Korea speelt unieke rol op markt mobiele telefonie

CDMA-systeem van het Amerikaanse bedrijf Qualcomm. CDMA is tevens de basis voor de volgende generatie mobiele telefonie (3G), en Korea hoopt zijn ervaring met CDMA-technologie te gebruiken om een sterke positie te verwerven op de 3G-markt. De Koreaanse aanbieders werken aan een bijzondere primeur voor het WK: een ‘instant replay’ van doelpunten via de mobiele telefoon. Het kleine Zuid-Korea lijkt hard op weg te zijn een grootmacht te worden in mobiele informatietechnologie. De Koreaanse regering heeft draadloze technologie tot een speerpunt gemaakt van haar industriële beleid, en met succes. Volgens het ministerie van Informatie en Communicatie (MIC) zal de export van mobiele telefoons en systemen, inclusief halfgeleiders, dit jaar boven de 10 miljard dollar uitkomen. Daarmee wordt de waarde van de Koreaanse auto-export overtroffen. De totale Koreaanse IT-export zal dit jaar 58 miljard dollar bedragen. Het ministerie van Handel voorspelt dat de Koreaanse IT-industrie, inclusief elektronische handel, amusement en software, tot 2010 jaarlijks met ruim 80 procent zal toenemen. Prijs Korea speelt als ‘puur’ CDMA-land een unieke rol op de markt voor mobiele telefonie. De Koreaanse industrie lijkt zich te ontpoppen als serieuze concurrent van het machtige DoCoMo en zijn Japanse toeleveranciers NEC en Matsushita. In oktober lanceerde DoCoMo een 3G-netwerk, maar de Koreanen beschikken al ruim een jaar over een snel CDMA2000 1x-netwerk, nominaal ook een 3G-netwerk. Volgens richtlijnen van de International Telecommunications Union moeten 3G-systemen een minimale datasnelheid van 144 kilobits per seconde bieden. CDMA2000 1x ondersteunt 153 kbps. Tijdens de Comdex in Las Vegas, vorig jaar november, kregen de grote drie Koreaanse aanbieders, SK Telecom, LG Telecom en Korea Telecom Freetel (KFT), een onderscheiding voor de lancering van hun CDMA 1x 3G-netwerken, de zogenaamde Andrew Seybold Prijs. Volgens analisten speelt het succes van CDMA 1x een rol in de recente problemen tussen NTT DoCoMo en SK Telecom. DoCoMo onderhandelt al geruime tijd met SK Telecom over een minderheidsbelang van 14,5 procent. De voorgestelde deelneming is onderdeel van DoCoMo’s internationale strategie om zijn 3G W-CDMA-technologie te exporteren. Volgens persberichten uit Korea heeft SK Telecom echter geen haast met de introductie van 3G-technologie, mede door het onverwacht grote succes van de snelle CDMA 1x-diensten. SK Telecom lanceerde het 1x-netwerk in oktober 2000, en heeft inmiddels een miljoen gebruikers. Ook nummer twee en drie op de Koreaanse markt, Korea Telecom Freetel (KFT) en LG Telecom, hebben inmiddels 1x-netwerken operationeel. De Koreaanse markt groeit momenteel met ruim vijfhonderdduizend nieuwe gebruikers per maand. De ‘1x’-mobieltjes worden gebruikt voor het downloaden van videobeelden en geluid met cd-kwaliteit. Bovendien werken de Koreaanse aanbieders aan de opvolger van 1x, genaamd CDMA2000 1x EV-DO (evolution-data only). Het nieuwe netwerk moet een snelheid bieden van 2.4 Mbps, ruim voldoende voor videotelefonie. De grote drie aanbieders hebben plannen om het nieuwe netwerk operationeel te hebben voor het WK in Juni 2002. Goedkoper Qualcomms CDMA-technologie speelt een weinig opvallende maar belangrijke rol in de mobiele telefoonindustrie. In het midden van de jaren negentig lanceerde Qualcomm cdmaOne, een tegenhanger van het Europese GSM-systeem. De meeste analisten beschouwen Qualcomms technologie