Oud IBM-topman oordeelt genadeloos over zorg-ICT
Voor de derde optie lijkt Rietveld het meest te voelen. De landelijke regie moet volgens hem niet liggen bij het ministerie van VWS maar – op enige afstand – bij het ICT Platform Zorg, in overleg met ‘een representatieve groep ICT-leveranciers’. De taakstelling van IPZorg zou daarvoor moeten worden uitgebreid. De onderzoeker pleit voor ‘snelle, maar toch niet overhaaste maatregelen’ om zorg-ICT te stimuleren, met minimale doch duidelijke regie door de overheid. “De technologie is er rijp voor”, aldus Rietveld. Het rapport draagt de veelzeggende titel ‘Als het ijzer heet is...’ Arbitrair Het lijstje ICT-gesprekspartners van Rietveld lijkt nogal arbitrair. Zo speelt ICT-gigant CSC geen enkele rol in de zorgsector. Opmerkelijk is dat Rietveld leveranciers van huisartsensoftware als gesprekspartner heeft genegeerd. Ook is niet gesproken met huisartsenkoepel LHV, maar wel met de Orde van Medisch Specialisten. Gesprekspartner was wel KPN Telecom, maar niet de andere telecomreuzen, waar de interesse voor de zorgsector sinds kort sterk toeneemt. Ook is geen contact gezocht met kleine sterk innovatieve EPD-leveranciers, zoals MCS of 2Cure, die kennelijk wel brood zien in de EPD-markt. Al wemelt het rapport van kleine foutjes, irrelevante details en als zoete koek van de gesprekspartners overgenomen juichverhalen, Rietveld brengt de bizarre achtergrond van zorg-ICT goed in kaart. Volgens hem hebben ICT-leveranciers dertig jaar lang ziekenhuizen, medisch specialisten en huisartsen gezien als zelfstandige ondernemers. Te weinig aandacht is er geweest voor hun onderlinge afhankelijkheid en hun gebrek aan ICT-deskundigheid. De echte eindgebruikers beslissen niet zelfstandig over ICT-keuzes, bepalen niet zelf het moment van afname en betalen niet rechtstreeks. Rietveld spreekt over breed wantrouwen tegenover leveranciers, die zich niet houden aan beloften en toezeggingen. Extreem Rietveld’s advies is slechts één van de vele aan het ministerie van VWS, dat al jaren extreem zwaar leunt op externe adviseurs. De conclusies kunnen extra invloed hebben, omdat de ICT-ontwikkelingen langzamer gaan dan politiek wordt gewenst. Het rapport kan ertoe leiden dat de overheid zich meer oriënteert op de grote ICT-industrieën. Het risico daarvan is dat men te weinig oog heeft voor de vele autonome zorgverleners en medische instellingen, die zich ongestraft aan elke vorm van sturing kunnen onttrekken. Overigens verliet IBM in 1998 zelf de Nederlandse markt voor ziekenhuis informatiesystemen. Big Blue was nooit erg succesvol met MedSolution en kwam niet verder dan vijf algemene ziekenhuizen. Ook op de Europese ZIS-markt haalde IBM slechts een marginale positie. In de Nederlandse zorgsector gaat jaarlijks 75 tot 80 miljard gulden om. Naar schatting wordt 1 à 2 procent daarvan besteed aan ICT, opvallend laag voor een informatie-intensieve sector.