Nederland, Kennixland

Ondertussen wordt het op de universiteiten steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden, met al die bezuinigingen en geldschieters die op fundamentele onderzoeksprojecten toch via de achterdeur een terugverdientijd van drie jaar eisen, en zo verder. Er waren zelfs ludieke acties om het publiek uit te leggen dat wetenschap echt wel nuttig is. Universiteiten worden afgerekend op het afgeleverde aantal studenten, en dat aantal mindert in Nederland. Dus de bestuurders reizen naar verre streken waar studenten nog heel gemotiveerd zijn: zo hoef je van Putin niet in Tsjetsjenië te vechten als je gepromoveerd bent in de exacte wetenschappen. Dus de Nederlandse universiteiten leggen contact met studenten in Polen, Hongarije, Roemenië, Rusland, en zo meer. Er is van de Vrije Universiteit zelfs een delegatie naar China afgereisd om te kijken of er studenten en promovendi te rekruteren zijn. En de Nederlandse universiteiten zijn geliefd, al is het maar omdat je in andere Europese landen heel veel collegegeld kwijt bent, of het lesmateriaal in het Duits of Frans is. In Nederland is het en te betalen en het kan in het Engels. Dus lukt het best aardig om studenten uit verre streken te werven, en die zijn over het algemeen ook heel goed. Die kunnen zonder enig probleem integreren en afstuderen, en binnen Nederland aangetrokken worden om de kennisleemtes te vullen die er nu ontstaan. En tada: Nederland kennisland, met een beetje import. Maar er zit een addertje onder het gras: bij informatica moeten die studenten een externe stage doen, bij een bedrijf. Dan doen ze meteen praktijkgericht onderzoek, en zien ze hoe het eraantoe gaat in het bedrijfsleven. Daar zit hem nu het probleem. Als je voltijdsstudent bent, en je gaat stage lopen, wordt dat door het Centrum voor Werk en Inkomen geïnterpreteerd als ware het een baan (of ze je nu betalen of niet). En als je een baan wilt, en niet uit Europa komt, dan heb je een tewerkstellingsvergunning nodig. Daar is een hele kermis aan verklaringen voor bedacht: de onderwijsinstelling moet verklaren dat de stage een noodzakelijk onderdeel uitmaakt van het onderwijsprogramma. Het Centrum voor Werk en Inkomen heeft kennelijk zelf nog nooit gestudeerd, want dat weet toch iedereen? En, dit moet elke keer verklaard worden, apart voor iedere student; kennelijk heeft het Centrum voor Werk en Inkomen geen geheugen. Verder moet er een gedetailleerd stageplan meegestuurd worden, waaruit blijkt wat de inhoud van de stage is. Het is niet te hopen dat het Centrum voor Werk en Inkomen dit plan gaat beoordelen, gezien het hoge BSE­gehalte van de procedure. En verder natuurlijk een kopie van de verblijfsvergunning, een kopie van het paspoort, een kopie van de diploma’s en getuigschriften. Een vertaling hiervan is gelukkig nog niet vereist. En natuurlijk heeft het Centrum voor Werk en Inkomen nog een recent uittreksel van de inschrijving van de werkgever bij de Kamer van Koophandel nodig. En dan gaat het Centrum voor Werk en Inkomen minimaal vijf weken die hele papierwinkel herkauwen waarna het zich een oordeel gaat aanmeten. Bijkomend uiterst vervelend effect is nu dat de Vrije Universiteit speciaal voor die studenten voordat ze komen alles heeft geregeld: een verblijfsvergunning tot 1 september, want dan moeten ze afgestudeerd zijn, huisvesting tot 1 september, ziektekostenverzekering, collegegeld, en zo verder. Maar als het Centrum voor Werk en Inkomen er tussen gaat zitten en vijf of meer weken studievertraging inregelt, dan loopt die planning geheel en al mis, met het risico op niet afstuderen aan toe. En wat doe je eraan? Ik hoorde van de juristen van de Vrije Universiteit dat je vroeger gewoon Pronk kon benaderen. Die snapte de onzinnigheid ervan meteen, en na een middagje rondbellen had die het probleem dan meteen preventief geruimd. Nu hebben we Nawijn, een mogelijk grote verhoging van de collegegelden, plus nog eens grote bezuinigingen. Kortom: Nederland kennixland, en­het­wordt­ook­niks­land. Prof. dr. Chris Verhoef is hoogleraar informatica aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij schrijft maandelijks een column in AG II.Voor vragen en reacties mail naar x@cs.vu.nl