Telezorg eist minder bemoeienis van de overheid meer ruimte voor de markt

Allemaal heel veelbelovend. Echter, de snelste manier om de patiënt en de belastingbetaler een grote dienst te bewijzen, is het aanpakken van de administratieve lasten, ook een gebied waar effectieve inzet van ICT veel belooft. Professor De Vries (Nitel) becijfert dat verplegend personeel maar liefst 40% van de tijd besteed aan administratieve taken. Specialisten, huisartsen, hulpmiddelen-leveranciers besteden teveel tijd aan de vastlegging en facturatie en daardoor te weinig aan patiënten (om het over familie maar niet te hebben). Ook de situatie bij zorgverzekeraars is allerminst rooskleurig. Door de grote hoeveelheden regels uit Den Haag en de stroom van papieren nota’s van zorgverleners worden onnodig veel kosten gemaakt. Wij hebben becijferd dat een efficiënt digitaal declaratieproces jaarlijkse macro-besparingen in de zorg mogelijk maakt die tot 250 miljoen euro kunnen oplopen. Verder zou een halvering van de admninistratieve lasten, van een tijdsbeslag van 40 naar 20%, een effectieve personeelsuitbreiding in de zorg opleveren van maar liefst 33 1/3% (van 60 naar 80)! ICT-ondersteunde oplossingen beloven dus gouden bergen. In navolging van de commissie de Beer vraagt ook EPN daarom om meer overheidsregie en coordinatie. Echter, een centrale regie van telezorgprojecten in Nederland is de beste manier om te zorgen dat ze er niet komen. Welke instantie is in staat om de telezorgprojecten in Nederland te beoordelen, prioriteren, op elkaar af te stemmen en te ondersteunen? Wie anders dan de klant is het beste in staat te bepalen welke diensten helpen en wie ze het beste kan leveren?. Klanten zijn natuurlijk de patienten, maar ook ziekenhuizen, artsen, paramedici en zorgverzekeraars. De overheid zelf kan niet beslissen, en de door haar georganiseerde ‘overlegplatforms’ blijken te verzanden in oeverloos gepraat. Een project als de Zorgpas heeft, ondanks een competente projectorganisatie en veel inspanning van alle partijen in de zorg, jaar na jaar haar ambities moeten bijstellen. Wat hier nodig is is niet meer overheidsregie en centrale aansturing, maar meer ruimte voor privaat initiatief. Voor effectieve implementatie van Telezorgprojecten is de klantgerichtheid en slagvaardigheid nodig die alleen commerciële spelers kunnen leveren. Voor commerciële spelers zijn die eigenschappen overlevingsvoorwaarden, voldoen ze daar niet aan dan houden ze simpelweg op te bestaan. Bij de overheid zijn dat soort prikkels niet in te voeren. Voor de overheid is overigens wel degelijk een belangrijke rol weggelegd. Een flink deel van die 40% tijdsbeslag wordt veroorzaakt door regels waarvan de doelstelling inmiddels achterhaald is, door regels die niet effectief blijken, of door regels waarvan niemand kan volgen waarom ze er überhaupt zijn. Een bezem halen door de regelgeving en door het systeem dat deze regels produceert zou een hoge prioriteit moeten hebben. Minder regels betekent minder administratie. De Commissie De Beer heeft in een uitstekend rapport eerder dit jaar zinnige aanbevelingen gedaan, een rapport dat de kabinetsformatuer hopelijk met belangstelling aan het lezen is. Ook kan de overheid het ontstaan en accepteren van berichtenstandaarden faciliteren. Brede acceptatie van berichtenstandaarden is een cruciale stap richting effectieve inzet van ICT. En waar universele acceptatie een absolute voorwaarde is voor succes is een overheidsrol waarschijnlijk noodzakelijk. Te denken valt ondermeer aan het Patiënt Indentificatie Nummer, waar een politiek mandaat nodig lijkt alvorens brede acceptatie afgedwongen kan worden. Maar de allerbelangrijkste taak voor de overheid is misschien wel het ruimte geven voor privaatinitiatief in dit segment van de gezondheidszorg door een financierings systeem in te voeren waarbinnen financiële prikkels niet averechts werken. Telezorgprojecten kunnen leiden tot grote besparingen bij zorginstellingen en, minstens even belangrijk, tot een betere dienstverlening aan patienten. Maar onder het huidige budgeteringssysteem worden de voordelen van kostenverlagende innovatie in feite honderd procent wegbelast via een-op-een tariefverlaging, zodat de innoverende instellingen er zelf niet wijzer van worden. Onder een budgeteringssysteem is de manier om meer geld te krijgen juist het ophogen van kosten, niet het verlagen. Financiële prikkels werken hier dus averechts. Het budgeteringssysteem, ironisch genoeg ingevoerd om kosten te beheersen, is zo een van de oorzaken van onnodig hoge kosten en verstikkende bureaucratie in de zorg geworden. Mark Willems is commercieel directeur van het bedrijf Infomedics. Sweder van Wijnbergen is oprichter en directeur van Infomedics.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.