SaaS is niet meer weg te denken
SaaS is niet nieuw, stelt Pring. Het is eigenlijk een herhaling van een oud streven, namelijk het behalen van schaalvoordeel via externe diensten om op interne loonkosten te kunnen besparen. En in aanvulling daarop legt het wel heel direct een aantal ‘ongemakkelijke waarheden’ van gewone software bloot: veel softwarelicenties liggen ongebruikt ‘op de plank’ (en vaak met een onderhoudscontract); servers worden soms maar voor tien procent gebruikt; en benodigde dienstverlening vertienvoudigt de kosten van de licenties.
Daarnaast is de directe beschikbaarheid van de oplossing een wenkend perspectief voor bedrijfsonderdelen, vult Prings collega Andy Kyte aan: “Een businessunit kan een softwaredienst zelf aanschaffen, buiten de IT-afdeling om. Dat wil zeggen zonder moeizame investeringen in een jarenlang IT-project, en zonder dat je vervolgens dankzij die investering jarenlang vastzit aan de eenmaal gekozen oplossing.”“SaaS is een significante bedreiging voor de bestaande software- en dienstenleveranciers”, zegt Pring. Of de bestaande leveranciers nu willen of niet, ze ontkomen niet aan SaaS. SAP, die enkele jaren geleden het idee van online software nog weghoonde, heeft pas zijn eerste SaaS-product gelanceerd. Wie nog met een fantastisch idee voor client/server-software aankomt bij een venture capitalist, zal van een koude kermis thuiskomen. Pring: “Dat zal een erg korte bijeenkomst worden.” Hij haalt Ray Lane aan, vroeger COO van Oracle en tegenwoordig durfkapitaalverstrekker: ‘SaaS transformeert onze bedrijfstak. Het is meer dan een nieuwe manier van afrekenen of veranderd businessmodel; het zal de gedachtenwereld van zowel leveranciers als klanten op zijn kop zetten.”
De toekomstige SaaS-omzet in de komende vijf jaar moet niet overdreven worden, waarschuwt hij, maar is wel aanzienlijk. Met circa 5 miljard dollar wereldwijd in 2007 en meer dan 11,5 miljard in 2011 is er sprake van een jaarlijkse groei van meer dan 22 procent. De beperkte terughoudendheid die Pring etaleert, heeft te maken met al die situaties waarin SaaS juist geen optie is. Een simpele vragenlijst helpt bedrijven bepalen of SaaS voor hun situatie wel opportuun is. Stellingen als ‘We zijn sceptisch over de IT-beveiliging van SaaS’ of ‘Dit bedrijfsproces is een kernactiviteit voor ons’, moeten met een cijfer gewaardeerd worden. Wie voor de vragen gemiddeld een vijf of hoger scoort, moet ernstig over SaaS nadenken.
Daarnaast moeten de bedrijven zich bij hun keuze nog wat zaken realiseren. Een keuze voor SaaS kan ook een keuze zijn voor een ‘platform’ met de bijbehorende ‘vendor lock-in’. “Alle leveranciers praten daarover.” Salesforce.com is op die manier uit te breiden met niet-CRM-functionaliteiten van derden; SAP’s nieuwe Business ByDesign is ook zo’n platform, al houdt SAP voorlopig nog de deur dicht voor partners.
Daarnaast zal de IT-afdeling het heft weer in handen moeten nemen. Het inschakelen van SaaS mag niet gebeuren door lijnmanagers die ontevreden zijn over de bestaande software. “Driekwart van de bestaande SaaS-contracten heeft geen service level agreement. Men dacht helemaal niet na over beveiliging en beschikbaarheid.” Daar ligt dus ook een taak voor de SaaS-leveranciers zelf.
Ook benadrukt Pring het belang van duidelijkheid over het ‘one-to-many’ karakter van de betreffende SaaS-architectuur. Maken alle gebruikers echt gebruik van een-en-dezelfde massa-applicatie, c.q. database? Discussies over wat nu precies ‘multitenancy’, ‘megatenancy’ of ‘isolated tenancy’ inhouden, hebben gebruikers nog niet veel verder geholpen. “SaaS-leveranciers zijn hier zelf vaak verwarrend of zelfs verward over.” En ten slotte is er het probleem van de integratie tussen verschillende applicaties. “Dat wordt echt niet makkelijker in de SaaS-wereld.”
Shelfware verdwijnt niet echt
‘Software as a service’ (SaaS) maakt een eind aan shelfware: aangeschafte licenties die ongebruikt op de plank blijven liggen. Dit stellen de voorstanders en verkopers van SaaS. Bij een onlineabonnementenmodel is men immers veel flexibeler in het uitbreiden of het inkrimpen van het aantal gebruikers.
Gartner-analist Andy Kyte zet na analyse van enkele aanbiedingen die hij heeft gezien grote vraagtekens bij deze stelling. “De prijs wordt lager naarmate de contractduur langer is en de flexibiliteit in het aantal gebruikers minder. Als je moet kiezen tussen 2000 dollar per gebruiker per maand bij totale flexibiliteit, of het speciale aanbod van 20 dollar per gebruiker per maand bij een gegarandeerde afname van 20.000 abonnementen voor de komende drie jaar, dan hoeven de meeste bedrijven daar niet lang over na te denken. Maar het resultaat is wel dat SaaS vaak ook in shelfware resulteert”, aldus analist Kyte. “Dat moet dus zeker een aandachtspunt zijn bij de onderhandelingen met een SaaS-leverancier.”