‘Nieuwe arbeidsrelatie’ kan pijn doen

Is de controversiële salarisverlaging een direct gevolg van deze ‘vernieuwde arbeidsrelatie’? "Nee", zegt Wesselo desgevraagd. Hij benadrukt dat de salarisverlaging een incidentele maatregel is en geen fundamenteel onderdeel van nieuw beleid. "Die vernieuwde arbeidsrelatie gaat over hoe we binnen CGE&Y over mensen denken. Niet als het ‘productiemiddel’ van klassiek HRM­denken, maar als individu in een arbeidsrelatie. De vernieuwde arbeidsrelatie komt wel tot uitdrukking in stijl van uitvoering van deze maatregel: de individuele aanpak staat centraal." Met prestatiebeloning als zodanig heeft de salarisverlaging niets te maken, zegt hoogleraar arbeids­ en organisatiepsychologie en prestatiebeloningsdeskundige Henk Thierry. "Het gaat Cap Gemini Ernst & Young om competenties die op de markt minder waard zijn geworden. Het gaat om de honorering van kwaliteiten die medewerkers bezitten en niet om de prestatie die is geleverd." Volgens Thierry is het in zekere zin logisch dat het inkomen de marktwaarde van een medewerker volgt. Maar zonder gevaar is de maatregel van Cap Gemini Ernst & Young niet, meent Thierry. "Zo’n maatregel moet op de betrokken medewerkers billijk over komen. Ze moeten niet het idee krijgen dat ze onrechtvaardig worden aangepakt. Is dat wel het geval, dan demotiveert de maatregel en komt er onrust in de organisatie. Dan heb je er als bedrijf lang last van." Ondernemersrisico Op de vraag of CGE&Y op deze manier een deel van het ondernemersrisico op medewerkers afwentelt, antwoordt Wesselo: "Het ondernemerschap van onze mensen heeft dit bedrijf groot gemaakt. Ondernemersrisico is in mijn ogen een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever en werknemers, en komt bijvoorbeeld in het variabele beloningsdeel (7,5 tot 30 procent) tot uitdrukking. Geen arbeidsverhouding is bovendien zonder risico, kijk maar naar DAF en Fokker. Onze medewerkers voelen zich medeverantwoordelijk voor de resultaten van de onderneming en zijn medeverantwoordelijk voor hun eigen inzetbaarheid. De salarisverlaging geldt maar voor een klein deel van de mensen. Van medewerkers die na omscholing binnen een halfjaar of een jaar weer in balans zijn qua marktwaarde en beloning, komt het salaris niet ter discussie te staan. Er gaat natuurlijk ook een signaal van deze maatregel uit." CGE&Y heeft de loonmaatregel met de ondernemingsraad besproken en afspraken gemaakt hoe de regeling in de praktijk moet worden toegepast. Vakorganisaties, die overigens volgens Wesselo op geen enkele manier buiten de deur worden gehouden, zijn niet betrokken geweest bij de regeling. Wesselo zegt zich ‘zeer te verbazen’ over het feit dat het volgens het CNV in een reactie beter zou zijn mensen te ontslaan in plaats van in ze te investeren. CNV Dienstenbond noemde de salarisverlaging in de genoemde reactie een ‘schijnbeweging’. Wim Burggraaf: "CGE&Y is bezig het ondernemingsrisico af te wentelen op de medewerkers. Dit is een halfzachte maatregel en een heilloze weg. De detacheringsmarkt is eind 2001 al ingezakt en wordt nooit meer zoals het geweest is. Dan kun je beter mensen ontslaan met een goed sociaal plan, dan dit." Wesselo haast zich te stellen, dat de salarisverlagingsmaatregel van CGE&Y niet over één kam moet worden geschoren met de looninleveringsactie van juli 2001 bij de inmiddels failliete dienstverlener Aino. Wesselo: "Dat was een collectieve bezuinigingsactie. Wij doen medewerkers een individueel voorstel wat kan worden geweigerd. Bovendien krijgen andere CGE&Y­medewerkers er salaris bij." Toch is de parallel tussen beide maatregelen wel degelijk aanwezig. Net als bij CGE&Y kon ook bij Aino ieder individu de korting op het salaris weigeren. Volgens Wesselo moet de maatregel van CGE&Y worden gezien als een investering in het individu en is er geen financiële doelstelling. Maar dat laatste is moeilijk vol te houden. De salarisverlaging komt immers niet voor niets op het moment dat CGE&Y in Wesselo’s woorden ongewone ‘opschudding en turbulentie’ doormaakt. Op de vierde plaats in Fortune’s tophonderd van beste bedrijven om voor te werken, staat chipmaker Xilinx. De ruim tweeduizend personeelsleden van Xilinx leverden recentelijk collectief 6 procent van hun salaris in, de directeur 20 procent. Kennelijk kan een salarisverlaging ook in het voordeel van een bedrijf werken. Zie voor het opinieverhaal van Wesselo en Otten ‘De kracht van medezeggenschap’ : www.automatiseringgids.nl/news/ default.asp?artId=13604