Spook van mislukt RSI-convenant blijft ICT-sector achtervolgen

Zo heeft staatssecretaris Marc Rutte van Sociale Zaken recentelijk bekendgemaakt dat in bedrijfstakken waar wel een arboconvenant is gesloten, het ziekteverzuim gemiddeld met 9 procent daalt. Dit in tegenstelling tot sectoren zonder convenant; daar blijft het verzuim constant. Bovendien hebben convenanten klaarblijkelijk ook een positief effect op de instroom in de WAO. Alleen kan dat niet met cijfers worden gestaafd, omdat er tal van maatregelen tegelijk worden genomen om arbeidsongeschiktheid terug te dringen. Kortom, lang leve het arboconvenant. Maar waarom leidde drie jaar praten over een arboconvenant ter bestrijding van RSI in de ICT-sector dan eigenlijk tot niets? Welnu, het overleg liep stuk op twee punten. In de eerste plaats geld. Werkgevers waren niet bereid om financieel een steentje bij te dragen aan de arboconvenantsmaatregelen. Daarnaast waren werkgevers naar eigen zeggen niet in staat om concrete - door werknemers of vakbonden daadwerkelijk afdwingbare - afspraken te maken. Deze werkgevershouding was voor vakbonden een brug te ver. Vooral omdat het RSI-probleem in de ICT-sector volgens wetenschappelijk onderzoek bijzonder ernstig is. Een op de vier ICT’ers heeft last van RSI. RSI zorgt voor 12 procent van de instroom in de WAO. Dat is twee keer zo hoog als in andere sectoren. Bij grote bedrijven is dit WAO-risico nog hoger. Des te zorgwekkender hierbij is dat maar liefst 58 procent van de werknemers met RSI jonger is dan 35 jaar. Oorzaken voor dit RSI-probleem liggen op het terrein van de Arbeidstijdenwet (ATW) en de Arbeidsomstandighedenwet (Arbo Wet). Zo werkt 49 procent van de ICT’ers meer dan zeven uur per dag achter het beeldscherm. 58 procent van de ICT’ers krijgt te weinig mogelijkheden om te herstellen van het zware werk. Daarom is het een goede zaak dat de Arbeidsinspectie - mede op aandringen van de CNV Dienstenbond - op dit moment zo’n 100 à 150 bedrijven controleert op de naleving van deze wetten. Hierbij concentreert men zich vooral op gedetacheerde werknemers, zoals netwerkbeheerders, consultants en programmeurs. De controle gebeurt door werknemers - desnoods op basis van anonimiteit - te interviewen. Daarbij wordt de werknemers onder andere gevraagd naar de zorg van de werkgever voor de werkplek, de arbeidstijden en de werkdruk. De resultaten van deze interviews worden neergelegd bij de werkgever. De Arbeidsinspectie kan bij overtreding van de wet direct een waarschuwing geven, een eis stellen, een proces-verbaal opmaken of een boete opleggen. De ondernemingsraad van de betrokken onderneming wordt hierover in ieder geval schriftelijk geïnformeerd. Een half jaar later pleegt de Arbeidsinspectie vervolgens een tweede controle op de naleving van de relevante wetgeving. Als de werkgever dan niet zijn zaken op orde heeft, kan waar nodig, ook in tweede instantie, alsnog een boete worden opgelegd. De arbeidsinspectie zit dus niet stil. Toch kunnen wij er niet van uitgaan dat de overheidsbemoeienis met de verzuimproblematiek in de ICT-sector hiermee ophoudt. Immers, het kabinet wil dat de bestaande convenanten worden aangescherpt door er afspraken in op te nemen over terugdringing van het ziekteverzuim met ten minste 20 procent en over reïntegratie van arbeidsongeschikten. Dat is nogal wat. Maar als aan andere sectoren dergelijke verstrekkende eisen worden gesteld met betrekking tot terugdringing van ziekteverzuim, waarom dan niet aan de ICT-sector? De voor de hand liggende vraag is nu wat het kabinet in petto heeft voor sectoren zonder arboconvenant. Daarover meedenken en beslissen, dat voorrecht hebben werknemers en werkgevers in de Nieuwe Economie in ieder geval voorlopig verspeeld. Het spook van het mislukte arboconvenant blijft de ICT-sector achtervolgen. Maurice Limmen is landelijk bestuurder voor de ICT-sector van de CNV Diensten-bond.