superieur, maar als 2G-technologie kwam cdmaOne te laat. Ruim 70 procent van alle mobiele netwerken in de wereld zijn gebaseerd op GSM-technologie, waardoor GSM-leveranciers aanzienlijke schaalvoordelen hebben. Qualcomm heeft momenteel een marktaandeel van 10 procent, maar doet verwoede pogingen een bres te slaan in de overmacht van het GSM-kamp. Landen waar de mobiele markt nog in ontwikkeling is, zoals China, bieden Qualcomm een laatste mogelijkheid de GSM-overmacht in te dammen. Een belangrijk wapen van Qualcomm is de migratieroute van 2G- naar 3G-technologie. Deze is sneller en goedkoper dan de migratie van GSM. Bovendien zijn CDMA-telefoons ‘backward compatibel’ (2.5G en 3G CDMA-telefoons zijn ook op 2G-netwerken te gebruiken). Qualcomms technologie maakt ook meer efficiënt gebruik van het radiospectrum, heeft een hogere datadoorvoersnelheid. Dit laatste kan een belangrijke rol spelen wanneer dataverkeer toeneemt. Analisten verwachten dat dataverkeer in de komende jaren spraakverkeer gaat vervangen als de belangrijkste inkomstenbron voor mobiele aanbieders. Hierbij moet gedacht worden aan data-intensieve toepassingen zoals Java-applicaties, stadsplattegronden en video. Verschillende Japanse and Koreaanse aanbieders lanceren binnenkort ‘movie cell phones’, mobieltjes die in staat zijn MPEG4-gecomprimeerde speelfilms weer te geven. Volgens Qualcomm zijn de kosten voor het versturen van 1 megabyte via een CDMA2000-netwerk ongeveer 60 procent goedkoper dan op een W-CDMA-netwerk. De positie van Qualcomm in mobiele telefonie heeft overeenkomsten met Microsofts positie op de pc-markt. Leveranciers van CDMA-technologie, zowel netwerkapparatuur als telefoons, betalen royalty’s aan Qualcomm. Van elke CDMA-telefoon die over de toonbank gaat, wordt naar schatting 5 tot 7 dollar aan Qualcomm betaald. Alle komende 3G-systemen zijn varianten van Qualcomms CDMA-technologie, hetgeen betekent dat Qualcomm aanzienlijke inkomsten tegemoet kan zien na de lancering van 3G-systemen. (Het door Europa en Japan ontwikkelde W-CDMA wijkt af van Qualcomms CDMA2000, deels om de afdracht van royalty’s te beperken en deels om greep op de markt voor infrastructuur te houden.) Ericsson voerde een jarenlange strijd met Qualcomm over CDMA-patenten. Ook Nokia verzette zich hier lange tijd tegen, maar heeft onlangs toch een CDMA-licentieovereenkomst moeten nemen. Omstreden Qualcomm heeft, net als Microsoft, de nodige vijanden. Het bedrijf heeft zelfs kans gezien de Koreanen, zijn belangrijkste partners, in de gordijnen te jagen. In oktober vorig jaar sleepten zeven Koreaanse fabrikanten van CDMA-telefoons Qualcomm voor de rechter wegens een omstreden overeenkomst met Chinese fabrikanten van CDMA-telefoons. Qualcomm beloofde de Koreaanse fabrikanten ‘the most favorabel terms’, maar onlangs sloot Qualcomm een overeenkomst met Chinese fabrikanten van CDMA-telefoons met een lager royalty-percentage. De Koreanen betalen 5,25 procent royalty’s voor telefoons die op de lokale markt verkocht worden, en 5,72 procent voor exportmodellen. De Chinezen betalen 2,65 procent voor de interne Chinese markt en 7 procent voor exportmodellen. Het gevolg is dat Koreaanse fabrikanten die CDMA-telefoons naar China exporteren, 4,35 procent meer royalty’s betalen dan hun Chinese concurrenten. Onredelijk en ondankbaar, zeggen de Koreanen, mede omdat de Koreaanse industrie de belangrijkste gangmaker is geweest voor de commercialisering van Qualcomms technologie. De Koreaanse fabrikanten van