‘Met bewezen technologie de markt op zijn kop zetten’

Ze kunnen een jaar lang deelnemen aan een coaching-programma waarin de inzet van veel online-leermiddelen een belangrijke rol speelt. Meer dan 85 procent van de projectdeelnemers slaagt er in een baan te vinden. ”De NBL Award is een mooie manier om te laten zien dat je trots bent op je ‘best practices’”, zegt Pieter Spohr, directeur van Nederland Breedbandland. “De selectie uit 19 kandidaten was een geweldige klus. We kijken in de interne voorselectie naar een reeks criteria, zoals de mogelijkheden en termijn voor opschaling en of het een marktgedragen oplossing is. Maar de belangrijke vragen aan onze 17 innovatie-adviseurs waren ‘Zou je er zelf in willen investeren’ en ‘Zou je zelf CEO van het bedrijf willen zijn’. De uiteindelijke keuze van de winnaar is door een onafhankelijke jury gedaan.”

NBL werd opgezet om dit soort projecten, die vaak op een heel kleine schaal worden gestart, een landelijk bereik te geven. Is dat effect al te zien?
“We moeten nu waarmaken waar we mee zijn begonnen. Innovatie in technologie is echter heel iets anders dan met bewezen technologie processen in de markt op zijn kop zetten, zoals NBL doet. Het eerste onderwerp dat we twee jaar geleden aanpakten, was in de zorgsector. Wij wilden ons niet bezighouden met brede thema’s als het elektronisch patiëntendossier omdat al meer organisaties zich daar over bogen. Wij hebben besloten er één klinisch pad uit te lichten en dat proces te verbeteren met video en datanetwerken. Inmiddels gebruiken drie integrale kankercentra en 34 ziekenhuizen de videotechnologie voor hun oncologie-patiëntenoverleg. De beroepsgroep moet het nu verder zelf trekken. Dat gebeurt ook. De cardiologen van die ziekenhuizen gaan nu ook gebruik maken van het systeem.”

Waarom komen dit soort initiatieven zonder NBL niet van de grond?
“Het bijzondere van de aanpak van NBL is dat wij de professional aanspreken en niet het hoofd ICT. De professional ziet de kansen in zijn dagelijkse praktijk en daarmee wordt het een bottum up-initiatief. Vervolgens is er echter binnen de sector geen persoon of instantie die de verantwoordelijkheid neemt voor de uitrol. Peter Go bijvoorbeeld, specialist van het oncologisch centrum in Nieuwegein, heeft zich laatst erg druk gemaakt bij zijn eigen directie omdat de foto’s van het landelijk digitaal bevolkingsonderzoek borstkanker (Digibob) niet zijn door te sluizen naar het informatiesysteem van het ziekenhuis. Patiënten moeten dus door Digibob een afdruk laten maken van hun digitale scan en die fysiek meenemen naar Nieuwegein. Go vindt dat het proces van informatiedoorgifte moet veranderen omdat de patiënt daar recht op heeft. Twee jaar geleden was het nog ondenkbaar dat iemand uit zo’n beroepsgroep dat op die manier oppakte. Dat NBL de professionals benadert en niet de IT-afdelingen, vinden de hoofden IT niet altijd leuk. Het levert binnen NBL wel eens spanning op want onze achterban bestaat voor een groot deel uit IT-leveranciers, die voor hun overeenkomsten juist wel op de ICT-hoofden zijn aangewezen.”

Zijn er meer voorbeelden van opschaling?
“Ook in de andere branche waarmee we tweeëneenhalf jaar geleden startten, de mode, is dat vliegwieleffect ook te zien. We hebben daar een echte ‘down to earth’-benadering gekozen. Het belangrijkste dat we die branche hebben gebracht, is de breedbandbundel. Vaak hebben deze ondernemers verschillende lijnen voor telefoon, fax, pinautomaat, alarminstallatie en achtergrondmuziek. Met de breedbandbundel die op initiatief van de branchevereniging Mitex en NBL is ontwikkeld, krijgen ze deze diensten gebundeld via één leverancier voor een aanzienlijk lagere prijs dan voorheen. Als ze die bundel hebben, kunnen ze die gemakkelijk uitbreiden met nieuwe diensten zoals bijvoorbeeld ‘narrowcasting’ (het rondsturen van op maat gesneden beelden naar een selecte doelgroep, red). Dan gaat het opeens niet alleen meer om geld besparen, maar helpt de inzet van breedband hen meer klanten in de winkel te krijgen.”

