UPC maakt nog geen echte keuze in software voor ’set top box’

Op andere fronten is de hegemonie van Microsoft lang niet zo duidelijk, of zelfs afwezig. Dat geldt bijvoorbeeld voor digitale set top boxes, de ’opzetkastjes’ waarmee TV-kijkers in de nabije toekomst allerlei elektronische diensten op hun televisietoestel kunnen oproepen. In de ICT-sector weinig bekende leveranciers als OpenTV en Liberate Technologies, geven hier de toon aan. Ook de fabrikanten van de opzetkastjes zelf, waaronder Scientific Atlanta, Philips en Motorola, leveren voor hun apparatuur basissoftware waarmee een kabelmaatschappij in elk geval een begin kan maken met het aanbieden van diensten. Microsoft probeert met man en macht een positie op deze gespecialiseerde markt te veroveren. Tot nog toe met weinig succes, niet in de laatste plaats doordat de ontwikkeling van de software grote vertraging heeft opgelopen. Het product was niet op tijd klaar voor de officiële introductie van de eerste set top boxes van UPC in oktober 2000. Dat was des te beschamender omdat Microsoft een belang van 8 procent bezit in het kabelbedrijf. De Wall Street Journal meldde het besluit van UPC om de software van Liberate te gaan gebruiken naast die van Microsoft als groot nieuws. Volgens Bert Holtkamp, woordvoerder van UPC in Amsterdam, is echter van een ommezwaai geen sprake. „Voor de selectie van middleware voor onze set top computers doen wij op dit moment geen exclusieve commitments naar onze toeleveranciers. Wij volgen een strategie waarbij we meerdere leveranciers hebben. Vorig jaar oktober zijn we in Amsterdam gestart met een Philips-box met beperkte software. Op dit moment testen we met Liberate in Oostenrijk en met Microsoft in Amsterdam. De planning is dat we in het najaar met de introductie van interactieve software zullen beginnen. Ook voor de toekomst kijken wij in principe naar twee softwareleveranciers: Microsoft en Liberate. Voor de hardware zijn dat Philips en Motorola”, aldus Holtkamp. Uitwisselbaar De zegsman van UPC ziet het niet als een probleem dat de geselecteerde hard- en softwareproducten door deze ’duale strategie’ niet exact dezelfde functionaliteit zullen hebben. Holtkamp: „Daar zitten natuurlijk verschillen in. Maar in de toekomst willen we dat zowel de boxen als de software uitwisselbaar zijn, dus in principe hetzelfde kunnen. Door twee leveranciers te nemen, kunnen wij de kosten drukken en als de één niet kan leveren, hebben we de andere nog.” Ook Jennifer Graham, woordvoerster op het Europese hoofdkantoor van Liberate in Engeland, haast zich te verklaren dat er geen nieuw contract met UPC in Nederland of andere landen is getekend. „We hebben wel altijd gezegd dat als we ons werk in Wenen goed doen, we mogelijk ook elders zaken met UPC kunnen doen. Die gedachte hebben zij blijkbaar ondersteund.” De invoering van de digitale opzetkastjes – ook wel ’set top computers’ genoemd – verloopt volgens UPC goed. Holtkamp: „Bij de publicatie van onze jaarcijfers op 2 april, is gemeld dat we op dit moment 23.900 digitale boxen hebben geïnstalleerd. Negenduizend staan in Frankrijk en ongeveer dertienduizend in Nederland, waarvan enkele duizenden in Amsterdam.” Bescheiden aantallen dus. Holtkamp is voorzichtig met nieuwe streefcijfers. „Eind dit jaar willen we 250 duizend digitale boxen in de markt hebben, in heel Europa. Waar die precies zullen staan, is nog niet bekendgemaakt. Mogelijk is er bij de presentatie van de kwartaalcijfers op 15 mei meer informatie beschikbaar.” Programmagids UPC heeft voor de abonnees die bereid zijn straks de set top computers te huren een groot aantal diensten in petto. Standaard is voorzien in een elektronische programmagids die het selecteren van uitzendingen moet vergemakkelijken. Naast een basispakket van TV-zenders komen er doelgroepgerichte programmapakketten. De set top box geeft ook veertig digitale radiostations door. Holtkamp: „Daarnaast brengen we in het najaar e-mail op de televisie. Verder beginnen we met ’walled garden content’, Internet dat geschikt is gemaakt voor televisie. Net zoals bij een WAP- of UMTS-telefoon aanpassingen van een web-pagina aan het kleine schermpje nodig zijn, moet je bij Internet op televisie heel veel met beelden werken. Een warenhuis bijvoorbeeld kan een site maken waarbij je naar een ’e-shopping’-programma kijkt.” Een laatste belangrijke toepassing is het op ieder gewenst moment bekijken van films. Momenteel kan UPC alleen ’near video-on-demand’ bieden, waarbij het elk half uur mogelijk is een bepaalde film vanaf het begin te zien. Met de digitale opzetkastjes komt eind dit jaar of begin 2002 ’real video-on-demand’ binnen bereik, zodat een gekozen film meteen begint. Netwerkcomputer Liberate Technologies is een van de leveranciers van software die dit alles mogelijk maakt. Het bedrijf is de voortzetting van Network Computing Inc. (NCI), een voormalige dochter van databaseproducent Oracle. Die probeerde bedrijven en consumenten enkele jaren geleden warm te maken voor de netwerkcomputer (NC), een vereenvoudigde PC die bijna al zijn programma’s en gegevens aan centrale servers ontleende. Het werd een flop. Eind 1997 ontdeed NCI zich van de hardware en richtte zich volledig op software voor interactieve televisie. Een tweede grondlegger van Liberate was Navio, een dochter van Netscape. Beursnotering In juli 1999 kreeg het bedrijf, dat is gevestigd in San Carlos in Californië, een eigen beursnotering. „Oracle heeft nog ongeveer 30 procent van de aandelen”, vertelt hoofd strategie David Limp. „America Online bezit circa 6 procent, door hun overname van Netscape. De eerstvolgende grootaandeelhouder is Cisco, dat vorig jaar 100 miljoen dollar in ons investeerde. Zij hebben 3 tot 3,5 procent.” Liberate heeft vorig jaar een sterke opmars gemaakt in Europa. Begin 2000 had het Amerikaanse bedrijf in dit werelddeel slechts één klant, het Britse Cable & Wireless, met dertigduizend abonnees. „Sindsdien hebben we dramatische vooruitgang geboekt. Grote kabelexploitanten zoals NTL, Telewest, UPC en Ono in Spanje hebben contracten met ons getekend. Elk kwartaal komen er nu honderdduizenden set tops bij met software van Liberate en de ondersteunende infrastructuur. De vaart zit er in en we zien dat gewoon doorgaan. Het volgende grote afzetgebied voor ons wordt Duitsland.” Maar voorlopig zit Liberate zwaar in de verliezen. Pas in het boekjaar 2003 denkt het bedrijf, met een verwachte jaaromzet van circa 50 miljoen dollar in 2000/2001, winstgevend te kunnen zijn. David Limp erkent dat Liberate sterk afhankelijk is van klanten die zelf diep in de rode cijfers zitten, zoals UPC, maar ziet geen reden tot pessimisme. „De introductie van set top boxes door de kabeloperators gaat nu gewoon door. Ze moeten wel, om hun investeringen terug te verdienen. Sommigen hebben netwerken gekocht voor 4500 euro per abonnee. Zonder interactieve diensten kunnen ze dat geld nooit terugverdienen.”