Ouderwets potlood

Ik kan me nog goed herinneren dat ik omstreeks 2007 voor het eerst van het initiatief hoorde, dat was opgezet door onder ander Rop Gonggrijp, oprichter van XS4ALL.

Wat een gedoe, dacht ik toen, en (een vaak gehoord argument tegen allerlei vormen van belangrijk activisme): “Hebben die mensen niks beters te doen?” Waarom zou je je nou in godsnaam druk maken over een stemcomputer? Natuurlijk legden Gonggrijp en co heel belangrijke zaken bloot, op een aantal verschillende vlakken. Zo bekeken ze de zaak vanuit de beleidsmatige hoek, en berekenden ze dat de stemcomputers het proces helemaal niet goedkoper maar eerder duurder zouden maken. Ook probeerden ze de stemcomputers te hacken, wat redelijk eenvoudig lukte door ze van nieuwe software te voorzien, onder andere door gebruik te maken van een wachtwoord dat ingesteld stond op het woord 'GEHEIM'. Je zou het bijna niet geloven, maar het was echt zo! Met hun nieuwe software konden ze de stemcomputers zo programmeren dat ze in plaats van stemmen tellen een potje schaak konden spelen. Dat liet goed zien dat je eigenlijk alles op de stemcomputers kon draaien, dus ook software die precies op de stemmerteller lijkt maar dan steeds +1 doet op de PvdA bijvoorbeeld, ook al heeft iemand de SP aangeklikt.

Voor de liefhebbers: het hele rapport over de hack is nog online te vinden. Naast het hacken keken ze ook nog naar de fysieke beveiliging van de machines, bijvoorbeeld welke (metalen) sleutels erop zaten, en waar de machines opgeslagen werden. Ook op dat vlak waren de machines tamelijk lek, de sleutels kon je zo bijbestellen en de sloten konden zelfs met een paperclip wel opgemaakt worden. En de stemkasten stonden maandenlang klaar in een onbeveiligde loods in Rotterdam.

De sleutels kon je zo bijbestellen en de sloten konden zelfs met een paperclip wel opgemaakt worden

Ik herinner me dat ik wel onder de indruk was van de vindingrijkheid van deze hackers, zo van: “Echt lachen joh; wat zijn het toch nitwits bij de overheid dat ze dat niet beter regelen.” Maar ik vond het dus ook behoorlijk overdreven, alsof mensen echt moeite gaan doen om een stemcomputer te hacken, of in te breken in een loods om met een USB-stickje vervalste stemsoftware op die dingen te laden.

Maar wat zat ik ernaast! Ik was het hele verhaal eigenlijk een beetje vergeten, tot het steeds meer in het nieuws kwam dat stemcomputers in Amerika misschien gehackt zijn of zouden kunnen worden. Nieuwe wetgeving zal waarschijnlijk een papieren afschrift van iedere stem verplicht gaan stellen om hacken tegen te gaan. Toen realiseerde ik me dat we in Nederland mede dankzij het activisme van wijvertrouwenstemcomputersniet aan die situatie ontsnapt zijn, omdat de overheid na testen in 2006 afzag van het gebruiken van stemcomputers. En dat is prima; een paar uurtjes wachten op de uitslag is niets vergeleken bij mogelijke alternatieven.

Maar voor mij is de grootste les hier: als slimme mensen zich heel druk maken over zaken binnen hun expertisegebied, maken ze zich waarschijnlijk niet 'druk om niks'.