‘Nederland pakt XBRL te vrijblijvend aan’
De Nederlander Dick Raman heeft, als bestuursvoorzitter van TIE Holding en sinds een jaar ook in zijn hoedanigheid van voorzitter van het VN-orgaan UN-CEFact al vaker gehakt met het bijltje van berichtenstandaardisatie en plaatst kanttekeningen bij het proces zoals dat nu op de rit staat. Zo lijkt er nog nauwelijks te worden nagedacht over de noodzaak om te certificeren. "Een softwareleverancier kan wel zeggen dat zijn pakket XBRL-genereert, maar doet het dat ook op de correcte manier? Er is behalve de internationale standaard ook voorzien in een Nederlandse implementatie, met ‘WAO-gat’en andere lokale financiële concepten die elders in Europa niet voorkomen, maar is die op de juiste wijze geïmplementeerd?" vraagt Raman zich af. Naast de software zullen volgens Raman ook de dienstverleners certificering behoeven, want bij het verzenden van financiële berichten gelden zware eisen ten aanzien beveiliging. "Zo’n financiële rapportage verzend je niet even als een attachment aan een mailtje. Je wilt het beveiligd kunnen verzenden, want het zal veelal om vertrouwelijke communicatie gaan met in ieder geval concurrentiegevoelige, en vaak ook koersgevoelige gegevens. Je moet dan niet alleen zorgen dat niemand anders dan de bedoelde ontvanger het leest, je zult ook de authenticiteit moeten kunnen garanderen." Déjà vu Raman’s eigen bedrijf, Tie Holding, was in augustus 2004, als een van de eerste beursgenoteerde ondernemen in Nederland, helemaal klaar voor XBRL. Technisch was het voor Raman en zijn mensen eigenlijk geen uitdaging. Door de wol geverfd met XML-ervaring rond zakelijke transactieberichten (‘ebXML’) had een werkgroepje van vier mensen de hele zaak binnen een week draaiend. Maar wat de gesprekken met de standaardisatie-gremia betreft werd het voor Raman een déjà vu: "Ik schrok eigenlijk een beetje van het gebrek aan praktische gerichtheid. Veel dingen deden me denken aan de eerste wankele schreden op het gebied van standaardisatie rond EDI en XML. Er wordt met geweldig veel inzet gewerkt aan de technische, syntactische en semantische aspecten, maar de infrastructuur en maatschappelijke facetten er omheen laat men relatief liggen. Er worden weliswaar seminars gehouden en awareness sessies georganiseerd, maar ik vraag me af of dat voldoende zal zijn. Kijk, wij van Tie hebben XBRL geïmplementeerd omdat we nu eenmaal iets hebben met elektronisch berichtenverkeer en we misschien ook nog wel iets kunnen verdienen aan die markt, die er hoe dan ook komt. Maar de doorsnee financieel directeur zit waarschijnlijk helemaal niet te wachten op XBRL. Voor het consolideren van resultaten van vestigingen heeft hij al andere oplossingen. De prikkel om ook buiten het eigen bedrijf tot een eenduidige elektronische vorm van financiële rapportage te komen zal dus ook van buiten de onderneming zelf moeten komen. Ik denk dan aan partijen als banken en financieel analisten. Die hebben er immers belang bij, het bespaart hen veel overtikwerk en gepuzzel om al die bedrijfseigen rapportages in hun eigen databases in passen. Zij zullen dus degenen moeten zijn die op bedrijven druk uitoefenen om aan XBRL te voldoen, min of meer naar analogie van de manier waarop zakenpartners nu vaak druk op elkaar uitoefenen om over te stappen op gestandaardiseerde elektronische transactieberichten (zoals orders en afleverberichten en facturen). Dat kan dwingend zijn, in de trant van ‘als u met ons zaken wil doen dan zult u uw jaarrekening in XBRL moeten aanleveren’, maar ook ‘zacht’, bijvoorbeeld in de vorm van een korting op de leenrente of een snellere afwikkeling van aanvragen voor klanten die hun jaarrekening in XBRL aanleveren." Certificering Naast banken hebben ook financieel analisten belang bij rapportages op basis van XBRL. Zij zouden de brede invoering van XBRL volgens Raman kunnen stimuleren door small- en midcap-bedrijven te laten weten dat zij eerder geneigd zullen zijn hen ‘te volgen’ als ze in XBRL rapporteren: "Dat kan ook, want op basis van die XBRL-bestanden kunnen ze in principe automatisch rapporten genereren, waaraan je als financieel analist op basis van je deskundigheid waarschijnlijk vrij eenvoudig een conclusie kunt verbinden. De betreffende bedrijven profiteren op die manier toch van een betere zichtbaarheid voor de belegger." Een formele certificerings-procedure zou de maatschappelijke omarming van XBRL, volgens Raman belangrijk kunnen bevorderen: "Het is eigenlijk noodzakelijk. Zonder die certificering blijft het in de lucht hangen, want niemand weet dan welke status een XBRL-rapport heeft en welke conclusies je er aan mag verbinden". Raman heeft ook wel een idee over de instantie die zo’n certificering zou kunnen afdwingen en uitvoeren: "Euronext. Die zitten nu ook al als een spin het web van de financiële informatie en hebben de macht om iets af te dwingen. Kijk bijvoorbeeld hoe dat met persberichten gaat. Daarvan kunnen ze ook eenvoudig decreteren dat alle beursgenoteerde bedrijven geen persbericht de deur uitsturen zonder dat zij het eerst hebben gezien. Zoiets kan ik me ook met betrekking tot XBRL-rapportages voorstellen. Ze kunnen gewoon zeggen: ‘vanaf die datum moeten alle aan onze beurzen genoteerde ondernemingen in XBRL rapporteren en dat kan alleen op basis van één van de volgende door ons gecertificeerde applicaties." Dick Raman, directeur van Tie Holding NV