Uber ontweek inspecties met kill switch voor IT, ook in Nederland

Het datalek - dat nog meer controversiële praktijken aan het licht brengt - is aangeboden aan de Britse krant The Guardian die het via een internationaal collectief voor onderzoeksjournalistiek heeft gedeeld met andere media wereldwijd. In Nederland hebben Platform Investico, Trouw en Het Financieele Dagblad deze zogeheten UberFiles onderzocht. De verschillende internationale media hebben verschillende aspecten van Ubers zakendoen en dubieuze gedrag onder de loep genomen.

'Ander bedrijf, letterlijk'

Het in Amsterdam gevestigde Amerikaanse taxibedrijf stelt in een reactie dat dit in het verleden gemaakte fouten zijn. Die zaken zijn afgesloten en afgezworen, waarbij het aantreden van CEO Dara Khosrowshahi in 2017 een nieuw begin heeft ingeluid, aldus Uber. Er is toen een afrekening geweest, die één van de meest beruchte is in de geschiedenis van het Amerikaanse bedrijfsleven, verklaart de firma.

CEO Khosrowshahi heeft volgens de officiële reactie nu de waarden van het bedrijf herschreven, de bedrijfsleiding herzien en veiligheid een topprioriteit voor het bedrijf gemaakt. Verder is best-in-class governance geïmplementeerd, een onafhankelijke voorzitter van de bestuursraad ingehuurd en strikte controls en compliance ingesteld die nodig zijn om als beursgenoteerd bedrijf te werken. "Als we zeggen dat Uber vandaag de dag een ander bedrijf is, dan bedoelen we dat letterlijk: 90% van de huidige Uber-werknemers zijn in dienst gekomen nadat Dara CEO werd."

Vorige CEO

Vóór die tijd zijn er onder toenmalig Uber CEO en mede-oprichter Travis Kalanick diverse dingen gedaan die het daglicht niet goed verdragen. Het bedrijf had daar ook weet van, zo blijkt nu uit de ruim 120.000 interne documenten die zijn uitgelekt. Daarin wordt door leidinggevenden gesproken van de eigen illegale aard van de bekende app, waarbij wet- en regelgeving in landen naderhand maar aangepast zou moeten worden aan de realiteit van de taxi-app die aan agressieve marktverovering deed. Voor die expansie werd ook stiekem lobbywerk ingezet.

Én Uber anticipeerde op controle en invallen door autoriteiten door zijn IT-omgeving te voorzien van een speciale noodknop waarmee alles in één klap viel uit te schakelen. Deze kill switch (codenaam Ripley) voorkwam dan dat autoriteiten bij invallen bewijs in beslag konden nemen. Dit is tenminste twaalf keer gedaan (meldt The Register), in zeker zes landen (meldt persbureau AP). Daaronder naast Nederland ook België, India, Hongarije en Roemenië. Bij een politie-inval in Amsterdam heeft CEO Kalanick volgens de Uber Files persoonlijk bevel gegeven de noodknop in te drukken.

Marktdisruptie met tech

Ripley werd door Uber gebruikt in combinatie met een remote-beheerprogramma (codenaam Casper) dat netwerkverbindingen verbrak voor apparaten die in beslag waren genomen. Deze stiekeme tools waren niet de enige techmiddelen van Uber om overheden en controlerende instanties dwars te zitten. In 2017 is al het bestaan onthuld van een misleidende modus (codenaam Greyball) voor de Uber-app waarmee het bedrijf voorkwam dat inspecteurs en politie-agenten Uber-auto's konden boeken om mogelijke misstanden te onderzoeken en ontdekken.