IT-afdelingen krijgen (wéér) minder te zeggen over software

Innovatie genoeg in de softwarebranche, maar niet noodzakelijkerwijs bij de grote leveranciers van centraal te installeren en beheren bedrijfssoftware.
De managers laten doorschemeren dat de kostenremmende maatregelen die de afgelopen jaren in zwang zijn geraakt nu en in de komende jaren makkelijker omzeild kunnen worden door een beroep te doen op ‘innovatieve softwarebenaderingen’. Online software als die van Salesforce.com en zelfs software die met advertenties wordt gefinancierd (Google Apps for Your Domain) zijn daar voorbeelden van. Opstart- en supportkosten zijn daarbij immers minimaal, dus grote investeringsdrempels hoeven niet genomen te worden. De budgetbewakingsfunctie van de gestroomlijnde en geoptimaliseerde centrale IT-afdeling is opeens irrelevant geworden en daarmee raakt de IT-afdeling weer wat van haar autoriteit kwijt.
Een verrassing mag het niet heten. Gartner kwam anderhalf jaar geleden op zijn Symposium ITxpo in Cannes al met de waarschuwing dat in 2010 de gemiddelde IT-afdeling een heel andere functie zal hebben dan nu. De hoeveelheid technologische taken (hardware, software) neemt met gemiddeld 40 procent af, terwijl het aantal mensen dat zich met processen, informatiestromen en bedrijfsvoering bezighoudt zal verdubbelen. Technologie vergt minder hoofdbrekens; hardware wordt gevirtualiseerd en software komt meer ‘van onderaf’ door SaaS en Web 2.0-ontwikkelingen. Wie niet luistert naar gebruikers die snel de voor hen relevante software willen, maakt zichzelf overbodig, aldus Gartner eind 2005.

Mainframe
Maar de vergelijking kan nog veel verder teruggaan. Toen begin jaren '90 de mainframe-applicaties begonnen plaats te maken voor client/server-toepassingen, hadden de hoeders van het rekencentrum daar hun twijfels bij. Hun adagium was immers ‘RAS’; reliability, availbility, servicability. Dat het verplaatsen van een deel van de serverworkload en de presentatielaag naar de pc voor de eindgebruiker veel gebruiksvriendelijkheid mogelijk maakte, evenals vele andere opties, kwam niet bepaald in ze op. Pulldown-menu’s, schermknoppen en checkboxes, waren aan veel ‘oudgedienden’ niet besteed. En wie had er nou eigenlijk écht WordPerfect en Lotus 123 nodig? Het resultaat was een getouwtrek om zeggenschap en het verlies van autoriteit door de centrale IT-afdeling die zich minder wendbaar toonde. En ten slotte bedrijfsafdelingen die hun eigen systemen aanschaften.
Die trend lijkt zich in het McKinsey-onderzoek opnieuw af te tekenen. Op dit moment geeft 69 procent van de respondenten aan dat de softwarebudgetten centraal worden beheerd. 40 procent zegt dat businessunits de komende twee jaar meer zelfstandigheid zullen krijgen in het softwarebeleid. Dat lijkt regelrecht te maken te hebben met hoe men verwacht voor software te zullen betalen. 80 procent van de respondenten verwacht een deel van zijn software te gaan betalen via een abonnements- of on-demand-model; 60 procent denkt per transactie te gaan afrekenen. Over twee jaar denken ze dat die modellen goed zijn voor 38 procent van hun softwareuitgaven.

Perceptie
Opvallend is het verschil in perceptie tussen IT en de business. Van de IT-managers zegt 29 procent erop te vertrouwen dat de grote softwareleveranciers voldoende innovatievermogen hebben. Maar bij de algemeen managers is dat nog maar 15 procent. Kansen te over dus voor kleine innovatieve softwarebedrijven, denkt McKinsey. De klanten van de zich nog steeds consoliderende softwareindustrie zien zich evenwel voor een paradox gesteld: ‘Hoe kan een bedrijf dat zijn budget steeds meer bij de grootste softwareleveranciers besteedt, zich verzekeren van toegang tot de kleinere leveranciers die de innovatie voortdrijven?’.
De grote leveranciers zijn goed voor 62 procent van het softwarebudget, maar 59 procent van de respondenten verwacht de meeste innovatie juist van de kleinere leveranciers. ‘De oplossing ligt wellicht in het van-onderaf-karakter van de innovatiediffusie zelf – in het bijzonder met innovatieve makkelijk inzetbare SaaS-modellen – waardoor eindgebruikers en zakelijk managers de rol van de IT-experimenteerder op zich nemen. Ze kunnen de uitgaven aan software van innovatieve, kleinere leveranciers buiten de IT-afdeling schuiven, naar het budget van hun eigen afdelingen.’