Een nieuwe actielijn van NBL is de horeca. Wat kan breedband betekenen voor deze branche?
“In de horeca is er nu veel aandacht voor mobiele bestel- en afrekensystemen, maar dat gaat niet om grote hoeveelheden data. Wij werken aan nieuwe diensten die de ondernemers helpen met het creëren van ‘well being’ bij de klant, wat heel belangrijk is voor een horecaondernemer. Je kunt denken aan videoschermen met themakanalen. Bijvoorbeeld de VPRO is erg actief met het samenstellen van zulke kanalen. Maar daarnaast denken we ook aan het concept van de nomadische werker. Dat is niet een telewerker maar iemand die ad hoc behoefte heeft aan een plek om te werken of videovergaderen langs de snelweg. Stel je werkt op een ministerie in Den Haag en je bent op weg over de A12 voor een vergadering. Je ziet dat je het niet gaat redden door een file. Je navigatiesysteem wijst je vervolgens naar de dichtstbijzijnde horecagelegenheid met hoogwaardige videofaciliteiten om alsnog bij de vergadering aan te schuiven. We gaan een proef doen met een aantal van dergelijke punten bij de A4, de A12 en de A13. We denken dat dergelijk gelegenheden multiservicepunten zouden moeten zijn. Bij de moderne professional lopen privé en werk steeds meer door elkaar. Daar wordt al op ingespeeld met bijvoorbeeld een suit supply, een boodschappenafhaalpunt en de mogelijkheid even mee te kijken op tussenschoolse opvang. Ook kun je denken aan sportfaciliteiten of mogelijkheden een vakantie te plannen. Dat lijkt niet meer op een traditionele horeca-onderneming. Zoiets startten we niet van ‘scratch’. Mercure Hotels heeft zoiets in rudimentaire vorm, voor ons een ‘witte raaf’. De overheid is geïnteresseerd in zo’n project. Voor het ministerie van Verkeer en Waterstaat is het een methode om de filedruk te verminderen en gemeenten zien hier een nieuwe economische activiteit in en dus werkgelegenheid.”

Wat zijn de belangrijkste knelpunten waar NBL tegen aan loopt?
“In het bedrijfsleven bestaat een groot verschil tussen de strategen en de uitvoerenden. Wij spreken vaak eerst met de strategen. Als die enthousiast zijn, moeten de uitvoerenden het project tot een succes maken. Zij worden echter op het eind van de maand keihard afgerekend op hun resultaten. Die groep is dus moeilijk te overtuigen. Is dat echt een knelpunt voor NBL? We wisten van begin af aan dat het zo zou werken. Maar je loopt er wel tegenaan. Een ander punt is de politieke aandacht vasthouden. Niemand spreekt meer over breedband vandaag. Drie jaar geleden was dat nog een belangrijk onderwerp. Het geeft de vluchtigheid van de politieke thema’s aan. Tegen de tijd dat een instrument is ontwikkeld, richt het kabinet zich al weer op een ander thema.”

Wanneer houdt het bestaansrecht van NBL op?
“We hebben een mandaat tot 31 december 2008 en een jaarlijks budget van 2 miljoen waar het bedrijfsleven minimaal de helft aan moet bijdragen. We ondervinden echter zo veel enthousiasme dat NBL misschien wel na 2008 als een commerciële organisatie kan voortbestaan. Juist aan de ervaring die wij hebben opgedaan in het bemiddelen tussen organisaties of onderdelen daarvan en het vlottrekken van projecten, blijkt veel behoefte. Dan is het goed dat je als externe partij niet te lang met een organisatie aan de slag bent, anders werkt het niet meer.”