Stichting Brein kiest verkeerde oplossing
U begrijpt het al: dit opiniestuk gaat over de handhaving van het auteursrecht op internet. Stichting Brein heeft het voornemen gebruikers die muziek verspreiden te dagvaarden. Tegelijkertijd wordt in Brussel gewerkt aan de totstandkoming van een richtlijn die de handhaving van auteursrechten in brede zin moet vergemakkelijken. Aan auteursrechthebbenden wordt in deze richtlijn een zeer laagdrempelige toegang verleend tot gerechtelijke handhaving. Dit leidt al snel tot een juridisch katenmuisspel tussen rechthebbenden en gebruikers met ISP’s als verlengstuk van de handhaving. Volharding van Brein in de aangekondigde strategie zal bovendien tot gevolg hebben dat de rechter wordt opgezadeld met de gevolgen van een marktfalen dat door rechthebbenden zelf is veroorzaakt. De digitale concurrenten van de traditionele distributeurs doen het tot nu toe immers beter. Apple bewees dit onlangs met de iPod/iTunesdienst, maar ook een Spaanse site als weblisten.com is al langer, en met een kwalitatief beter aanbod, in de lucht dan menig filesharingprogramma. Voor rechthebbenden is er dus wel degelijk geld te verdienen op internet als zij zich concentreren op een faciliterende rol. De grootste drempel voor deze concurrenten is immers het verkrijgen van de rechten. Slechts een enkeling weet zich daarbij momenteel van harde afspraken verzekerd. Niet het hebben, maar het delen van het recht zou dus leidend moeten zijn. Wij menen dat gerechtelijke handhaving tegenover een grote groep gebruikers dan ook geen efficiënte oplossing van het voorliggende probleem is. Juridische instrumenten worden in de praktijk altijd met beleid gebruikt. Zo komt de rechter slechts in uitzonderingsgevallen aan bod. Dit lijkt ons een gezond uitgangspunt. Of downloaden of aanbieden van muziek legaal is of niet, is een betrekkelijk zwartwit vraagstuk. Maar hoe de privacy van de eindgebruiker moet worden gewogen tegen het belang van auteursrechthebbenden, en in hoeverre de rechter zich daar bij moet lenen om marktfalen op te lossen, ISP’s tot internetpolitie te verheffen en zo privacy en de vrijheid van meningsuiting in gevaar te brengen, vermeldt het auteursrecht niet. De ecommercerichtlijn zegt daar wel wat over: de ISP is vaak slechts een doorgeefluik en heeft geen boodschap aan de boodschap. Ook in deze richtlijn is een gerechtelijke procedure dus een uitzondering. Bovendien staat privacywetgeving lichtvaardige verstrekking van abonneegegevens in de weg. Wanneer het auteursrecht niet optimaal handhaafbaar bleek, zoals bij thuiskopieën of de opkomst van het kopieerapparaat, is in het verleden bovendien steeds voor een politieke en economisch efficiënte oplossing gekozen. Zo betaalt u al enige tijd mee aan de villa van Madonna middels de thuiskopievergoeding die op iedere CDR rust. Juist nu de consument staat te popelen om internet als efficiënter distributiekanaal te benutten, miskennen rechthebbenden dus dat het waargenomen ‘handhavingstekort’ mede samenhangt met het digitale aanbod. En legaal aanbod kan door medewerking van auteursrechthebbenden eenvoudig worden gerealiseerd. Aan handhaving zal dan minder behoefte zijn. Coregulering bijvoorbeeld door een Nederlandse noticeandtakedownprocedure die NLIP momenteel ontwikkelt, ligt dan voor de hand. Handhaving kan dan met beleid gebeuren. Wij onderkennen dat de auteur de vruchten van zijn creativiteit moet kunnen plukken. Juist daarom dienen richtlijnen, vergoedingenstelsel en handhavingsmechanismen te worden aangepast aan de eisen van het digitale tijdperk. Zeker is dat de muziekliefhebber anders als verliezer uit de strijd zal komen, en de ISP, eerder dan u lief is, als censor. Dat lijkt ons niet de bedoeling. Mr. Hein Dries en Mr. Wouter Diephuis zijn beide werkzaam als adviseurs bij de Branchevereniging Nederlandse Internetproviders, NLIP.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.