Digitale overheid is in deplorabele staat

Tot overmaat van ramp hebben lokale overheden niet de mensen in dienst die traditionele overheidsprocessen kunnen doorbreken. Gemeenten hebben onvoldoende ICT-experts in huis. De ICT-deskundigen van gemeenten hebben in veel gevallen hun handen al meer dan vol aan de automatisering van standaard bedrijfsprocessen. E-government blijkt niet iets dat je er als ICT’er even bij doet. Eén en ander blijkt uit een onderzoek van PinkRoccade in samenwerking met de VIAG, dat onder 35 Nederlandse gemeenten met meer dan 70 duizend inwoners werd gehouden. De meeste van de 35 ondervraagde gemeenten bevinden zich in de transitiefase van digitale informatievoorziening naar elektronische interactie. Ze besteden jaarlijks gemiddeld 1,3 miljoen euro aan ICT. Iets meer dan de helft, 52 procent, heeft een speciaal budget voor e-government. Gemeenten selecteren de interactieve diensten op hun gebrek aan complexiteit en effectiviteit op korte termijn. Alle ondervraagde gemeenten beschikken over een website. Voor de omschakeling van een aanbod- naar een vraaggerichte benadering van burgers is een verandering van de gemeentelijke organisatie noodzakelijk. Werkprocessen moeten worden aangepast en technische veranderingen doorgevoerd. De meeste gemeentebesturen uit het onderzoek nemen echter een afwachtende houding aan omdat zij het einddoel niet goed in het vizier hebben. Ook speelt volgens de onderzoekers bij de terughoudendheid een rol dat door invoering van ICT, inefficiënte en ineffectieve werkwijzen van jaren her aan het licht komen. Door de autonomie van gemeenten en door verkokering van gemeentelijke diensten, komt het zowel tussen gemeenten als tussen gemeentelijke diensten nauwelijks tot samenwerking en afstemming van elektronische dienstverlening. Uitwisseling van informatie tussen en binnen overheden en het beheer van die informatie is problematisch. De autonomie van overheden en departementen blijkt heilig en wordt koste wat kost verdedigd. Als er al wordt samengewerkt, ontstaat in veel gevallen onenigheid over voor het automatiseringsproces belangrijke beslissingen. Door het ontbreken van samenwerking lopen sommige gemeenten en departementen in hun digitale dienstverlening uit op andere. Hinder De ICT-infrastructuur bij lokale overheden ondervindt hinder van databases die niet op elkaar zijn aan te sluiten. De infrastructuur tussen gemeenten lijdt onder het ontbreken van aanknopingspunten in de software van Centric en Civility, de twee belangrijkste leveranciers van gemeentelijke software. Het rapport komt tot de conclusie dat de belangrijkste ICT-behoeften van gemeenten bestaan uit standaarden voor systemen en processen. Daarnaast snakken zij naar de juiste middleware, workflow-, contentmanagement- en CRM-systemen. Belangrijk is volgens de onderzoekers bovendien dat er een generieke, gemeenschappelijke informatie-infrastructuur komt. “De Vereniging van coördinatoren Informatievoorziening en Automatisering in Nederlandse Gemeenten (VIAG) vindt de resultaten nog harder dan eigenlijk werd verwacht”, reageert bestuurslid Johan van der Waal. “Door het ontbreken van een generieke, gemeenschappelijke informatie- infrastructuur blijkt ook dat Nederland in wereldwijd opzicht langzaamaan achterop begint te raken. De van oudsher goede ontwikkelingen en ervaringen rondom de GBA en de belastingdienst worden niet doorgetrokken.” Voor een dergelijke infrastructuur vestigt de VIAG haar hoop op de nog op te richten stuurgroep eGem. Naast bovengenoemd onderzoek participeerde de VIAG in een internationaal onderzoek naar de gemeentelijke overheid. De VIAG presenteert beide volledige onderzoeken tijdens haar jaarcongres, dat van 3 tot 5 november in Amsterdam wordt gehouden.