Oude computers als hobby

”
De zelfstandig Unix- en TCP/IP-specialist herbergt sinds 1993 een computermuseum in de opgeknapte hooizolder van zijn boerderij aan de rand van Winssen. De verzameling begon in 1986 met één PDP-11 minicomputer, een apparaat zo groot als een koelkast. Het was in de jaren zeventig een zeer populair systeem, weet Rolf, toen student Hogere Informatica in Enschede. “Nederland stond er vol mee.”
Inmiddels bevat de collectie zes varianten van deze 16 bit-machines. De een is voorzien van een ponsbandapparaat, de ander heeft meer of een sneller type geheugen of beschikt over andere randapparaten, zoals voor dataopslag. Daarnaast staan er een 32 bit-opvolger uit de jaren tachtig (VAX) en acht andere beroemde en minder bekende minicomputers en werkstations van Data General, Gould, HP, Olivetti en SUN.
Zijn eerste PDP-11 scharrelde Rolf bij elkaar voor een paar honderd gulden. Deze door bedrijven afgedankte bakbeesten waren veel goedkoper dan een pc, vertelt de IT’er, die de computer jarenlang gebruikte als tekstverwerker en het spelen van eenvoudige spelletjes. “Was het voor mijn werk nodig, wisselde ik gegevens uit middels een magneetband. E-mail had je in die tijd alleen op je werk.”
Rolf werkte indertijd als Unix-specialist bij Thijssen Fieldservices in Veenendaal. Hij kende Krelekamp, toen werkzaam op het Europees reparatiecentrum van Digital, van het begeleiden van scholieren bij de computerworkshops van de Nijmeegse afdeling van de Jonge Onderzoekers. Samen begonnen ze het privémuseum, ‘het tehuis voor bejaarde computers’.
Hun liefde voor de oude systemen zorgde voor een snelle groei van de verzameling, ook al beperkte het duo zich tot machines uit de jaren zeventig en tachtig. “Bij deze computers is ieder bitje nog zichtbaar”, vertelt Rolf. Dat maakt de machines bij uitstek geschikt voor uitleg over digitale technieken.
Het computertehuis specialiseert zich in complete en werkende computers. “Doordat het geen stille kasten zijn, worden bezoekers geprikkeld de apparaten in meer detail te bekijken.”
Het privémuseum krijgt belangstelling van computerclubs, groepen informaticastudenten en vakgenoten. Daarnaast leidt Rolf of Krelekamp ieder jaar wel een handvol andere geïnteresseerden rond.
“De afgelopen Open Monumentendag telden we ruim tweehonderd bezoekers. De meesten daarvan zijn leken op het gebied van computers. Iedereen echter heeft interesse in de computers die dateren van vóór het pc-tijdperk.”
Rolfs kennis over het gebruik en onderhoud van de verouderde computers kwam al meerdere malen van pas. Zo hielp hij een paar jaar terug een medisch specialist uit Amsterdam met het ontsluiten van patiëntgegevens op een PDP-11-disk van 10 megabyte. “Die band bevatte tien jaar oude metingen van gezichtsverlamming als gevolg van hersenbloedingen. Een van die patiënten was opnieuw in het ziekenhuis beland. De onderzoeker wilde de oude en nieuwe metingen vergelijken.”
Rolf is tevens een vervent beoefenaar van vliegsimulatiesoftware. “Dat is veel meer dan een computerspel. De meesten van ons nemen het zeer serieus.” Hij stuitte afgelopen december op internet op een website over een vliegsimulator in Oslo bestaande uit een Douglas DC-10-cockpit en drie PDP-11-computers. “Het verbaasde me dat ze de PDP-11 inzetten voor zo’n zware toepassing. Ik stuurde ze daarom een paar e-mails met vragen en bood meteen aan ze te helpen met tips. Daar zijn ze dankbaar op ingegaan.”
De Noorse vliegtuighobbyisten namen het trainingsapparaat een paar jaar terug over van de Amerikaanse vliegtuigmaatschappij Continental Airlines. Een schip bracht de cockpit en twee containers vol apparatuur naar de haven van Oslo. Vandaar ging het onder politiebegeleiding ’s nachts over de weg naar een technische school in Lillestrøm, twintig kilometer ten noordoosten van Oslo. De afdeling Elektrotechniek van deze school bezit nog twee vliegtuigsimulatoren.
De meeste tijd ging tot nog toe zitten in de wederopbouw van het toestel, schrijven de Noren op hun site. Helemaal in originele staat terugkrijgen blijkt onmogelijk. De vloer van de school is niet sterk genoeg, en het hydraulische systeem dat de cockpit kan laten bewegen mag daarom niet worden gebruikt. Het herstelwerk kost enkele jaren: “Pas begin 2007 kwamen we toe aan het bestuderen van de PDP-11-computers. We sluiten randapparaten aan en zijn bezig ze van stroom te voorzien, waarna we testen dat de signalen goed overkomen in de simulator.”
Rolf en Krelekamp verwachten de Noren onder meer bij te brengen hoe ze hardwareproblemen kunnen voorkomen. De drie PDP-11’s stammen uit 1977 en computerapparatuur van voor 1980 is extra kwetsbaar. Rolf: “Die machines draaiend houden, vereist grote discipline, preventief onderhoud en flink wat reserveonderdelen.”
De twee willen daarom onderzoeken of een van de drie systemen op een pc kan worden nagebootst. “Makkelijk zal dat niet zijn, want een deel van de hardware is speciaal voor de vliegsimulator gemaakt.”
Daarnaast gaan ze onderzoeken of de oude PDP-11’s vervangen kunnen worden door nieuwere modellen. “Twee van de drie minicomputers zijn extra complexe apparaten, onder meer doordat ze het geheugen delen en een extra lange bus bevatten.”