Mobiele technologie belast gebruikers

Brey promoveerde in 1995 aan de Universiteit van Californië in San Diego (UCSD). Tegenwoordig is hij onderzoeker bij het CTIT, het Centrum voor Telematica en Informatietechnologie. Het onderzoek spitst zich vooral toe op de sociale, culturele en normatieve rollen van de ICT. „Dat wil dus zeggen”, aldus Brey, „dat we kijken naar de effecten die computergebruik heeft op de mens, zijn omgeving en de combinatie van die twee. Het blijkt een heel verschil te maken of je achter een bureau met een PC aan het werk bent, of via een draadloos modem onderweg je werk verricht. In het laatste geval doe je je werk in een niet-gewone omgeving.” Mensen hebben behoefte aan een bepaalde regelmaat, die tot uitdrukking komt in een combinatie van tijd en plaats. Overdag, op kantoor, wordt er gewerkt, overdag buiten de deur is het tijd voor ontspanning. Een mobiel computersysteem verstoort die regelmaat. Nu betekent de combinatie overdag, buitenshuis, plotseling wel werken. Toekomst „Momenteel is de situatie nog niet echt dramatisch te noemen. Nog niet zoveel mensen hebben een mobiele computer met draadloos modem en ook de mogelijkheden van de apparatuur zijn niet te geavanceerd. Anders wordt dat over tien jaar, wanneer bijna iedereen de beschikking heeft over een multimediaal draagbaar systeem. Dat heeft bovendien een breedbandige verbinding met de buitenwereld”, zo voorspelt Brey. Hij ziet een apparaat voor zich dat in staat is grafieken, beeld en geluid heel eenvoudig op te nemen, te verwerken en door te sturen. „De gegevens zullen onbeperkt zowel up- als downloadbaar zijn”, zo zegt Brey. Vraagbaak Het mobiele systeem kan worden gebruikt als algemene vraagbaak, bijvoorbeeld om de weg te wijzen naar een bepaalde winkel. Brey: „De meeste applicaties die over tien jaar worden gebruikt, zijn er nu ook al. De nieuwigheid zit hem in de combinatie van mobiliteit en het gebruik van de toepassing. De mogelijkheden voor gegevensoverdracht die een gebruiker nu thuis bezit, zal hij in 2011 ook op straat of waar dan ook hebben.” Op het gebied van de mobiele datatransmissie komen er nieuwe diensten, zoals plaatsafhankelijke verstrekking van gegevens. Loopt iemand in Groningen en vraagt hij het systeem om de route naar de dichtstbijzijnde bank, dan is het antwoord anders dan wanneer dezelfde vraag wordt gesteld midden in Amsterdam. Brey: „Via GPS ’weet’ de mobiele computer op welke locatie wordt gewerkt en welke gegevensbronnen in dat geval van toepassing zijn.” Ook telecontrol zal tegen die tijd de gewoonste zaak van de wereld zijn. Daarmee wordt bedoeld dat de apparatuur thuis vanaf iedere plek bediend kan worden. Wie bijvoorbeeld een dag weg is en merkt dat hij of zij vergeten is de oven uit te doen, kan door een simpele druk op de knop de oven uitschakelen. Voorspellingen Uit cijfers van netwerkleverancier Nortel komt naar voren, dat het aantal gebruikers van mobiel Internet in 2005 zal zijn gestegen tot 500 miljoen mensen. Het totale aantal gebruikers zal dan op 1,7 miljard liggen. Op dit moment zijn er in West-Europa circa 110 miljoen gebruikers van mobiele ICT. In 2005 zal dit aantal 200 miljoen bedragen en in 2010 290 miljoen. Deze cijfers zijn opgesteld door het UMTS Forum, de groep bedrijven die zich richt op het aanbieden van mobiele diensten. Ieder mens heeft een zogeheten private sfeer, dat is een omgeving waarin alleen hij en een paar naasten aanwezig zijn. Daarbuiten is er de publieke sfeer, grof gezegd de hele wereld. Brey: „Die twee sferen gaan, door het gebruik van mobiele systemen, in elkaar overlopen. Doordat met evenveel gemak contact kan worden gelegd met de buren als met de andere kant van de wereld, is er ook niet meer een bepaalde tijd waarop iemand zich in één van de twee sferen bevindt. Je kunt gewoon ’s nachts een boodschap krijgen van iemand die eigenlijk meteen antwoord wil hebben. Voor sommige mensen kan dat een huizenhoog probleem zijn.” De privacy van de burger komt in het geding, vooral wanneer hij in een publieke omgeving een mededeling (een e-mail of een telefoontje) met een sterk privé-karakter krijgt. Ook is de traceerbaarheid van een gebruiker veel groter geworden. Het ’systeem’ weet doorlopend waar iemand zich bevindt (bijvoorbeeld in een bepaalde cel van een mobiel telefoonnet) en dat werkt zeer beangstigend. Mensen hebben behoefte aan een bepaalde regelmaat, die tot uitdrukking komt in een combinatie van tijd en plaats. Een mobiel computersysteem verstoort die regelmaat. foto: persbureau noordoost Een mobiel computer-systeem verstoort de regelmaat