De rol van ChatGPT in de psychiatrie

Het schrijven van behandelplannen kost veel tijd. Hoewel, de meeste behandeldoelen en behandelmethodes worden beschreven met algemene standaardformuleringen die zo weinig variëren, dat een computerprogramma ze zou kunnen bedenken.

Ik vroeg ChatGPT om een behandelplan te schrijven voor een psychotische patiënt. Die had onder invloed van stemmen iemand vermoord en verbleef nu in de gevangenis. Kortom een patiënt zoals er velen zijn in het penitentiair psychiatrisch centrum waar ik de afgelopen jaren werkte. Vijf aanbevelingen kwamen er, die klonken alsof ik ze zelf had geschreven: diagnostiek, medicatie, CGT, ondersteuning en interdisciplinair overleg.

ChatGPT kan psychiaters, psychologen en sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen dus bevrijden van de monnikenarbeid van het maken van behandelplannen en van alle andere administratieve klussen. Maar is de hulp bij verplichte formulieren - die lang niet allemaal noodzakelijk zijn voor het leveren van goede zorg, maar die ons wel steeds meer worden opgelegd - alles wat we van ChatGPT kunnen verwachten? Of kan het programma ons ook helpen bij de inhoud van het vak?

Bij (medicamenteuze) behandeling is de inzet van ChatGPT heel goed denkbaar. Het programma zal behandelrichtlijnen en indicaties en contra-indicaties van beschikbare medicamenten direct overzien, om dan met een paar muisklikken tot een afgewogen behandelvoorstel te kunnen komen.

En diagnostiek? Psychiatrische diagnostiek baseert zich op iemands motoriek, mimiek, gedrag en voor een groot deel op de spraak. En dan niet zozeer op wat iemand zegt, maar hoe hij het zegt. Dat iemand die meent dat hij de koning of de Messias is, aan een psychose lijdt, kan elke beginneling in het vak bedenken. Bedenken wat er aan de hand kan zijn met iemand die inhoudelijk niets vreemds zegt, maar zo onsamenhangend praat dat hij niet te volgen is, is vele malen ingewikkelder. Ook ChatGPT kan dat niet. Het falen bij deze opdracht is de keerzijde van de kracht van het programma. Immers, hoe kan een hyperlogisch programma als ChatGPT volledig incoherente (en dus van alle logica gespeende) taal herkennen?

Tenzij slimme technici het programma over zijn eigen schaduw leren springen. De techniek heeft ons al vaker verbaasd.