Hoe ‘common’ is Common Ground?

Diverse werkgroepen, overleggen en adviesdocumenten dagen ons uit om ‘data’ te scheiden van ‘applicatie’. Dit heeft als doel om de vernieuwing van het ICT-landschap binnen de overheid te versnellen, in een tijd die steeds meer flexibiliteit vraagt van onze systemen. Zo hebben we o.a. te maken met een exploderende toename van de hoeveelheid digitale gegevens, Internet-of-Things, de ‘selfservice-burger’, steeds meer stringente Privacy-wetgeving en de steeds verdere decentralisatie van verantwoordelijkheden en taken in de overheidsketen. Stuk voor stuk ontwikkelingen waar legacy-systemen geen oplossing voor kunnen bieden en verouderde ICT-architecturen nu ook echt vastlopen.

Common Ground behelst de visie om nieuwe ontwikkelingen op een proactieve manier te adapteren, door de ICT-architectuur op te delen in een aantal lagen die flexibel met elkaar interacteren. De afgelopen periode is Common Ground voornamelijk door gemeenten opgepakt. Geïnitieerd vanuit de praktijk om dubbele opslag van gegevens te voorkomen en bedrijven en burgers te voorzien in actuele gegeven. Maar is Common Ground dan niet interessant voor centrale overheden? Hebben zij minder belang om hierop aan te haken en aan te sluiten?

Hoe ‘common’ is Common Ground eigenlijk?
Common Ground staat letterlijk voor ‘een basis van wederzijds belang’. Vertaald naar de architectuurdoelstellingen voor de Nederlandse overheid betekent dit, dat er een nieuwe basis wordt neergezet. De doelstellingen van de organisatie en die van de afnemers (burgers) worden hierbij met elkaar in lijn gebracht. Burgers en bedrijven staan centraal en zij kunnen steeds meer zelf regie voeren over hun gegevens en de verspreiding daarvan. Dit vereist een nieuwe grondplaat waarin technische, alsook organisatorische en juridische aspecten van een nieuwe architectuur worden vormgegeven. Waar normaal gesproken de centrale overheden voorop lopen bij het initiëren van landelijke ontwikkelingen en technische innovaties, zijn het nu de lokale overheden die deze ontwikkeling als eerste lijken op te pakken.

Toch hebben de centrale overheden ook belang om aan te sluiten bij het Common Ground gedachtengoed. Dit wordt ingegeven door de steeds meer ingrijpende ketenautomatisering, waarbij ook meer-en-meer gebruik wordt gemaakt van separate componenten. Deze API’s en blockchain staan zowel binnen als buiten de organisatie. De grenzen tussen organisatieverantwoordelijkheden en functionele verantwoordelijkheden vervagen, waardoor steeds meer de vraagt geldt: ‘Wie doet wat, waar en wanneer in de keten?’. Verantwoordelijkheden worden zodoende steeds meer opgeknipt en belegd bij organisaties die daar écht verantwoordelijk voor zijn en vervolgens ook gedeeld tussen centrale en lokale overherheid, om uiteindelijk de informatieketen naar de burger of tussen overheidsorganisaties onderling te kunnen borgen.

Grote systemen worden opgeknipt
Common Ground sluit daar naadloos op aan. Door data en functionaliteit te scheiden kunnen overheden gebruik maken van eenduidige informatie en functionaliteit in de informatieketen. Daarbij is ook aandacht voor de organisatorische aspecten ('hoe stel je welke informatie en functionaliteit beschikbaar?'). En juridische aspecten ('wie in de keten is verantwoordelijk voor welke data en functionaliteit?'). De technische aspecten worden daarmee een integratievraagstuk ('hoe zorgen we ervoor dat de keten aan elkaar geschakeld is?').

Het is gecompliceerd om IT-integraties en -koppelingen binnen en tussen organisaties te realiseren. Niet alleen vanwege de vele componenten waaruit de integraties en koppelingen bestaan, maar ook vanwege de verschillende stakeholders die betrokken zijn bij dit proces. De benodigde input en informatie vanuit deze partijen (en specifieke richtlijnen waarlangs gewerkt moet worden) maken het een ingewikkelde procedure. En dat is nog zacht uitgedrukt. Met Common Ground worden grote legacy systemen opgeknipt in functionele componenten en eenduidige databronnen. Voor de communicatie tussen deze componenten zijn er diverse integratie oplossingen beschikbaar en is o.a. ook NLX gerealiseerd, wat het mogelijk maakt dat applicaties de data zonder omwegen, direct bij de bron bevragen.

Dit is vanzelfsprekend ook voor centrale overheden relevant – zowel als afnemer van data vanuit lokale overheden en als beheerder van data. De aansluiting bij Common Ground is voor centrale overheden essentieel om de eindgebruiker sneller te kunnen voorzien van betere informatie.

Succesvolle experimenten
Het Kadaster heeft bijvoorbeeld begin dit jaar reeds succesvol geëxperimenteerd met het beschikbaar stellen van de BRK-API via de NLX-voorziening, om zodoende gemeenten in staat te stellen kadastrale gegevens rechtstreeks af te nemen bij de bron. Ook de Kamer van Koophandel stelt haar Search-API beschikbaar voor het doorzoeken van bedrijfsgegevens. Meer API’s die vanuit de overheid beschikbaar worden gesteld, worden sinds kort ontsloten via de portal https://developer.overheid.nl/

Dit is echter niet zo makkelijk als het lijkt. Integratie op basis van een systeemarchitectuur die daar niet voor ontworpen is, kan binnen een organisatie leiden tot een onbeheersbare inspanning. Met als gevolg hoge ontwikkelkosten, lange doorlooptijden en significante beheerinspanningen en dat alles in toenemende mate, omdat ontwikkelingen zich steeds sneller opvolgen.

Belangrijk is dus dat de basisarchitectuur wordt geëvalueerd op recente en toekomstige ontwikkelingen rond Common Ground. Bijvoorbeeld Webservices, API-management, Microservices, Identity&Access Management, en blockchain. Integreer deze ontwikkelingen in uw systeemarchitectuur en zorg dat u voorbereid bent. Doet u dat niet, dan loopt u het risico dat u binnenkort het nieuws haalt, omdat uw organisatie niet voldoet aan de taken en verantwoordelijkheden die aan uw organisatie zijn toebedeeld. Denk daarbij aan het nemen van beslissingen op basis van foutieve, onvolledige of kwalitatief slechte informatie. Common Ground enabled daarmee ook centrale overheden.

Tijdens de Overheid & Integratie kennissessie op 26 september 2019 gaan we graag met u in gesprek over Common Ground en overige relevante onderwerpen.