KPN stoot af, maar niet tegen elke prijs

Op 26 maart presenteert KPN de cijfers over 2000. Zaak voor de voorzitter van de raad van bestuur Paul Smits om beleggers dan met een heldere visie en opgepoetste cijfers weer vertrouwen te geven. In de directiekamer van het enorme KPN-complex aan de Haagse Maanweg, dat met zijn postmoderne architectuur en brede oprijlaan nog het meest doet denken aan het paleis van Versailles, loopt Smits vooruit op de presentatie. Om te beginnen wil Smits duidelijk maken dat de financiële situatie bij KPN de commotie niet rechtvaardigt. Er ligt een gedegen driestappenplan. „We hebben 27 bedrijfsactiviteiten en deelnemingen geselecteerd die niet tot de kernpunten van de strategie behoren en die we derhalve gaan afstoten of verzelfstandigen. De eerste zet was de verkoop van onze deelneming in Ierland. Op 26 maart maken we bekend welke belangen we de komende periode zullen verkopen. Dat wil overigens niet zeggen dat we elke prijs zullen accepteren. De financiële situatie is flexibel genoeg om te wachten op een goede prijs.” Big business Een van de bedrijfsonderdelen die in de etalage staat, is het telecominstallatiebedrijf. „Deze organisatie is inmiddels verzelfstandigd en we zoeken nu naar een geschikt bedrijf dat hier een joint venture wil vormen. Er is genoeg interesse uit die markt. Met de komende investeringen in UMTS zijn netwerkbouwactiviteiten tenslotte big business.” Met het afstoten van deze organisatie zijn ongeveer achthonderd arbeidsplaatsen gemoeid. In totaal moeten er de komende twee jaar achtduizend arbeidsplaatsen verdwijnen. Naast natuurlijke afvloeiing en het terugbrengen van het aantal tijdelijke werkkrachten worden gedwongen ontslagen niet uitgesloten. De eerste stap om de belans te versterken was de emissie van aandelen en obligaties die eind vorig jaar tien miljard gulden opleverde. De laatste stap is een kostenbesparing binnen het bedrijf, volgens Smits. „We hebben de organisatie naast die van vergelijkbare Amerikaanse bedrijven gelegd en vastgesteld dat we het beter moeten doen als het gaat om de overhead, de distributie en de kosten van het vaste netwerk. Onder de naam Vision hebben we saneringsmaatregelen genomen. Uiteindelijk moet de verhouding tussen operationele winst en netto schulden zover verbeterd worden dat we over pakweg anderhalf jaar weer een single-A rating krijgen.” Een herstructurering van de organisatie moet halverwege het jaar zijn doorgevoerd. KPN wordt een groepsmaatschappij, waarbij vooral de bezetting van het hoofdkantoor fors wordt teruggebracht. „Uiteindelijk moet daarin alleen de raad van bestuur en het corporate center overblijven. Het grootste deel van de activiteiten gaat naar de zelfstandig opererende werkmaatschappijen voor mobiele telefonie, telecommerce, het vast net, corporate networks.” Op dit moment telt het hoofdkantoor ruim vierduizend werknemers waarvan er uiteindelijk slechts enkele honderden overblijven. Lambdanet Een forse besparing moet de vernieuwing van het vaste netwerk opleveren. De ruggengraat, het Lamdanet is al gereed. Uiteindelijk moet ook alle telefonie over dit IP-netwerk vervoerd worden. „Bedrijven kunnen hier nu al direct op aansluiten via een van de veertig city-ringen. Het aansluitnetwerk voor particulieren moet ook op het Lamda-netwerk worden aangesloten. Dat betekent een enorme besparing op onderhoud en beheer. Een groot aantal centrales kan worden vervangen door een softwareplatform. Het biedt ook adembenemende mogelijkheden voor de gebruiker. De abonnee kan online zijn rekening opvragen, waardoor we uiteindelijk af kunnen van al die papieren nota’s die we elke twee maanden versturen. Bedrijven, die nu nog langlopende contracten moeten afsluiten, kunnen straks eenvoudig een verbinding voor een paar uur regelen.” De genomen maatregelen moeten voldoende zijn om de balans weer op orde te brengen, volgens Smits. De