Vakbeweging mist kansen in ICT­sector

Bedrijven verliezen door het ontbreken van een gezamenlijke aanpak voor gezamenlijke problemen het zicht op de markt en wat ze daar van elkaar kunnen verwachten. Het gevolg is een veldslag op de tarievenmarkt, een toenemende onzekerheid onder het personeel en een koude sanering onder de dienstverleners. Wie de wijze waarop de ICT­ bedrijven aan het reorganiseren zijn geslagen analyseert (zie ook de bijlage AG­report ‘Van werving naar selectie’) kan niet anders dan vaststellen dat hier sprake is van een ontdekkingsreis waarbij ieder voor zich het wiel probeert uit te vinden. Opvallend is ook dat de bedrijven die hun oorsprong vinden in de ‘oude’ economie het er heel wat fatsoenlijker vanaf brengen dan de nieuwkomers zonder noemenswaardige HRM­geschiedenis. Groeien is nu eenmaal makkelijker dan krimpen. Werkgeverskoepels hebben van oudsher de taak om hun leden te adviseren en met raad en daad bij te staan als de economische ontwikkelingen de bedrijfstak als geheel raken. Bij de sectorbrede reorganisaties die we nu bij de dienstverleners zien, zou de gezamenlijkheid in actie moeten komen, maar de koepel Nederland­ICT wordt daarbij geen rol toebedeeld. Ervaringen worden niet gedeeld, laat staan dat men probeert van elkaar te leren. De gedachte dat je met een ‘slimme’ reorganisatie de concurrentie te slim af kunt zijn is dominanter aanwezig dan het besef dat voor het weer gezond maken van de sector als geheel, onderlinge afstemming nodig is. Het leidt tot het vergaan van schepen als Aino, waarbij de kapitein even was vergeten dat je pas een loonoffer van je personeel kunt vragen nadat je je positie bij je klanten hebt veiliggesteld. De wijze waarop het nu werd ingericht leidde juist tot het verlies van vertrouwen bij klanten die zich terecht hebben afgevraagd hoelang deze ‘partner’ nog zou bestaan. Het is het soort management dat de sector kan missen als kiespijn en dat in andere economische sectoren al snel zou zijn gecorrigeerd door een verstandig advies van de zijde van de werkgeverskoepel. Nu verdwijnt er onnodig kennis en vakmanschap, terwijl het imago van de sector deuk na deuk oploopt. Het personeel zou zich moeten mogen verheugen in de niet aflatende steun van de vakbeweging, maar ook aan die kant wordt men geconfronteerd met een gebrekkige dienstverlening. De bond die ­ althans op papier ­ qua sterkte een tegenwicht zou kunnen bieden, FNV Bondgenoten, verkeert juist nu in een diepgaande crisis, waarbij alle energie naar binnen gericht is. De bond, ontstaan uit vier afzonderlijke organisaties, had bij de oprichting als missie zichtbaarder te worden in die economische sectoren waar de vakbondsaanwezigheid nog minimaal was, zoals in de ICT­sector. Het was de bedoeling de aanzienlijke hoeveelheid geld waarover men beschikte, efficiënter in te zetten in de nog braakliggende bedrijfstakken. Als gevolg van bestuurlijke incompetentie is het vermogen grotendeels verdampt en is nog niet eens een begin gemaakt met echte investeringen in de missie. De kans om op basis van gedegen werk van beleidsmedewerkers richtinggevende nota’s te produceren die werknemers in de ‘nieuwe’ sectoren een houvast bieden, is gemist. Sterker nog, de beperkte staf die zich bij FNV Bondgenoten bezighoudt met het ondersteunen van de ‘nieuwe werknemer’ wordt juist nu ingekrompen. De bond weigert intern prioriteiten te stellen en hanteert fantasieloos de kaasschaafmethode om het financiële wanbeleid te repareren. Daarmee is de kans groot dat men de boot in de nieuwe sectoren definitief mist en zich degradeert tot een eerste­hulppost voor werknemers in de problemen. De schrijver A.F.T. van der Heiden schreef over die rol eens : ‘bedrijven braken mensen uit en de bond houdt het spuugbakje vast’. De ICT­sector wordt af en toe opgevoerd als lichtend voorbeeld voor de wijze waarop je in Nederland de arbeidsverhoudingen ook zou kunnen regelen. Werkgevers die dat doen zouden zich moeten afvragen waarom die weg in andere economische sectoren in een grijs verleden is verlaten. Werknemers doen er goed aan niet te vervallen in de fout van een groep Leidse studenten die ­ zo bleek uit onderzoek ­ de vakbeweging overbodig verklaarden omdat er immers toch CAO’s zijn... Bas Linders is hoofdredacteur van Automatisering Gids.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.