Recht in beweging: het Blackberry-probleem

Digitale technologie wordt vaak in licentie gegeven en dat leidt tot het sluiten van enkelvoudige licenties of tot het sluiten van cross-license agreements, op grond waarvan beide partijen elkaar’s technologie, over en weer, mogen gebruiken. Om deze reden richten de procedures zich soms ook nog op schending van bedrijfsgeheimen. In weer andere situaties ontstaan conflicten over intellectuele eigendom zonder dat er een eerdere rechtsverhouding tussen partijen bestaat. Wanneer een leverancier inbreuk maakt op een intellectueel eigendomsrecht van een ander, kunnen zijn klanten tegen hun wil betrokken raken bij de rechtstrijd. Anders gezegd, het horizontale, intersectorale conflict krijgt er een verticale component bij. Zo kunnen er driehoeksverhoudingen ontstaan. Buitengemeen en onderbelicht betreft de vraag naar de financiële gevolgen voor gebruikers wanneer twee vechten om één been. Het gebeurt niet dagelijks dat iemand eens voor de aardigheid laat uitrekenen wat de kosten voor gebruikersorganisaties zijn wanneer zij, gedwongen door een rechterlijke uitspraak, over moeten stappen op andere technologie, omdat de huidige inbreuk maakt op intellectuele eigendomsrechten van een andere leverancier. Volgens een recent onderzoek kost de vervanging van de draadloze e-maildienst Blackberry van Canadese Research in Motion ongeveer 700 duizend euro per gebruikersorganisatie. Toch geld. Zijn deze te verhalen op RIM? Eigenlijk draait het wapengekletter tussen NTP en het RIM maar om twee kwesties, die goed beschouwd eigenlijk de gewoonste zaak van de wereld zijn in het economisch verkeer. Bevoegdheid tot levering en vrijwaring. Iedere leverancier behoort te verklaren dat hij gerechtigd is het product of de dienst te leveren en, wanneer er sprake is van intellectuele eigendomsrechten, vervolgens dat hij zijn afnemers vrijwaart tegen claims van derden. Iedere rechthebbende op technologie, zoals NTP, kan in beginsel ieder gebruik van zijn technologie verbieden. Voor gebruikers van inbreukmakende technologie geldt dat zij ineens niet langer over een geldige licentie beschikken en dat dus hun gebruiksrecht vervalt. Dat kan uiteindelijk de situatie zijn voor de gebruikers van de Blackberry e-maildienst, wanneer het laatste octrooi terzake van NTP overeind blijft. Naast een de verbodsactie, al dan niet gecomplementeerd met een dwangsom, kan hij onder meer eisen dat de inbreukmakende exemplaren van de bewuste technologie vernietigd worden. Daarnaast beschikt de rechthebbende over het recht schadevergoeding in de vorm van geld of afdracht van genoten winst te vorderen. Zo bepaalde de District Court of Eastern Richmond, Virginia, in 2003 dat RIM 54,7 miljoen dollar aan NTP als schadevergoeding moet betalen. Hoewel een eigenaar als NTP in beginsel niet bereid hoeft te zijn de technologie aan RIM te licenseren, kiezen leveranciers in de regel eieren voor hun geld en vragen, parallel aan de vordering van schadevergoeding, een vergoeding voor gebruik. De rechthebbende op de technologie wil dus een licentieovereenkomst sluiten met de inbreukmakende concurrent, waar voor ieder reeds geleverd en in de toekomst nog te leveren exemplaar van de inbreukmakende programmatuur een royalty betaald dient te worden. Daarnaast kan de rechthebbende softwareleverancier iedere individuele gebruiker van het inbreukmakende softwarepakket aanspreken en gebruik verbieden, tenzij er betaald wordt. Om een idee te geven: indien inbreuk op haar auteursrechten in recht vast komt te staan, eist SCO mogelijk 32 dollar als vergoeding voor het gebruik per kopie van Linux die inbreukmakende code van SCO’s UNIX-versie bevat. Niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk blijkt dat het voor een gebruikersorganisatie van groot belang is dat zij gevrijwaard worden door hun leveranciers tegen intellectuele eigendomsclaims van derden. Zonder zo’n verklaring is de schade die hierdoor ontstaat niet, dan wel aanzienlijk moeilijker te verhalen.