speculaties over grotere deelnemingen door de partners NTT Docomo en Bell South missen elke grond. „Anders dan in de pers gemeld, wordt daarover niet met hen gesproken. Zowel wijzelf als Docomo zijn tevreden met het minderheidsbelang van 15 procent dat ze reeds hebben.” Overname Ook geruchten dat het Spaanse Telefonica weer in de race zou zijn voor een overname van KPN wordt door Smits weerlegd. Het feit dat de regering de Machtigingswet die de invloed van de overheid op KPN regelt, ter wijziging aan het parlement heeft voorgelegd, heeft niets met eventuele besprekingen van doen. „Dat is een formele stap in een proces om van KPN een gewoon bedrijf te maken. De overnamegesprekken met Telefonica zijn vorig jaar niet stuk gelopen op de invloed van de overheid, maar op interne zaken.” Smits staat overigens niet negatief tegenover een eventuele overname. „Wanneer zich een geschikte kandidaat aandient, zijn we de eerste om aan tafel te schuiven. We zullen dergelijke voorstellen zeer positief bekijken als we het een goede zaak vinden voor het bedrijf.” De aangekondigde beursgang van KPN Mobile, die voor dit najaar gepland staat, gaat gewoon door volgens Smits. „Natuurlijk geldt er bij een beursgang een voorbehoud, maar tenzij de hemel naar beneden komt, zetten we door. De beurs wordt bepaald door sentimenten: vorig jaar was er sprake van een hype en nu is het doorgeslagen naar de andere kant. Er komt echter een moment dat het sentiment zich normaliseert. Er is geen sprake van een kopersstaking, de digitalisering gaat gewoon door. Het belangrijkste is dat er een operationele winst is die vorig jaar is gestegen, en blijft stijgen.” Succes Smits is er vast van overtuigd dat UMTS een succes wordt. De bedragen die zijn neergelegd voor de licenties waren reëel. „We hebben mede op basis van het business-model van Docomo’s i-Mode een rekensom gemaakt en bepaald hoeveel we wilden betalen. Daar zijn we ook in Duitsland significant ondergebleven. Wanneer we de investeringen omslaan, ervan uitgaande dat onze klanten nu tussen de vijftig en negentig gulden per maand besteden, blijkt dat tien tot twintig gulden extra per maand per gebruiker voldoende is om UMTS gezond te maken. We gaan daarbij alleen uit van zakelijke en ’postpaid’ klanten.” De kritiek dat er nog geen ’killer-applicatie’ is, snijdt geen hout volgens Smits. „Amerikaans onderzoek leert dat bij een grotere bandbreedte zonder nieuwe diensten, het gebruik met factor vier toeneemt. Ik geloof ook niet in één specifieke toepassing. Uiteindelijk zal er een mandje van diensten komen dat de gebruikers aanspreekt. Daarbij kunnen we deels voortborduren op diensten die zich bij onze Internet-poot en bij Docomo al hebben bewezen, en deels op nieuwe toepassingen die overal worden ontwikkeld.” De kritiek uit de hoek van andere telecomaanbieders dat KPN hun uitrol van ADSL opzettelijk traineert, wekt onbegrip bij Smits. „Het tegendeel is waar. Wij willen ons netwerk openstellen maar er zijn vertragingen opgetreden bij het ontbundelen. Daarbij ging het om problemen van technische aard en vertragingen bij het bieden van toegang tot de nummercentrales omdat er bijvoorbeeld bouwvergunningen moesten worden aangevraagd. Inmiddels zijn 200 centrales gereed. Voor het eind van het jaar zijn dat er 400. Daarmee kan ongeveer 70 procent van de klanten worden bereikt. Zo kunnen we volledig aan de vraag voldoen.” Smits zegt de concurrenten juist een top-account behandeling te willen bieden. „Mxstream is een activiteit van de poot die zich met het vaste net bezig houdt. Zij bieden op dezelfde condities diensten aan aan onze eigen Internetbedrijven en andere afnemers. De laatste vormen voor ons een aantrekkelijke groep omdat het gaat om whole-sale: dat zijn de beste klanten.” Paul Smits: „Uiteindelijk moeten we over pakweg anderhalf jaar weer een single-A rating krijgen.” foto’s: anp/jeroen bouman