Computer voorkomt onjuiste recepten
Het onderzoek is uitgevoerd bij een steekproef onder 9 procent van alle Nederlandse apotheken. Alle voorschrijvingen door artsen werden onder de loep gelegd, inclusief toedieningsvormen zoals injectienaalden of inhalators. “Bij apotheken met een elektronische huisartskoppeling hoeft de apotheek veruit het minst contact op te nemen met de voorschrijvend huisarts”, zegt prof. dr. Peter de Smet, onderzoeker bij het WINAp. Elke apotheek krijgt van huisartsen en medisch specialisten dagelijks ongeveer drie geneesmiddelenrecepten waarbij de medicatiebewaking bij de apotheek alarm slaat of waarbij de apothekersassistente een ‘niet-pluis’-gevoel krijgt. Dat is ruim 1 procent van alle binnenkomende receptuur. Dan blijkt de voorgeschreven dosering te laag of te hoog, zijn er interacties met reeds geslikte medicatie of is er sprake van overgevoeligheid voor het geneesmiddel. Dat kan de kans op bijwerkingen verhogen. Bij nog eens elf recepten per dag worden fouten geconstateerd, zoals verkeerd gespelde namen, foute verzekeringsgegevens, onjuiste dosering of verkeerde verpakking. Geavanceerd Nederlandse huisartsen maken al zo’n twintig jaar gebruik van elektronische medicatiebewaking, met geavanceerde software. Ongeveer een kwart communiceert elektronisch met de apotheek, via elektronische koppelingen of via EDI- berichtenverkeer. Niet in beeld is gebracht welke software door artsen en apotheken wordt gebruikt. De enige twee leveranciers met een elektronische huisartskoppeling zijn Euroned en PharmaPartners. Artsen met andere huisartspakketten verzenden receptuur – mondjesmaat – via EDI. Het onderzoek vermeldt evenmin, in hoeverre onjuistheden afkomstig zijn van medisch specialisten, waar computers met medicatiebewaking nauwelijks bestaan. Pas op één Nederlandse lokatie wordt een koppeling gebouwd tussen stadsapotheek en ziekenhuisapotheek. De automatiseringsgraad onder medisch specialisten is laag. Daarnaast heeft deze groep medische professionals vaak nauwelijks betrouwbare gegevens over medicijngebruik van de patiënt; men moet afgaan op wat de patiënt zelf mondeling meldt. Een medicatiesignaal bij de apotheek betekent niet noodzakelijk dat artsen een fout maken, benadrukt De Smet: “Huisdokters wijken soms bewust af van gangbare doseringen of toedieningsvormen.” Momenteel onderzoekt WINAp wat zou zijn gebeurd als de apotheek de extra controle op medicatiebewaking niet had uitgevoerd. Het onderzoek is bij huisartsenkoepel LHV verkeerd gevallen. Al jaren is er een controverse over de vraag, of elektronische medicatiebewaking bij de huisarts of apotheek moet plaatsvinden. Slechts zelden zijn huisartsen bereid om te melden welke medische indicatie tot een recept leidt. Daarom werken apotheken veelal met een ‘afgeleide indicatie’. Als de patiënt insuline krijgt voorgeschreven, gaat de apotheek ervan uit dat de patiënt aan diabetes leidt. Bij het toekomstige Elektronische Patiëntendossier (EPD) zullen zorgverleners veel gegevens vrij aan elkaar ter beschikking moeten stellen. In de zorgsector worden onderzoeksresultaten door belangentegenstellingen vrij vaak politiek geïnterpreteerd. Het onderzoek was niet politiek bedoeld, verzekert onderzoeker De Smet.