AMD maakt zich op voor weer een nieuwe ronde tegen het grote Intel
De omzet- en winstcijfers spreken boekdelen. AMD rapporteerde over het tweede kwartaal (april-juni) een omzetdaling van 39 procent tot 600 miljoen dollar, waarvan 380 miljoen dollar uit microprocessors. Bij Intel bleef de omzet nagenoeg stabiel op 6,32 miljard dollar, ruim tien keer zoveel als AMD. Bovendien lijdt AMD verlies – 185 miljoen dollar over het tweede kwartaal – terwijl Intel het hoofd ondanks de economische tegenwind nog redelijk boven water houdt. De echte doorbraak voor AMD kwam in augustus 1999 met de introductie van de Athlon (codenaam K7), die de snelste Intel Pentium III van dat moment aftroefde. Sindsdien hebben beide kemphanen een nek-aan-nek-race gevoerd, zowel om de ereplaats van de snelste processor als om de gunst van de klant. AMD wist dankzij de relatief laaggeprijsde Athlon en zijn ‘uitgeklede’ broertje Duron gestaag marktaandeel te winnen, vooral op de markt voor consumenten-pc’s en bij kleinere merkfabrikanten en assemblagebedrijven. Daarnaast passen ook sommige grote fabrikanten van tijd tot tijd AMD-chips toe voor bepaalde modellen, doorgaans aan de onderkant van hun productgamma. Terugwinnen De laatste tijd stokt de inhaalslag. Door een uiterst agressief prijsbeleid en een snelle opeenvolging van nieuwe, snellere modellen wist Intel het verloren terrein deels weer terug te winnen. In 2002 klom het aandeel van Intel op de wereldmarkt van 80,8 procent in het eerste kwartaal naar 82,8 procent in het tweede kwartaal, aldus marktonderzoeker Mercury Research. Vergeleken met april-juni 2001 (77,1 procent) is het herstel nog duidelijker waarneembaar. Tegelijk viel AMD in een jaar tijd terug van 21,8 naar 15,6 procent (via 18,2 procent in het eerste kwartaal). Hierbij moet worden aangetekend dat in de Intel-cijfers ook leveringen voor de spelcomputer X-Box van Microsoft zijn meegeteld. Daarvoor gecorrigeerd had Intel in het tweede kwartaal een aandeel van 81,7 procent en AMD van 16,5 procent. AMD lijkt de uiterste grenzen van de huidige Athlon-architectuur zo zoetjesaan te hebben bereikt. Terwijl Intel met de Pentium 4 nu op 2,8 gigahertz zit en nog dit jaar de mijlpaal van 3 GHz wil passeren, perste de kleine concurrent er eind augustus met moeite een Athlon XP 2600+ uit met een klok van 2,13 GHz en een 2400+ van 2,0 GHz. AMD heeft zijn ‘processorcore’ moeten aanpassen om deze snelheden mogelijk te maken. Zo is een negende laag metaal toegevoegd, evenals extra condensatoren die electromagnetische storingen onderdrukken, en zijn schakelroutes binnen de chip geoptimaliseerd. Overigens betoogt AMD dat kloksnelheden tegenwoordig niet meer zo relevant zijn voor het beoordelen van de werkelijke prestaties van een processor. De niet nader gedefinieerde modelnummers van de Athlons zouden een betere indicatie bieden. Met ingang van de in augustus geïntroduceerde 2400+ en 2600+ is de ‘vergelijkingsformule’ opnieuw aangepast. Het oude systeem was gebaseerd op vergelijking met een Pentium 4 met een cache van 256 KB en een systeembus van 400 MHz. Intel maakt zijn top-Pentiums nu echter in een nieuw ontwerp met 512 KB cache en een bus van 533 MHz dat relatief betere prestaties toelaat. Hammer-architectuur Voor AMD wordt het hoog tijd een nieuwe processorgeneratie te introduceren die partij kan bieden aan de 64-bits Itanium, de bovenkant van de Pentium 4-lijn en de Xeon-chips voor servers. Begin 2003 is het zo ver. De onder de codenaam Hammer ontwikkelde architectuur is 32/64-bits en kan daardoor van huis uit overweg met 32-bits applicaties en besturingssystemen. De pure 64-bits Itanium lukt dat alleen door software-emulatie, met een drastisch prestatieverlies als gevolg. Binnen het Hammer-platform zal AMD zowel chips voor servers (Opteron) als voor desktops en mobiele pc’s (Athlon) uitbrengen. Nathan Brookwood, analist van het kleine maar gerenommeerde Amerikaanse bureau Insight 64, heeft een hoge pet op van het nieuwe processorontwerp. “Ik geloof dat de Hammer-technologie veel beloftes in zich draagt. AMD heeft mij diverse malen verzekerd te verwachten dat Hammer de prestaties van zowel de Pentium 4 als de Itanium