CDMA-mobieltjes hebben Qualcomm inmiddels ruim 750 miljoen dollar in royalty’s betaald. (De twee grootste fabrikaten, Samsung en LG, besloten zich niet aan te sluiten bij de rechtszaak, en onderhandelen momenteel met Qualcomm.) De Koreanen exporteren CDMA-telefoons naar de VS, Zuid-Amerika en verschillende markten in Azië, maar China werd altijd als de belangrijkste markt voor de toekomst gezien. China Unicom, tweede mobiele aanbieder in China, heeft naast een omvangrijk GSM-netwerk ook een regionaal CDMA-netwerk in gebruik. Dit netwerk wordt in de loop van dit jaar uitgebreid naar driehonderd steden en krijgt een capaciteit van vijftien miljoen gebruikers. Binnen vier jaar moet het netwerk 50 miljoen gebruikers bedienen. De Koreaanse fabrikanten van mobiele telefoons hopen een belangrijke aandeel van de telefoons te –leveren. Vooral Samsung en LG hebben hun investeringen in China de afgelopen twee jaar drastisch verhoogd. Illegaal Tot ieders verbazing worden Koreaanse CDMA-telefoons de laatste maanden massaal China binnengesmokkeld. In winkelcentra zijn borden te zien met de mededeling: ‘CDMA, milieuvriendelijk, hoge kwaliteit spraak, laag stroomgebruik, inclusief telefoonnummer – slechts 588 yuan’ (ongeveer 72 euro) De prijs van een legaal toestel is ongeveer 240 dollar. CDMA-telefoons, in tegenstelling tot GSM-toestellen, hebben geen SIM-kaart, en kunnen dus door iedereen worden gebruikt. CDMA-aanbieder China Unicom laat gebruik van de illegale mobieltjes oogluikend toe; de goedkope mobieltjes trekken nieuwe gebruikers aan. Samsung en Qualcomm werken momenteel echter aan een R-UIM, (removable user identity module), een variant op de SIM-kaart van GSM. Met een R-UIM kan een mobieltje op zowel een GSM- als CDMA-netwerk gebruikt worden. De Koreaanse markt voor mobiele telefoons had vorig jaar een omzet van 3,4 miljard dollar. Samsung en LG hebben gezamenlijk 70 procent van de markt. Korea is de enige markt ter wereld waar Nokia, Ericsson en Siemens geen rol van betekenis spelen. De export van mobieltjes had vorig jaar een waarde van 4,53 miljard dollar. Het land exporteert mobieltjes naar 47 verschillende landen, niet alleen CDMA-modellen maar ook GSM-toestellen. 63 Procent van Samsungs export van mobieltjes bestaat uit GSM-telefoons. Vooral Samsung lijkt een geduchte concurrent te worden op de internationale markt. Het bedrijf staat momenteel op de vierde plaats van fabrikanten van mobiele telefoons, maar wil in 2004 bij de grootste drie horen. Samsung is ook bezig met een inhaalslag op de markt voor PDA’s. Het bedrijf heeft besloten alleen nog dergelijke toestellen te leveren met ingebouwde telefoons. Samsung is ook een belangrijke producent van componenten. Het bedrijf is sinds 1995 de grootste fabrikant van SRAM’s ter wereld. Dit jaar ontwikkelde Samsung als eerste een 0.13-micron, 8 Mb SRAM voor 3G-telefoons. De SRAM heeft een stroomverbruik van minder dan 1 micro-ampère bij 1.8 volt, en is daarom uitermate geschikt voor veeleisende toepassingen zoals video en audio. Volgend jaar komt Samsung op de markt met een 0.10 micron-versie, en in 2003 met een 0.08 micron-versie. Twee miljard De Koreaanse industrie wordt actief ondersteund door de overheid. Onlangs werd bekend dat de regering actief meewerkt aan de formatie van een zogenaamde ‘CDMA belt’, een samenwerkingsverband tussen CDMA-aanbieders aan weerszijde van de Pacific, dat een tegenhanger moet worden van de Europese GSM-markt in Europa. SK Telekom heeft al roaming-overeenkomsten met