Overheden kunnen een vuist maken

Destijds ging het nog in hoofdzaak om uitwijk voor de AS/400, maar de overname van Raet heeft PinkRoccade en ook de gebruikersvereniging inmiddels een flink aantal Unix-klanten bezorgd. De GV telt er 83. Is bij AS/400-uitwijk sprake van concurrentie, deze ontbreekt nagenoeg voor Unix. HP biedt uitwijk aan, maar volgens Eddy Oosthoek, ambtelijk secretaris van de vereniging, is het maar een nevenactiviteit en geen volledige voorziening. Vrijwel iedereen is klant bij bijna-monopolist Getronics Business Continuity (GBC, voorheen CUC). Concurrentie Vorig jaar is de GV gaan zoeken naar een partij om met GBC in concurrentie te treden. Gesprekken met RDC Datacentrum, van huis uit actief in de autobranche, leverden niets op. Maar met Livingston wel. Voor deze grote, internationaal opererende computerverhuurder is uitwijk niet de core business. Oosthoek: "Wel kan men voorzien in tijdelijke behoeften en snel een capaciteitsprobleem oplossen. Livingston heeft op onze vraag ingespeeld en een uitwijkservice ontwikkeld, die gemeenten binnen acht uur weer draaiende krijgt." Een proef bij de gemeente Haren overtuigde de GV ervan dat de firma kan waarmaken wat ze belooft. En tegen een aantrekkelijke prijs. De marktentree van deze nieuwe speler leidde bij GBC prompt tot een tariefsverlaging van 25 tot 35 procent. Aldus het voorbeeld van wat eendracht, die macht maakt, vermag. Maar leidde de prijsdaling niet tot een onaangenaam gevoel dat gemeenten in de voorafgaande jaren een poot was uitgedraaid? Nee, zegt Oosthoek, die nu de stelling van het gebrekkige opdrachtgeverschap gaat illustreren. In de loop der jaren immers hadden gemeenten zo ongeveer alles in het uitwijkcontract gestopt. Waar uitwijk bedoeld is om bij calamiteiten de continuïteit te garanderen van kernprocessen, zoals die van Burgerzaken en sociale dienst, waren gemeenten elke modificatie in hun informatiehuishouding dubbel gaan uitvoeren. In plaats van telkens kritisch de noodzaak te bekijken, volgden ze een automatisme om de meest exotische printfunctionaliteit in de bunkers van GBC in Lelystad te spiegelen. Tegen een profijtelijke vergoeding wilde die de service wel uitbreiden in door opdrachtgevers gewenste zin. De GV ging toen stroomlijnen en kwam bij drie standaardconfiguraties voor Unix en twee voor pc-netwerken uit. Dat dekt volgens Oosthoek alles af wat bij een inventarisatie onder gemeenten was aangetroffen. Duur Dit stroomlijningskunstje had de gebruikersvereniging zes jaar geleden ook al eens gedaan voor de AS/400. Zoals gezegd kent de AS/400-uitwijk marktwerking, maar niettemin klaagden gemeenten in 1998 dat de door de GV getroffen regeling niet meer zo gunstig uitpakte. Het was daarentegen erg duur geworden, vonden ze. Voor de GV aanleiding de voorziening en het gebruik dat ervan gemaakt werd, tegen het licht te houden. Ook toen bleek een wildgroei aan dienstverleningsovereenkomsten. Plus wat andere zaken, volgens Oosthoek ‘redelijk schokkend’. Extrapolatie van onderzoeksresultaten leerde dat jaarlijks door lokale overheden 29 miljoen gulden (13,2 miljoen euro) werd afgedragen. Sinds 1994 waren elf gemeenten in totaal 73 dagen uitgeweken. Na aftrek van niet echt noodzakelijke uitwijken (16) werd becijferd dat één uitwijkdag op ruim 163.000 gulden (74.000 euro) neerkwam. Maar eigenlijk lag de uitwijkreden steeds in hardwareproblemen, die binnen reguliere onderhoudsovereenkomsten tijdig moeten kunnen worden verholpen, en was niet brand of lekkage de aanleiding. Vooral door ook toen enkele standaardconfiguraties te definiëren kon de vereniging IBM en GBC tot een prijsverlaging tot 35 procent bewegen, waarvan nu al enige jaren zo’n 180 gemeenten profiteren. Geen lid Er zijn er nog altijd gemeenten die geen lid zijn van een gebruikersvereniging. Die kunnen van Oosthoek dit verhaal opgedist krijgen, met de kanttekening dat in de besparing een paar jaar contributie past. En hij kan er achteraan vertellen dat met ingang van 2004 GBC spontaan een nieuwe prijsverlaging voor AS/400, Unix en pc-netwerkserver heeft doorgevoerd. "Ik denk dat ze de concurrentie voelen," zegt hij. De Gebruikersvereniging Centric is nu een vergelijkbaar traject gestart. Huisleverancier PinkRoccade Civility heeft in 1998 en ook bij de recente Unix-actie overwogen in de uitwijkdienstverlening te stappen, maar dat uiteindelijk niet gedaan. Men zou IBM en GBC, waarmee innige relaties bestaan, niet willen beconcurreren. Begrijpelijk, zegt Oosthoek, ‘maar de besluitvorming heeft ons wel een paar maanden opgehouden’. Dat is een vriendelijke manier om aan te geven dat de prijsverlagingen gemeenten zonder dat ‘leveranciersgetalm’ al eerder hadden kunnen toevallen.