto’s en het verknippen of faken van geluidsopnames stond lang ver weg van gewone mensen. Dat was voer voor de specialisten van de inlichtingendiensten. Inmiddels is de computeranimatie in speelfilms bijna niet meer van echt te onderscheiden. Inmiddels is het heel gewoon geworden om te ‘fotoshoppen’. Mensen zien op hun eigen pc hoe makkelijk het is om foto’s ingrijpend te manipuleren. Je hoeft dit niet zelf te kunnen om daarvan doordrongen te zijn. Wereldwijd ontvangen tientallen miljoenen mensen dagelijks grappige montages in hun mail. Het is ook heel gewoon geworden als die beelden spreken. We horen dan bijvoorbeeld Osama bin Laden of Bush een smerig liedje zingen. Indirect heeft dit alles een enorme massa mensen geleerd hoe dun de lijn tussen schijn en werkelijkheid is geworden. Het lijkt of de wereld echt is, maar in feite zit je naar een alternatieve versie van The Matrix te kijken. De beelden die we straks te zien krijgen van massavernietigingswapens zullen echt lijken, maar minder mensen dan ooit zullen dat zomaar geloven. Dat is ­ in mijn ogen ­ een ingrijpende cultuurverandering die het gevolg is van de computer. Reacties en aanvullingen naar e.sanders@wkths.nl