Blokken & Bytes: Jessica Smits van Engelen / ROC Rer AA

Toen ik 13 was kreeg ik een lerares voor wiskunde, en dat was voor mij de eye-openener: dat wilde ik ook.”
De opleiding van de Fontyshogeschool bood naast wiskunde ook techniek. In het vierde jaar was er een verplichte stage op het mbo. “Aanvankelijk zag ik daar niets in, die leerlingen waren ongeveer net zo oud als ik. Maar na twee weken wilde ik eigenlijk nooit meer weg.” En hoewel ze dat gevoel nu niet meer zo sterk heeft – “ergens anders is het misschien ook wel leuk” - heeft ze er op dit moment al negen dienstjaren opzitten bij haar toenmalige stageadres, het Ter AA College in Helmond. “De eerste twee, drie jaar heb ik alleen wiskunde gegeven. Na een tijdje werd me gevraagd of ik ook interesse had om iets anders te doen. Bovendien kwam er een reorganisatie aan waarbij alle vakdocenten van vakken als wiskunde en de talen meegingen naar een bepaalde afdeling. Ik heb toen gekozen voor Techniek en Technologie, en ik ben me gaan verdiepen in ICT vakken.” Smits van Engelen startte met vakken als gegevensstructuren, ITIL en EDCL. ARIES, hard en software en CAD-tekenen volgden. “Vervolgens ben ik naar het uitstroomprofiel industriële automatisering gegaan. Het leuke daaraan vond ik dat er veel algebra, theorie en sommetjes, bij kwam kijken. Helemaal geweldig.” De uitstromers van dat profiel kunnen in de regio goed terecht. “We zien ze veel in logistics terechtkomen, bij bedrijven met lopendebandsystemen et cetera. Denk aan Mars, Bavaria, Vanderlande.”

Competentiegericht
Twee jaar terug begon het ROC Ter AA met een electronische leeromgeving. Smits van Engelen startte aan de gebruikerskant en stapte al snel over naar de beheerderszijde. “Ik had eigenlijk meteen ideeën over de inrichting en de aanpak, dat organisatie-deel bleek me wel te liggen.” Inmiddels heeft ze nog veel meer organisatie op haar bordje, want wie ROC zegt, zegt ‘competentiegericht onderwijs’, een omslag die veel vraagt van de school. “De rol van onderwijsarchitect kwam vrij in ons team en dat leek me interessant. Het competentiegericht onderwijs is natuurlijk een enorme verandering. Als docent had ik het idee ‘waar moet ik beginnen, hoe pak ik het aan?’, maar nu in deze functie wordt het beeld heel helder. Iedereen had moeite met het gebrek aan structuur dat er in het vorige schooljaar was. Dat is dus het eerste dat ik ben gaan doen: zorgen dat die structuur er weer kwam.” Smits van Engelen ging op zoek naar een balans tussen zelfstandigheid en structuur voor de leerlingen. “Het onderwijs staat voorop: er moeten zo weinig mogelijk gaten in het rooster vallen voor de leerlingen. De zogenaamde ‘tussenweken’ konden leerlingen vorig jaar helemaal vrij invullen; er kwam geen hond. Dit jaar hebben we een duidelijk programma gemaakt, met verplichtingen. De gulden middenweg ligt ergens tussen klassikaal en volledig competentiegericht onderwijs denk ik. Ieder kind heeft een eigen leerstijl. De een moet echt dóen, de ander leert heel goed in een klassikale setting. Idealiter zouden ze zelf moeten kunnen kiezen hoe ze de stof aangeboden willen krijgen.” Eenvoudige projecten – een website maken bijvoorbeeld, op basis van de wensen van een ‘klant’ – worden nu helemaal zelfstandig uitgevoerd door de leerlingen. Complexere projecten – denk aan een bedrijfssimulatie – worden veel meer omgeven met uitleg en deelopdrachten. De ‘gemengde aanpak’ lijkt te werken. “We hebben veel minder brieven naar ouders hoeven te versturen dan vorig jaar, over slechte inzet, slechte prestaties.” De duidelijke rode draad en structuur geven rust, ook voor de docenten. “Volgend jaar zijn er overigens al weer nieuwe kwalificatieprofielen, en ik we hebben nog weinig tijd gehad om daar eens rustig voor te gaan zitten. Dat is ook een realiteit van het onderwijs waaraan ik moest wennen: je kunt niet alles tegelijk doen, en sommige zaken moeten dan maar een tijdje in de ijskast”, zegt ze.

Stageplaatsen
Het vinden van stageplaatsen voor de mbo-ICT leerlingen is niet moeilijk. In de regio is er voldoende behoefte aan. Het bedrijfsleven in de buurt is een graag geziene gast. “Bij de Proeve van Bekwaamheid bijvoorbeeld, die mbo-2 leerlingen uitvoeren, komen er mensen uit het bedrijfsleven die de klant spelen. Die leveren dan ook input voor de beoordeling van een leerling: gedraagt hij zich professioneel, doet hij het goed? Daarnaast hebben we het ‘BOP’, Bedrijven Overleg Platform. Daarmee houden we een vinger aan de pols bij onder meer stageadressen. Die zien onze leerlingen in de praktijk bezig en kunnen aangeven wat ze missen, en wat ze meer benadrukt willen zien in de opleiding.”