zal overtreffen.” Dat wil nog niet zeggen dat het voor AMD een gelopen race is. Brookwood: “AMD heeft geen reputatie in de servermarkt en kopers van servers zijn heel conservatief in hun aankoopbeslissingen. De eerste Hammer-systemen zullen daarom waarschijnlijk worden geïnstalleerd in kleine werkgroepen, met de nadruk op configuraties met één of twee processors. De 64-bits architectuur biedt enige echte voordelen ten opzichte van de Intel Xeon, in het bijzonder voor databasetoepassingen waar meer virtueel en fysiek geheugen zich gemakkelijk vertaalt in verbeterde performance.” Hammer is cruciaal voor de toekomst van AMD, meent ook analist Dean McCarron van Mercury Research. “Hammer zal AMD beslist helpen in het server-segment. Maar Hammer is een totaal andere benadering van 64-bit computers dan Itanium. Het is eerder een uitbreiding en verbetering van de oorspronkelijke 32-bits architectuur dan een totaal nieuw ontwerp zoals de Itanium. De twee architecturen zijn daardoor niet direct vergelijkbaar”, stelt McCarron. Volgens de onderzoeker van Mercury kan AMD potentieel goede zaken doen met zijn toekomstige processorlijn: “Wat positionering betreft, zal Hammer goede 32-bits performance bieden naast de mogelijkheid van 64-bits verwerking – dus zal Hammer directer concurreren met de Xeon-producten van Intel en niet zozeer met Itanium. En dat is prima, omdat de markt voor Xeon vele malen groter is dan die voor Itanium.” Overleven De vraag blijft of AMD de volgende architectuurwisseling heelhuids zal overleven. Kan de relatief kleine chipfabrikant blijven opboksen tegen Intel? Analist Brookwood van Insight 64 is opmerkelijk optimistisch. “Ik geloof dat AMD een uitstekende kans heeft te overleven en weer winstgevend te worden nadat ze hun volgende generatie, de Hammer-producten, in 2003 hebben geïntroduceerd en nadat de normale inkooppatronen op de IT-markt zijn teruggekeerd. De bedrijfstak heeft aanzienlijke voordelen van AMD’s voortdurende participatie. Zelfs bedrijven als Dell, die nooit AMD-systemen hebben verkocht, profiteren ervan. Het gerucht gaat dat Dell veel betere deals met Intel kan maken voor zijn CPU’s omdat ze op geloofwaardige manier kunnen dreigen anders bij AMD te zullen inkopen.” McCarron van Mercury Research is evenmin somber gestemd. “De markt is altijd al gedomineerd door Intel en AMD is nu ruim tien jaar Intels voornaamste concurrent. Zolang er geen rampen gebeuren, verwacht ik dat AMD overeind blijft. De kracht van AMD blijft in bureau-pc’s voor de consument, maar het bedrijf wint ook terrein voor mobiele systemen. Bedrijfs-pc’s en servers zijn potentiële groeimarkten aangezien AMD in die segmenten momenteel weinig verkoopt,” meent McCarron. Benchmarks aangevochten De verhoudingen tussen Intel en AMD zijn van oudsher gespannen. Het recente conflict over benchmarks is daar slechts één voorbeeld van. Eind augustus kwam AMD met de beschuldiging dat Sysmark 2002, een recent vrijgegeven meetmethode voor systeemprestaties, de Pentium 4 van Intel bevoordeelt. De Sysmark-tests zijn ontwikkeld door het Bapco-consortium, dat in 1995 mede is opgericht door Intel. Volgens AMD zijn bij de samenstelling van de opvolger van Sysmark 2001 bewust veertien computertaken geschrapt waarin de chips van AMD uitblinken. Uitschieter is een test voor het creëren van ‘internet-content’. Vergeleken met Sysmark 2001 scoort Intel in de 2002-tests ietsje beter terwijl de performance van AMD-chips met 20 procent keldert. Bapco verzekert dat de benchmarks objectief zijn ingericht, maar is geheimzinnig over wat nu precies met Sysmark wordt gemeten. Ook Intel wijst erop dat ook andere benchmarks aantonen dat de Pentium 4 van 2,8 GHz superieur is aan de Athon XP 2600+. De verschillen zijn overigens niet groot. AMD heeft zich dit jaar alsnog aangesloten bij Bapco. De fabrikant wil zo invloed uitoefenen op de manier waarop de toekomstige Sysmark 2003 wordt samengesteld. Voorts heeft Patrick Moorhead, vice-president van AMD, onlangs gepleit voor een nieuwe en objectieve methode om pc-prestaties te meten. Het bedrijf samen met andere fabrikanten aan een voorstel en wil de nieuwe methode begin 2003 bekendmaken.