Geodan snuffelt aan open source

Vaak zijn de licentiekosten voor commercieel beschikbare geografische software aanzienlijk. Afhankelijk van de complexiteit van de toepassingen en de omvang van het beoogde gebruik al gauw enkele tienduizenden euro’s op jaarbasis, schat Evert Meijer, een van de twee directeuren van Geodan. Maar wat volgens Meijer bij afnemers vaak ook een rol speelt, is dat men het een veilig idee vindt dat het onafhankelijk onderhoudbaar is. Ze hebben altijd toegang tot de broncode en kunnen deze desnoods zelf inzien en zo nodig aanpassen of uitbreiden. Meijer en zijn partner Henk Scholten hebben begrip voor die overwegingen en gaan tot nu toe ‘mee’ als de klant om open-source-oplossingen vraagt. Toch zijn ze niet onverdeeld enthousiast: "Als de klant een probleem heeft met een oplossing van een leverancier als MapInfo of Esri, dan hebben wij er alle vertrouwen in dat die bedrijven dat snel en netjes oplossen. Maar bij open source ben je afhankelijk van partijen die je vaak helemaal niet kent. Het zal er dan op neer komen dat wij het moeten oplossen. Voor de klant gaat daarmee dan al een deel van z’n besparing op licentiekosten verloren. En voor ons betekent het dat we ons moeten verdiepen in een applicatie die niet hier is ontwikkeld en die nooit ‘van ons’ zal worden, terwijl we ons eigenlijk liever op spannender zaken richten. Er zijn heel veel open-source-oplossingen en ze zijn vaak omvangrijk en behoorlijk complex." Toch houdt de directie van Geodan sterk rekening met de mogelijkheid dat het bedrijf de komende jaren wel meer met open source bezig zal zijn dan nu het geval is. Nu gaat het nog maar om een paar kleine projectjes, met een marginale omzetbijdrage, maar Scholten merkt dat leveranciers van commerciële oplossingen zich er niet makkelijk bij voelen: "Ze vinden het niet leuk dat we met open source experimenteren." Natuurlijk weten zakenpartners dat ze voor Geodan nooit ‘de enige’ zijn, maar "voor open source lijken ze wel banger te zijn dan voor een commerciële concurrent", observeert Scholten. Gecharmeerd Scholten geeft er duidelijk blijk van gecharmeerd te zijn van sommige open-source-oplossingen: "De kwaliteit is vaak verrassend hoog", onmiddellijk gerelativeerd door zijn collega: "Er is ook een hoop rotzooi." De vraag of dan niet juist in het in samenspraak met klanten maken van een zinvolle selectie van hoogwaardige open-source-oplossingen een toegevoegde waarde voor Geodan kan liggen, wordt volmondig instemmend beantwoord. Het klassieke bezwaar, dat open source niet vernieuwend kan zijn - omdat de ontwikkelaars eventuele op innovatiegerichte inspanningen niet kunnen omzetten in licentie-inkomsten - komt Meijer weinig overtuigend voor: "Er zijn zoveel ontwikkelaars bij betrokken. Daar ligt, denk ik, het probleem niet." Als voorbeelden van hoogwaardige open-source-oplossingen in het domein van de geografische software noemt hij de ‘Minnesota Map Server’ (ontwikkeld aan de Minnesota University) en Grass (een bibliotheek van GIS-functies). Laatst genoemde product was volgens Meijer ooit ‘z’n tijd ver vooruit’. Geografisch Voor Geodan is geografische software ontwikkelen meer dan ‘gebruikersschermen met landkaarten’. Meijer: "Heel veel databases kennen een geografische component. Denk alleen al aan adresgegevens, maar er is natuurlijk veel meer, vaak opgeslagen in uiteenlopende databases. Je moet zo’n cijfer niet al te letterlijk nemen, maar er wordt wel gezegd dat voor de vuist weg zo’n 80 procent van alle data een geografisch aspect heeft. Juist dat geografische aspect aan die gegevens biedt vaak een prachtige gelegenheid om informatiebronnen te integreren. Bij overheden is dat bijvoorbeeld van belang om problematieken die meerdere beleidsterreinen overschrijden, zoals milieu, veiligheid en ruimtelijke ordening, meer geïntegreerd te kunnen analyseren en aanpakken." Systemintegrators als LogicaCMG, Deloitte en Capgemini komt Geodan dan ook regelmatig tegen, in wisselende rollen van concurrent, hoofdaannemer en onderaannemer. De bekende in geosoftware gespecialiseerde bedrijven als