Het beroepsonderwijs is aan het einde van zijn levenscyclus
"Leren is een natuurlijk en automatisch proces, maar het onderwijs is een systeem en dat moet veranderen. De leerstijlen van nu blijven wellicht wel bestaan, maar de functie van de scholen zal veranderen", aldus De Boer. Op de conferentie werden herontwerpen voor het technisch beroepsonderwijs gepresenteerd. Daarin wordt gepleit voor een radicale herstructurering van het onderwijs. De Boer denkt dat een belangrijk deel van het technisch onderwijs in de toekomst buiten de scholen zal plaatsvinden. De leerlingen zullen wel bijeenkomen in scholen, maar ze zullen hun kennis en ervaring elders opdoen. "De leerstijlen van nu zullen wel blijven bestaan, maar de wisselwerking met bedrijven zal toenemen." Nederland kampt met een groeiend tekort aan bèta’s en technici. Vorig jaar daalde de belangstelling voor technische opleidingen met een procent, terwijl de totale belangstelling voor het HBO bijna 7 procent was gestegen. De overheid trekt in de komende jaren jaarlijks 60 miljoen euro uit om die trend om te buigen. Het zogeheten Deltaplan moet ervoor zorgen dat instroom van jongeren in bèta- en techniekopleidingen in 2007 15 procent groeit. In 2010 moet de uitstroom evenveel zijn toegenomen. "Omdat voorlichtingscampagnes niet succesvol bleken voor het werven van studenten voor techniek, raakten we ervan overtuigd dat het product zelf grondig zou moeten veranderen", aldus directeur Willem van Oosterom van de stichting Axis. Met de presentatie van de herontwerpen zijn de doelstellingen bereikt. De plannen voor de vernieuwing van het onderwijs werden woensdag symbolisch overgedragen aan het Platform Beroepsonderwijs. "Tot nu toe is het hoger onderwijs te veel bedacht en ingericht met de rug naar de doelgroep", schrijft Jan Geurts in het herontwerp Hoger Technisch Onderwijs. "Er moet meer ruimte komen voor individuele differentiaties en specialisaties. Dit kan door het onderwijs meer in leertrajecten en minder in opleidingen te organiseren. De huidige technische opleidingen zijn te eenvoudig congnitief ingericht. En meer ervaringsgericht onderwijs maakt het onderwijs aantrekkelijker." Pionieren In 2000 werd begonnen met het ‘herontwerp’ van het technisch onderwijs. Enkele pionierende scholen kregen de ruimte om te bezien hoe het technisch onderwijs aantrekkelijker kan worden gemaakt. De Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) ging aan de slag met contextrijk onderwijs. Zo wordt er in de opleidingen aandacht besteed aan ondernemersvaardigheden. Studenten die plannen hebben om ooit wellicht een eigen onderneming te beginnen kunnen een aantal modules over het ondernemerschap volgen. Ook boekte de HAN goede resultaten met mini-ondernemingen. Groepen studenten runnen mini-ondernemingen, waarvoor ze businessplannen moeten maken, marktverkenningen doen, financiering regelen et cetera. Een volgende stap is het opzetten van echte ondernemingen waar studenten een deel van hun opleiding in de praktijk volgen, naast het reguliere onderwijs. Die onderneming kunnen de studenten na hun afstuderen voortzetten. De HAN treft voorbereidingen voor een pilot met zulke ‘duale technostarters’ met de Geldersche Ontwikkelingsmaatschappij, Saxion Hogescholen en Syntens. "We zien de uitval van eerstejaars teruglopen tot 5 procent waar traditionele opleidingen kampen met een uitval van 30 procent of hoger", zegt Hary Ankoné van de HAN. "Ook scoort het de compententiegerichte opleiding met contextrijk leren goed in studententevredenheidsonderzoeken." Aansluiten Het herontwerp is ook bedoeld om het onderwijs beter te laten aansluiten op de behoefte van het bedrijfsleven. Technici moeten op meer dan een terrein worden opgeleid en moeten worden getraind in sociaal-communicatieve vaardigheden om vlot te kunnen samenwerken. Ingenieurs komen terecht in sectoren als de gezondheidszorg, recreatie, cultuur, handel en landbouw. Ook moeten ze beter worden geschoold in het aansturen van technische en organisatorische processen en het bedenken van gebruiksvriendelijke technische oplossingen. Daarom moeten de hogescholen een omslag maken van diplomafabriek tot centrum voor loopbaanontwikkeling. Op de Faculteit Techniek van de Hanzehogeschool Groningen wordt nu opgeleid in zogeheten themablokken. In een periode van meestal een kwartaal moeten studenten beroepscompententies verwerven in praktijkopdrachten. Docenten moeten zich ontwikkelen tot coach.