Nederland maatje te klein voor Europees ICT-onderzoek

Dit geld komt de komende vijf jaar beschikbaar in het kader van het zesde Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling, afgekort KP6. Op de ambitieuze top in Lissabon werd bepaald dat de EU ‘s werelds meest dynamische kenniseconomie moest worden en dat het Europese onderzoek moest kunnen concurreren met dat in Japan en de VS. Begin maart had de Europese Commissie aan onderzoekers bij bedrijven en universiteiten gevraagd ‘Expressions of Interest’ (EOI), of ‘blijken van belangstelling’ in te dienen voor KP6. ICT, dat de Commissie consequent Information Society Technology (IST) noemt, is één van zeven onderzoeksterreinen naast onder meer nanotechnologie, biotechnologie en lucht- en ruimtevaart, en kan 3,625 miljard euro subsidie tegemoet zien. Voorwaarde is dat bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen uit meerdere landen samenwerken in consortia. 4 procent van de 2591 EOI’s die op het gebied van IST zijn ingestuurd, wordt getrokken door Nederlandse deelnemers. Spanje is het meest actief met 15 procent, de Britten trekken 14 procent en de Duitsers leiden 13 procent van de gevormde consortia. De helft van de projecten behelst onderzoek op gebieden als e-government en e-learning, en technologische oplossingen voor de werk- en thuisomgeving. 12 procent mikt op mobiliteit en netwerktechnologie, en 11 procent op software en embedded systems. Onder de maat Volgens Paul ’t Hoen, voorzitter van het ICT Forum dat door het vorige kabinet in het leven werd geroepen om het ICT-onderzoek in Nederland een zet in de rug te geven, is de Nederlandse inbreng onder de maat. “Gemeten naar de Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting, zou 6 tot 7 procent van de projecten een Nederlandse signatuur moeten hebben. Dat dit niet het geval is ligt niet zozeer aan Brussel, maar aan Den Haag. Het Nederlandse onderzoeksveld is te smal. Het ontbreekt aan voldoende middelen en mankracht. Bovendien is er sprake van een slechte planning. De Ices/Kis-procedure, de subsidieregeling van EZ waar de onderzoekers de laatste maanden mee bezig zijn geweest, doorkruist die van het Europese programma.” Bovendien wilde de Europese Commissie een schaalvergroting doorvoeren in het wetenschappelijk onderzoek. In het kader van KP5 werden in de IST-hoek 2500 projecten ondersteunt. Evaluatie van de vorige ronde laat zien dat de miljarden die daarmee gemoeid waren nauwelijks rendement hebben opgeleverd. De Commissie concludeerde dat het onderzoek te versnipperd was, geen kritische massa had en dat samenwerkingsverbanden direct na de projecten uiteenvielen. De Commissie wil daarom met KP6 overstappen van projectfinanciering naar financiering van coherente programma’s. In de IST-sector zou ruimte zijn voor drie- à vierhonderd programma’s. Een extra handicap voor de Nederlandse onderzoekers, meent ’t Hoen. “Daarmee wordt de lat een stuk hoger gelegd.” Overigens constateert de Commissie dat slechts 15 à 20 procent van de inzendingen aan de voorwaarden van schaalvergroting voldeed.