Esri, MapInfo, Intergraph en Autodesk zijn voor Geodan eerder partners en toeleveranciers van software of data dan concurrenten. Van bedrijven die, zoals NedGraphics, PinkRoccade en Centric, actief zijn met geografische informatiesystemen voor overheden, heeft Geodan volgens Meijer betrekkelijk weinig last omdat deze partijen zich vooral op de lagere overheden richten terwijl Geodan zijn zwaartepunt in de overheidsmarkt bij de ministeries heeft. Geodan ontstond in de tweede helft van de jaren tachtig. Eigenlijk als gevolg van de opheffing van de subfaculteit sociale geografie van de Vrije Universiteit. Meijer en Scholten leerden elkaar daar kennen en begonnen ‘voor zichzelf’, met enkele voormalige opdrachtgevers (zogeheten extern gefinancierd onderzoek, in de praktijk meestal gewoon ontwikkelprojecten) van de Universiteit als ‘launching customers’. De toenmalige Rijks Planologische Dienst (tegenwoordig het Ruimtelijk Planbureau) was een van de belangrijkste klanten. Op eigen initiatief ontwikkelde Geodan in de jaren de eerste postcodekaart van Nederland. Conjunctuur Inmiddels draait Geodan met zo’n tachtig medewerkers een omzet van omstreeks 8 miljoen euro op jaarbasis. Doordat omstreeks 70 procent van het werk afkomstig is van overheden, merendeels landelijk, is de conjunctuurgevoeligheid niet al te groot. De dip die de IT-sector afgelopen twee jaar hard trof, was voor Geodan een ‘dipje’. Personele ingrepen waren niet nodig, maar veiligheidshalve werden nieuwe dienstverbanden even niet voor onbepaalde tijd aangegaan. Dit jaar rekent Meijer op een marginale groei ten opzichte van 2003. De meerderheid van de systemen die Geodan ontwikkelt, zijn eenmalig voor een specifieke toepassing bij een unieke klant, maar soms wordt er iets gemaakt wat ook elders verkoopbaar is. Zoals het plannings- en registratiesysteem dat Geodan ontwikkelde voor de aansturing van field-servicemedewerkers van HP. Het vinden van een optimale toewijzing van monteurs aan klussen - op basis van lokatiegegevens, prognoses van reistijden, onderdelenvoorraden in auto’s en inschattingen van het moment waarop monteurs hun huidige klus af zullen hebben - was duidelijk een probleem waarbij meer bedrijven een goede geautomatiseerde ondersteuning zouden kunnen gebruiken. Het liep als een trein, maar mede omdat Geodan zich niet ziet als leverancier van standaardoplossingen, werd de dochteronderneming die het product bestierde (Geodan EDT) verkocht aan Oracle, die het in zijn CRM Suite incorporeerde. Behalve een mooie bijdrage aan het werkkapitaal van Geodan leverde die deal ("ze dachten aanvankelijk dat ze heel Geodan zouden kopen") Geodan ook een hechtere en meer vertrouwelijke relatie op met Oracle. En dat is meer dan alleen maar ‘plezierig’, want Oracle is leverancier van de innovatieve en specifiek op geografische informatiesystemen toegespitste ontwikkelomgeving 10g. Geodan geldt bij Oracle nu als een van de belangrijkste externe expertisecentra met betrekking tot 10g. Politie Helemaal afzijdig houdt Geodan zich overigens niet waar het standaardpakketten betreft. Voor de landelijke politie ontwikkelde Geodan ‘P-info’, een location based WAP-oplossing waarmee agenten op straat enerzijds informatie kunnen opvragen en waarmee anderzijds de politiecentrale op elk moment kan zien waar de agenten zich bevinden. Het systeem is inmiddels positief geëvalueerd bij de politie Gelderland-Midden, wat geresulteerd heeft in het besluit van het ministerie van Binnenlandse Zaken om P-info nu landelijk in te voeren. Geodan kijkt nu naar mogelijkheden om het ook te verkopen aan politieorganisaties in andere landen. Open source zal voor Geodan waarschijnlijk wel meer internationale concurrentie betekenen. Voor de open-sourceprojecten die Geodan onlangs aanpakte, werd bijvoorbeeld samengewerkt met een Duits en een Canadees bedrijf dat zich in één specifiek stukje gebruikte open-sourcesoftware had gespecialiseerd. Beide partijen zaten nu nog in de rol van sub-contractor van Geodan. Meijer: "En die verhouding willen we natuurlijk wel graag zo houden, en niet andersom."