Architecten en de evolutie
De nieuw ontdekte soort kent ook talrijke ondersoorten. Zo zijn er infrastructuurarchitecten, applicatiearchitecten, gegevensarchitecten en zelfs procesarchitecten. Je kunt ze van elkaar onderscheiden door hun verschillende communicatieve uitingen. De ene soort communiceert door wolkjes en pijltjes, de andere door een soort tafeltjes en weer een andere soort door rechthoeken, eveneens verbonden met pijltjes. De mooiste soort, de paradijsarchitecten, communiceert door middel van grote vellen papier, waarop de wolkjes, tafeltjes en pijltjes in grote hoeveelheden en in prachtige primaire kleuren zijn vastgelegd. De echte liefhebbers hangen die aan de muren. Na deze inleiding denkt u natuurlijk dat ik een lage dunk van architecten heb. Toch is dat niet het geval. Architectuur is buitengewoon nuttig voor het in samenhang ontwikkelen en beheren van de steeds ingewikkelder ICT infrastructuur, producten en diensten. Daarnaast voor het inzichtelijk maken van de samenhang tussen de bedrijfsprocessen en de ICT. En voor het maken van een architectuur heb je architecten nodig. Mijn punt is nu dat architectuur belangrijk is maar dat de architecten er nog niet erg in slagen om architectuur goed te communiceren naar hun omgeving. Laat ik het probleem illustreren door de IEEE-standaard voor architectuur eens op de architecten zelf toe te passen. De architectuur van de architect. Wat zijn dus de stakeholders, hun issues en de viewpoints bij de beschrijving van de architect. De eerste groep stakeholders zijn natuurlijk de architecten zelf. Hun issues zijn een leuke baan, afstand tot het dagelijks geprut van de ICT-ers, elegante presentatietechnieken, serieus genomen worden door hun CIO en gebruik van de modernste architectuurprincipes (SOA!). Hun view is de architect als de meest recente ontwikkeling in de evolutie van ICT gerelateerde beroepen. Laat het aan de architecten over en het komt allemaal wel goed. Hoe anders zijn de issues en de view van hun baas: de CIO. Deze is bezig met geheel andere dingen. Met lagere kosten voor het beheer van de ICT-voorzieningen, met het herontwerpen van processen, met zorg dragen voor het feit dat projecten binnen planning en budget gereed zijn en met het samenvoegen van verschillende ICT-afdelingen. Dat architecten hem met belangrijke delen hiervan kunnen helpen is hem niet bekend en SOA ziet hij vooral als iets waarmee je zo snel mogelijk naar de dokter moet. Zijn view van de architect is dus vooral die van een wat warrige figuur, die hij slechts zelden ziet en die, met behulp van ingewikkelde schema’s en met gebruik van begrippen die hij niet kent, in te korte tijd ingewikkelde dingen uitlegt en hem vraagt om daarover een beslissing te nemen. Help! Zelf vind ik wel dat architecten een recente en ook veelbelovende fase in de evolutie zijn. Maar er valt nog veel te verbeteren. Architecten zijn in hun huidige fase van ontwikkeling als de vissen die, lang geleden, voor het eerst het land op kropen. Je begint de pootjes al een beetje te zien maar hardlopen gaat nog niet zo best. Evolutionair is natuurlijk het gevaar dat ze in hun eigen warme en ondiepe binnenzeetje blijven zitten. Weg van de andere vissen maar zich niet aanpassend aan het land. Gezellig met hun soortgenoten een beetje voorthopsend op hun voorste ribben. Dan zullen ze alleen onderling paren en geleidelijk uitsterven. Een dode tak van de evolutie. Maar ik ben optimistisch. De CIO’s ontwikkelen hun kennis en kunde en de architecten zullen leren communiceren. Geleidelijk zullen zij elkaar gaan begrijpen en waardering krijgen voor elkaar. In de oudere middelendisciplines is het niet anders gegaan. De directie waardeert nu ook de financiële specialist en de man van personeelszaken. Ze maken nuttig gebruik van hun vaardigheden en zouden ze niet meer willen missen. Een volledig wederzijds begrip zal het ook binnen die al langer bekende disciplines nooit worden. Zo begrijpt de financiële directeur echt de spreadsheet van de financiële man niet volledig of de directeur P&O de functiebeschrijvingen van personeelszaken. Ieder zijn vak en dat is ook goed. Alles overziend is voor architecten de situatie hopeloos maar niet ernstig. De tijd zal veel goed gaan maken. Eigenlijk zie ik maar één echte bedreiging voor deze mensensoort. Ooit een vrouwelijke architect ontmoet? Meijer is plv. directeur van Het Expertise Centrum en schrijft maandelijks een column voor Automatisering Gidsr.meijer@hec.nl