GBKN nu echt operationeel
In 1975 droeg een Koninklijk Besluit het Kadaster op een GBKN te realiseren. Het schoot niet op. Uiteenlopende wensen rond de kaartinhoud leidden tot eindeloos gesteggel over de verdeling van de kosten. Voor nutsbedrijven houdt de wereld op bij de voorgevel, waar hun leidingen het gebouw ingaan. Voor hen kan de kaart veel beperkter dan voor Kadaster en gemeenten, die gebiedsdekkende informatie willen. Toen begin jaren negentig nog maar 30 procent van het land was gedaan, kwam na veel gehakketak een samenwerkingsovereenkomst tot stand. Deze voorzag in een ‘NormGBKN’ en, voor Limburg en NoordBrabant, een ‘NutsGBKN’, te realiseren in regionale samenwerkingsverbanden of door ‘zelfregistrerende gemeenten’, die een rol hadden opgeëist als geodatabeheerder. In een LSV konden koepels als VNG, EnergieNed en Vewin het echter over veel eens worden, maar hun achterbannen in de regio’s lieten zich niets opleggen. Niettemin was de GBKN begin 2001 af. Maar wel in diverse regionale varianten. Nu het Zeister akkoord de vorming regelt van een nieuw LSV, met tien regionale verbanden, vier landelijke participanten/afnemers (Kadaster, KPN, Essent en Nuon) en vijf koepels (naast genoemde de Unie van Waterschappen en Vecai), kan directeursecretaris Leen Murre melden dat de naam Landelijk Samenwerkingsverband ‘nu echt klopt’. Alle belanghebbenden zitten zelf aan tafel. Dat is voorwaarde voor centrale aansturing en minimale regionale vrijblijvendheid, die nodig zijn om van de GBKN een homogeen product te maken. Partijen hebben zich verplicht de GBKN voor 2006 dezelfde norminhoud te geven. Ook zijn afspraken over kwaliteit gemaakt. Zoals over actualiteit. Stedelijk gebied krijgt elk jaar een update, landelijk elke twee jaar. Vergeleken met de aanmaak betaalt het Kadaster in deze bijhouding even veel: 20 procent. Gemeenten gaan van 20 naar 30 procent. Waar vier nutsdisciplines (elektriciteit, gas, water en telecom) eerst elk 15 procent fourneerden, brengen met de kabelsector erbij vijf disciplines nu elk 10 procent op. Uniformering heeft behalve met inhoud ook met bestandsstructuur te maken. Jarenlange discussies over lijnenkaarten, vlakvoorbereid dan wel vlakgericht, of objectvoorbereid dan wel gericht, hebben het er niet simpeler op gemaakt. Objectgerichtheid is voorwaarde voor de ware GIStoepassing. Geografische informatiesystemen koppelen aan kaartobjecten administratieve informatie, die zo in een kaart kan worden gepresenteerd. Ze kunnen na een rekenproces de ruimtelijke effecten van beleidskeuzes tonen. Ook webtoepassingen gaan beter met objecten en ze vereenvoudigen het onderhoud. Maar voor vooral de nutswereld is het te duur. Murre vindt dat jammer: "In wezen zijn we niet verder dan vijfentwintig jaar geleden en heb je alleen maar dat plaatje op je scherm. Een Gis stelt zwaardere eisen." Hij vindt ook dat de discussie niet moet voortslepen en wil een uitspraak over wel of geen objectgerichtheid. Dan is er duidelijkheid. Intussen is hij blij dat voor uniformiteit inhoud het zwaarst telt. Grootgebruikers krijgen dan overal tenminste eenzelfde plaatje op hun scherm. Tarieven Wellicht is uniformiteit in tarieven ook niet gek. Weliswaar vergt het ene gebied vanwege zijn gesteldheid meer kosten dan het andere, zodat enigszins verschillende hectareprijzen, zich wel laten verklaren. Maar zelfregistrerende gemeenten hanteren soms tarieven, door Murre eens ‘tot de pijngrens’ genoemd, die geen relatie met de kosten hebben. Waar de VNG gemeenten ervan bewust heeft gemaakt dat ze met hun geoinformatie op gouden eieren zitten die ze eens moesten uitbroeden, was dat voor de GBKN niet aan dovemansoren gezegd. Van Murre mogen die kuikens wel wat gekortwiekt. Mogelijk dat het bestelloket op internet dat deze week geopend is, de prijsstelling transparant maakt wat wellicht tot nivellering tussen gemmnten onderling leidt. Standaard Een haalbaarheidsstudie heeft uitgewezen dat de ingeslagen weg de GBKN kan maken tot dé standaard voor grootschalige topografie. In beginsel heeft Vrom er oren naar om de GBKN op termijn de status van authentieke registratie te verlenen, waarvan inhoud, bijhouding en voor overheden verplicht gebruik bij wet zijn geregeld. De onlangs verschenen eindrapportage van het programma Stroomlijning Basisgegevens stelt dat het rijk een groeiend belang heeft bij de GBKN, vooral ‘ten behoeve van openbare orde en veiligheid en de ruimtelijke ordening’. Gemeentelijk belang groeit ook, constateert Murre. Veelvuldig zetten gemeenten ICT in voor het beheer van wegen, groen en gebouwen. En knopen ze locatiegebonden gegevens aan digikaarten, die steeds vaker gemeentebreed te raadplegen zijn. OL2000 (loket Bouwen en Wonen) heeft stimulerend gewerkt. Momenteel verzorgt dat het Vromproject DURP (Digitaal Uitwisselbare Ruimtelijke Plannen), dat bestemmingsplannen volledig digitaal wil krijgen. En wie digitaal gaat plannen heeft een digitale kaartondergrond nodig. Wat Murre betreft de GBKN.