Actuele reisinformatie van NS op mobieltje

Met een pragmatische aanpak door enkele voortrekkers bij NS en EDS bleek dat sneller realiseerbaar te zijn dan binnen het grotere InfoPlus-programma van NS en ProRail, dat een langere doorlooptijd heeft dan voorzien.
Conducteurs kunnen met hun Railpocket-handcomputers al sinds eind 2006 de actuele versie van de NS-reisplanner inzien. Niet alleen zijn daar vertragingen van treinen in minuten in rode cijfers aangegeven, ook spoorwijzigingen of uitgevallen treinen worden zonder omhaal getoond. Diezelfde informatie is – in een zo eenvoudig mogelijke opmaak – nu ook te zien op http://m.ns.nl, de website die door Xebia speciaal voor mobieltjes is ontwikkeld.
InfoPlus is de naam van het programma dat moet uitmonden in eenduidige, actuele en uitgebreide reisinformatie voor alle betrokkenen en op alle plekken; niet alleen in de online reisinformatie, maar ook op nieuwe schermen op de stations en bij de omroepers van ProRail. Dat het onlinegedeelte eerder is gerealiseerd dan het InfoPlus-programma, is te danken aan het uitgangspunt ‘gebruik wat er al is’ van de mensen van de afdeling Reisinformatie en vaste partner EDS die regelmatig met elkaar overleggen. “We weten in dit bedrijf heel goed wat er aan de hand is. We besturen treinen en ProRail stelt seinen en wissels in en we weten of er ergens een ongeluk is”, zegt Aad Smid, senior adviseur reisinformatie bij NS en projectleider voor de realisatie van de nieuwe mobiele site. “Dan moet je mensen bij elkaar zetten die er heel intensief mee bezig gaan, er kennis van hebben en de wil hebben om iets op te leveren. Liever werkende software dan van tevoren alles uitspecificeren.” Door de feitelijke vertrekgegevens, afkomstig van meetpunten langs het spoor, via een ‘fabriek’ rechtstreeks te koppelen met een ‘actualiseerbare’ versie van de Reisplanner waar EDS mee bezig was, kon er een bocht worden afgesneden. In die planner kunnen de tabellen waarop de reisberekeningen worden losgelaten, realtime worden aangepast. “Elke individuele afwijking wordt meteen verwerkt”, zegt Marcel Sciarone, deliverymanager bij EDS. En van een afwijking is al sprake als een trein twee minuten te laat is. “Voor iemand die overstapt kunnen die twee minuten cruciaal zijn”, zegt Smid.
Er zijn drie soorten afwijkingen: een trein die een ander spoor krijgt, een trein die een vertraging heeft opgelopen of een trein die is uitgevallen. Het doorgeven en verwerken van die signalen is volledig geautomatiseerd. Sciarone: “Van het verkeersleidingssysteem krijgen we een vertraging binnen en die rekenen we door over de hele rit. Binnen tien seconden staat het in de planner.” Met het simpelweg communiceren van de duizenden afwijkingen per dag ben je er niet; het vertalen ervan naar een verwachting is een kwestie van afwegen. “Een machinist doet zijn best om een vertraging in te halen. En wat je niet wilt hebben, is dat mensen daardoor verderop alsnog de trein missen. Vandaar dat we er een dempingsfactor hebben ingebouwd. We doen verderop in de rit een onderschatting van de vertraging en dat komt in de praktijk heel goed uit. Maar bij elk meetpunt wordt die vertraging weer bijgesteld.” Daarnaast moet de fabriek wat verder ‘vooruit plannen’ dan ProRail, die doorgaans de treinenloop in het hier en nu bestuurt.
Vervolgens moet de vraag ‘wat moet ik doen’ in het reisadvies worden beantwoord. De reiziger krijgt al zijn opties op chronologische volgorde, inclusief vertragingen, spoorwijzigingen en de vertraging bij aankomst en zelfs ‘meevallers’, zoals een vertraagde overstap die opeens wél gehaald kan worden. Een ander aspect aan de realtimekoppeling is dat er voor de mobiele site ‘verstoringsberichten’ worden gegenereerd – ook volledig geautomatiseerd. Op basis van meldingen door de verkeersleiding krijgen gebruikers te lezen waarom er een probleem is (vaak een wisselstoring of een aanrijding) en hoe lang naar verwachting dat probleem duurt. Ten opzichte van de Railpocket is de communicatie op de zeer ‘slanke’ mobiele site, die door Xebia is ontwikkeld, dus duidelijk aangepast. Volgens Smid hebben testklanten erg positief gereageerd.
Op technisch niveau zijn er geen grote hobbels genomen, stelt Sciarone van EDS. “Veel van de systemen die hier gebruikt zijn, zijn ooit door EDS gemaakt. We kennen de interfaces van het verkeersleidingssysteem en EDS is de leverancier van de Reisplanner.” Smid: “Die treinenloop kunnen wij ontsluiten met de bestaande Corba-interface, daar zijn we niet aangekomen. Maar voor alle nieuwe koppelingen hebben we gedacht: ‘niet zeuren, SOAP XML’.” De toevoegingen werken dus volgens het webservices-/SOA-principe, zonder dat daar veel nieuwe middleware voor in stelling gebracht hoefde te worden. “En de mobiele site is gemaakt met XHTML, de standaard voor mobiele sites.”
Het aanpassen van de reguliere NS-reisplanner op internet is niet zo’n grote stap, bevestigt Smid. Het wachten is op het gereedkomen van de nieuwe website waaraan de NS werkt.
/f.blankena@sdu.nl