Nederland krijgt honderden miljoenen euro's voor digitalisering van EU

Het Europese coronaherstelfonds is bedoeld voor plannen die de economie herstellen en voor economische hervormingen. Nederland wil een deel van dat geld dus inzetten voor digitalisering en innovatie, zo blijkt uit de plannen. Een deel van de plannen werden al in juli bij de EU ingediend, maar zijn nu goedgekeurd, zo maakt de Europese Commissie bekend op haar website.

Meeste geld voor kwantum

Zo gaat volgens het voorstel uit juli, ruim 270 miljoen euro naar de ontwikkeling van kwantumcomputers, kwantumnetwerken en kwantumsensoren, wat in het voorstel ook wel project Quantum Delta NL wordt genoemd. Specifiek wil de Nederlandse overheid gaan investeren in bijvoorbeeld een nationale kwantuminfrastructuur - het zogeheten Q-Staging Netwerk - dat onder andere "absoluut veilige communicatie" mogelijk maakt en dat verschillende kwantumsystemen verbindt.

Daarnaast komt er een "ambitieus startupprogramma voor de ondersteuning van start-ups, inclusief een publieke pre-seed faciliteit voor startkapitaal en proof-of-concept-financiering en een publiek-privaat fonds voor seed-investeringen in start-ups en scale-ups". "Deze instrumenten zijn cruciaal om een Europese industrie op te bouwen en te zorgen dat talent en jonge bedrijven niet vroegtijdig in buitenlandse handen vallen." Tot slot gaat minimaal 59 miljoen euro van het beschikbare budget voor de kwantumbasisinfrastructuur - dat uit 105 miljoen euro bestaat - naar een nationale onderzoeksinfrastructuur.

Het project Quantum Delta NL is naar verwachting in 2028 afgerond.

60 miljoen voor AI

Ook wordt er krap 60 miljoen euro geïnvesteerd in kunstmatige intelligentie onder de noemer AiNed. AiNed is een publiek en privaat investeringsprogramma om het potentieel van AI voor de Nederlandse economie en samenleving op "een mensgerichte manier te ontwikkelen en te benutten en specifieke knelpunten weg te nemen". In de eerste fase wordt er gewerkt aan de ontwikkeling en toepassing van ethische kaders, een talentprogramma en het bevorderen van Europese samenwerkingen en het bevorderen van scholingsactiviteiten. 

Medio augustus 2026 moeten er minimaal vier nieuwe ELSA (Ethical, LEgal, Societal Aspects) AI-onderzoekslabs in werking zijn getreden en zijn er 37 beurzen toegekend voor het aanstellen van AI-promovendi en/of -postdocs. Met de beurzen wordt ook expliciet aandacht gegeven aan inclusiviteit en wordt aangestuurd op het aannemen van meer vrouwelijke onderzoekers in het talentprogramma. Daarnaast moet het vrouwelijk leiderschap in AiNed-projectteams bevorderd worden: 15% moet in 2023 vrouw zijn en 30% in 2027.

Ook moeten er medio augustus 2026 minimaal drie R&D-projecten met innovatieve AI-toepassingen zijn toegekend aan EU KDT-calls. Via het EU-programma KDT (Key Digital Techologies) kunnen Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven meedoen aan EU-consortia die grootschalige R&D-projecten uitvoeren.

Het project AiNed is in 2027 afgerond.

Digitalisering in het onderwijs

Nog eens 210 miljoen euro van het toegekende geld gaat naar het project Digitaliseringsimpuls Onderwijs NL, dat op 31 december 2025 afgerond moet zijn. Deze investering moet de kansen van digitalisering voor het onderwijs beter benutten en studenten en docenten voorzien van "uitstekende" digitale vaardigheden.

Om dat te bereiken, worden de krachten van alle 113 mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten gebundeld om een gestandaardiseerde, veilige en betrouwbare sectorale ICT-infrastructuur en een sectorale kennisinfrastructuur te realiseren. "Centraal delen van resources en waarborgen van security en privacy zorgen voor sneller en effectiever werken, veilige voorzieningen, kennis over onderwijsinnovatie, mobiliteit en keuzevrijheid voor lerenden."

Daarnaast komen er transformatiehubs, waar onderwijs, arbeidsmarkt, samenleving en leveranciers samenwerken aan actuele thema's en opschaling. Daarbij wordt aandacht besteed aan bijvoorbeeld digitale leermiddelen en flexibel onderwijs. En tot slot komen er Centers for Teaching and Learning, die zorgen voor de implementatie van de resultaten in de onderwijsinstellingen. 

Digitale Infrastructuur Logistiek

Het laatste digitaliseringsproject waar geld heen gaat, is Digitale Infrastructuur Logistiek. Dit project krijgt iets meer dan 36 miljoen euro en moet in het tweede kwartaal van 2026 afgerond zijn. 

Het project is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de havenbedrijven van Rotterdam en Amsterdam, Schiphol, de bedrijven Cargonaut en Portbase, de ondernemersverenigingen Evofenedex, TNO en de Douane. Met het project willen de partijen de digitalisering van de logistiek versnellen en faciliteren. Daartoe wordt een data-infrastructuur gecreëerd waarop bedrijven en overheden data met elkaar kunnen delen. 

Daarnaast moet de digital readiness naar vergroot worden naar 30% in het vierde kwartaal van 2025. Op dit moment is 10% digital ready. Om dat aantal te vergroten, wordt er bijvoorbeeld een opleiding digicoach ontwikkeld, komt er een kennisbank en wordt digitalisering verankerd in de curricula voor het mbo, hbo en wo. 

In 2026 moeten er in 2026 tenminste vier living labs gerealiseerd zijn. Die tonen de werking van de infrastructuur in de praktijk aan.