‘Nederland moet in IT blijven investeren om aan de top te blijven’

Koning Willem-Alexander liet zich onder leiding van Michiel Steltman, directeur van DINL, door vertegenwoordigers van bedrijven en organisaties uit de sector voorlichten over de impact van de coronacrisis op de digitale infrastructuur in Nederland. Onder meer Jeroen Hoencamp, CEO van VodafoneZiggo, benadrukte daarbij dat de huidige infrastructuur goed is. Maar dat is niet zo vanzelfsprekend als veel mensen denken.

“Daar komt best wat bij kijken. In februari en maart hadden we uitdagingen door een verschuiving van het gebruik van het netwerk. Eerst zagen we een enorme piek in mobiel bellen, maar die piek verschoof door videobellen en streamen naar het vaste netwerk. Gelukkig ging dat zonder dat we echt gingen piepen en kraken.”

Overheid moet regie nemen

De koning beaamt dat Nederland “bevoorrecht” is met zijn infrastructuur, omdat het erg gemakkelijk is om hier kabels aan te leggen. In tegenstelling tot andere landen hebben wij bijvoorbeeld geen bergen waar kabels doorheen moeten. Maar Hoencamp waarschuwt dat er alsnog veel geïnvesteerd moet worden. “We vinden het heel vanzelfsprekend dat we in de top staan met onze infrastructuur, maar de ontwikkelingen gaan zo snel dat dat met vijf jaar zomaar anders kan zijn. Daar moeten we echt in blijven investeren.”

Zo hebben de transatlantische kabels die in Nederland aan land komen een bepaalde levensduur en moeten die op een gegeven moment vervangen worden. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren vraagstukken ontstaan over stroomgebruik door datacentra en ruimtelijke ordening, vertelt Michiel Steltman van DINL. “We roepen de overheid daarom op om wat regie te nemen, zodat wij onze positie vasthouden.” Eén idee is om bijvoorbeeld ruimte op het stroomnetwerk aan te wijzen voor datacentra.

Hoencamp ziet ook graag dat de licentiestructuur rondom de benodigde frequenties voor mobiele netwerken verandert. “De huidige veilingen zijn heel duur voor de industrie, we betalen miljarden voor licenties. Dat geld gaat ook niet terug het netwerk in, maar naar de staatskas.” Door die constructie is Nederland volgens Hoencamp straks de laatste met een snel 5G-netwerk. “Wil je het goed doen als land, dan is het beter om andere veilingen te hebben.”

Nederland wordt afhankelijk

Ondertussen wordt Nederland een stuk afhankelijker van buitenlandse partijen, menen de experts. “Zeekabels worden steeds vaker door bedrijven als Google en Facebook zelf aangelegd, in plaats van door de telecombedrijven. Daar worden we afhankelijk van, dus die autonomie komt wel echt in beeld”, vertelt Steltman.

Bovendien zijn techreuzen als Amazon en Microsoft nu heel dominant, waardoor Europese initiatieven als GAIA-X heel belangrijk zijn voor de Europese Unie èn Nederland, denkt Henk Volberda, directeur van het Amsterdam Centre for Business Innovation van de UvA. “Een tweede aandachtspunt is dat veel bedrijven IoT, kunstmatige intelligentie, robotics en virtual reality niet goed op hun netvlies hebben. Daar moet je nu al in investeren. Nederland doet het op veel punten heel goed, maar de lange termijninvesteringen in research zijn minder goed dan in bijvoorbeeld Finland.”

Volberda ziet daarnaast een rol voor de Nederlandse overheid om actief te lobbyen bij grote bedrijven om zich hier te blijven vestigen. Hij is het met de koning eens dat AMS-IX niet zomaar zal verdwijnen en dat het internetknooppunt een aanzuigende werking heeft op digitale spelers uit het buitenland. “Maar we zien ook dat buitenlandse overheden gigantisch aan het lobbyen zijn om hun eigen vestigingsvoorwaarden interessant te maken. Wij hebben de Googles en Microsofts nu, maar dat kan met tien jaar anders zijn.”

Blijven leren is belangrijk

Dergelijke nieuwe technologieën zorgen er in de toekomst echter ook voor dat er banen zullen verdwijnen en dat mensen om- en bijgeschoold moeten worden voor nieuwe functies. Koning Willem-Alexander vindt daarom dat permanent leren belangrijk is.

Frans ter Borg, CEO van netwerk- en internetfacilitiesprovider Quanza, sluit zich daarbij aan. “Het is ook heel belangrijk om innovatiekracht in Nederland te houden. Ik zie dat er bedrijven zijn die veel werk outsourcen naar het buitenland, maar daarmee jaag je ook de slimme mensen weg. We kunnen in Nederland heel veel oplossingen bedenken voor onze problemen, maar daar hebben we die slimme mensen wel voor nodig.”