CDMA-aanbieders in Hong Kong en Australië, en onderhandelt momenteel met het Japanse KDDI voor een soortgelijke overeenkomst. KDDI behoort met tien miljoen abonnees tot de grootste CDMA-aanbieders ter wereld. De Koreanen zijn tevens in onderhandeling met aanbieders in China, Taiwan, Thailand, Australië, de VS, Canada en Zuid-Amerika. Volgens de Engelstalige Korean Herald zal de ‘CDMA belt’ uiteindelijke twee miljard gebruikers tellen. Overigens wordt ook een brug geslagen naar Europese GSM-aanbieders. Korea Telecom Freetel heeft een gateway ontwikkeld voor GSM-telefoons, en het bedrijf voert momenteel besprekingen met diverse Europese GSM-aanbieders voor roaming-overeenkomsten. SK Telecom en LG Telecom onderhandelen met Europese bedrijven voor soortelijke overeenkomsten. Europese bezoekers aan het WK kunnen met hun GSM-toestel vanuit Seoul direct met Europa bellen. Er zijn inmiddels overeenkomsten met GSM-aanbieders in Engeland en Zweden. Jan Krikke is publicist te Amsterdam.cdmaOne Code Division Multiple Access, de 2G-technologie van het –Amerikaanse bedrijf Qualcomm. Deze technologie werd in de jaren negentig ontwikkeld, maar kwam te laat om het GSM te bedreigen. Korea is het enige land ter wereld waar uitsluitend CDMA wordt gebruikt. CDMA 1x Pakket-geschakelde CDMA-technologie voor data, te vergelijken met GPRS voor GSM-netwerken. De drie grote Koreaanse aanbieders bieden momenteel 1x-diensten. 1x biedt een theoretische snelheid van 153kbps, voldoende voor korte videoclips. CDMA2000 1x-EV-DO Qualcomms 3G-technologie. Qualcomm lijkt ook de slag om de 3G-markt te verliezen, ook in Korea en de VS. SK Telecom en Korea Telecom Freetel hebben een licentie voor een W-CDMA-netwerk. LG Telecom overweegt een CDMA2000-netwerk te ontwikkelen. W-CDMA Wideband Code Division Multiple Access, de 3G-technologie ontwikkeld door Europa (Ericsson, Nokia) en Japan (NTT DoCoMo). De meeste GSM-aanbieders migreren naar W-CDMA. TD-SCDMA Time Division Synchronous Code Division Multiple Access, een 3G-technologie ontwikkeld door China Academy for Telecommunications en het Duitse Siemens. Unieke rol Korea speelt een unieke rol op de markt voor mobiele telefonie. Alle Koreaanse aanbieders van mobiele telefonie maken gebruik van CDMA. Deze technologie, ontwikkeld door Qualcomm, vormt tevens de basis voor de volgende generatie mobiele telefonie. Er zijn verschillende versies voor 3G-technologie. De belangrijkste zijn: W-CDMA, ontwikkeld door Europa en Japan, CDMA2000 van Qualcomm en TD-SCDMA, ontwikkeld door China’s Academy for Telecommunications Technology (CATT) in samenwerking met het Chinese bedrijf Datang en het Duitse Siemens. De verschillen tussen de drie technologieën hebben onder meer betrekking op het transmissieprotocol tussen grondstations en mobiele telefoons. De meeste aanbieders in Europa, Japan en de VS migreren naar W-CDMA. Ook de Koreaanse bedrijven SK Telecom en Korea Telecom Freetel hebben een licentie voor een W-CDMA-netwerk. LG Telecom staat onder druk van de Koreaanse regering een CDMA2000-netwerk te ontwikkelen. Maar Korea gaat ook samenwerken met China om TD-SCDMA verder te ontwikkelen. Het besluit werd, naar verluidt, ingegeven om minder afhankelijk te zijn van CDMA-patenten van Qualcomm. Ook Philips gaat TD-SCDMA ontwikkelen. In september tekende het bedrijf een ‘letter of intent’ met CATT en CECW Wireless R&D voor een joint venture, die zich zal gaan bezighouden met het ontwerp van onder meer chipsets en software voor TD-SCDMA-technologie.